Az Book Library downloaded from KitabYurdu org Deyl Karnegi
Yüklə 4,35 Mb. Pdf görüntüsü
|
“Mən onu Napoleon adlandırardım, lakin Napoleon içdiyi andları pozaraq və dənizdə qan tökərək öz imperiyasını yaratdı. Bu adam öz sözünü heç vaxt pozmayıb. “Heç bir qisas” – budur onun möhtəşəm devizi və həyat prinsipi. Budur, onun Fransada öz oğluna dediyi sonuncu sözlər: “Mənim oğlum, sən nə vaxtsa Santo-Dominqoya qayıdacaqsan. Yadından çıxart ki, Fransa sənin atanı öldürdü”. Mən onu Kromvel adlandırardım, lakin Kromvel yalnız əsgər olub və onun əsasını qoyduğu dövlət onunla birlikdə məzara gedib. Mən onu Vaşinqton adlandırardım, lakin qüdrətli virginiyalı qulların sahibi idi. Bu adam öz imperiyası ilə risk edirdi, lakin öz torpaqlarının ən uzaq kəndində belə qullarla ticarətə icazə vermirdi. Siz bu gün məni fanatik hesab edə bilərsiniz, zira siz tarixi gözlərinizlə deyil, fikir qəliblərinizlə oxumusunuz. Lakin üstündən əlli il keçəndən sonra, həqiqət öz sözünü alanda, tarixin muzası 50 Yunanıstan üçün Fokionun, Roma üçün Brutun, İngiltərə üçün Hempdenin 51 , Fransa üçün Lafayetin adını yazanda, bizim daha erkən sivilizasiyamızın parlaq və kamil çiçəyi kimi Vaşinqtonu, həmçinin də bizim günortamızın yetişmiş barı kimi Con Braunu seçəndə, ardınca isə o, öz qələmini günəşin işığına batıraraq onların hamısının adlarının üstündə parlaq göy hərflərlə əsgərin, dövlət xadimi və əzabkeşin – Tussen-Luvertryuanın adını yazanda həqiqət öz sözünü alacaqdır”. Vaxt başa çatmaq üzrə olanda O vaxta qədər axtarın, tədqiq edin, eksperimentləşdirin ki, yaxşı sonluq və yaxşı giriş tapmış olasınız. Ardınca onları birləşdirin. O natiq ki öz nitqini bizim tələskən və sürətli əsrimizin əhvali-ruhiyyəsinə müvafiq olması üçün ixtisar etmir, o, dinləyicilər tərəfindən sevincsiz, bəzi hallarda isə, sadəcə olaraq, mənfi qəbul olunacaqdır. Başqa bir kimsə yox, Tarsdan olan müqəddəs Savl 52 aşağıda göstərilən günahı etmişdi: o, moizə deyən vaxt dinləyicilərindən biri, “Yevtix adlı bir gənci” yuxu aparır, o, pəncərədən yıxılır və az qalır boynu sınsın. Lakin Savl heç bundan sonra da öz nitqini dayandırmadı. Hər şey ola bilər. Mənim yadımdadır ki, bir natiq, həkim Bruklində universitet klubunda çıxış edirdi. Uzun banket qurulmuşdu. Artıq xeyli natiq çıxış etmişdi. Onun növbəsi çatanda artıq gecə saat iki idi. Əgər onda ədəb-ərkan, nəzakət və məsuliyyət hissi olsaydı, o, yarım düjün cümlə deyər və bizə evimizə dağılışmağa imkan verərdi. O, bunu etdimi? Yox, bircə o, bunu etməzdi. O, viviseksiya 53 əleyhinə qırx beş dəqiqəlik tiradaya başladı. O, nitqinin heç yarısını deməyə macal tapmamış dinləyiciləri artıq bu arzudaydılar ki, o, Yevtix kimi pəncərədən yıxılsın və nəyinisə sındırsın, təki sussun. Mister Lorimer “Saterdey İvninq Post” jurnalının redaktoru olanda mənə danışmışdı ki, məqalələr populyarlığın zirvəsində olanda və oxucular davamını tələb edəndə onu dayandırır. Bəs onda dayandırmaq nə üçün? Bunu etmək nə üçün? “Ona görə ki, – deyir Lorimer, – populyarlıq pikinin ardınca tezliklə doymaq həddi gəlib çatır”. Bu müdrik qeyd ictimaiyyət qarşısında çıxışlara da aiddir. downloaded from KitabYurdu.org
Danışmağı o vaxt dayandırın ki, çıxışınızı davam etdirməyi dinləyicilər hələ də bərk istəyirlər. Məsihin nə vaxtsa söylədiyi ən möhtəşəm moizəni, dağüstü moizəsini beş dəqiqə ərzində təkrar etmək olar. Linkolnun Gettisberqdə çıxışı cəmi on cümlədən ibarət idi. Dünyanın yaradılmasının bütün tarixini həyat kitabında qətl haqqında səhər qəzetində hekayəni oxumaq üçün tələb olunandan da az vaxt ərzində oxumaq olar... Qısa olun! Qısa olun! Nyasanın arxiyepiskopu doktor Conson Afrikanın ibtidai xalqları haqqında kitab yazıb. O, qırx beş il ərzində onların arasında yaşayıb və onları müşahidə edib. O yazır ki, əgər natiq kəndin qvanqvana adlandırılan toplantısında həddən artıq uzun danışırsa, dinləyicilər onu “imetoşa!” qışqırtıları ilə susmağa məcbur edirlər ki, bu, “kifayətdir!” deməkdir. Danışırlar ki, bir qəbilənin sakinləri natiqə o bir ayağı üstə dayana biləcəyi vaxt qədər danışmağa icazə verirlər. Qaldırılmış ayağın baş barmağı torpağa dəyəndə natiq çıxışını başa çatdırmalıdır. Adi auditoriyanın dinləyiciləri daha nəzakətli və daha təmkinli ola bilsələr də, uzun-uzadı nitqləri eyni dərəcədə sevmirlər. Odur ki, onların taleyini yadda saxlayın, hərçənd bilirəm ki, siz bunu unudacaqsınız. Və necə çıxış etmək lazım olduğunu onlardan öyrənin. Xülasə
1. Nitqin sonluğu, həqiqətən də, onun strateji cəhətdən ən vacib hissəsidir. Sonda deyilən dinləyicilərin yadında, çox güman, daha uzun müddət qalacaq. 2. Çıxışınızı bu sözlərlə yekunlaşdırmayın: “Mənim bu məsələ ilə bağlı demək istədiklərim təqribən bu qədər. Odur ki, yaxşı olar, bununla yekunlaşdırım”. Çıxışınızı qurtarın, amma deməyin ki, mən çıxışımı qurtarıram. 3. Çıxışınızın sonluğunu çox dəqiq hazırlayın – necə ki, bunu Vebster, Brayt və Qladston edirdilər. Onu məşq edin. Çıxışınızı necə yekunlaşdırmağa hazırlaşdığınızı, demək olar, sözbəsöz bilin. Çıxışınızı aramla yekunlaşdırın. Onu tamamlanmamış və diş-diş qənbər daşı halında dağınıq saxlamayın. 4. Sonluğun yeddi variantı budur: a) xülasəni vermək, yenə təkrar etmək və çıxışınızda toxunduğunuz əsas müddəaları qısa şəkildə söyləmək; b) hərəkətə çağırış; c) dinləyicilərə yerinə düşən kompliment etmək; d) gülüş doğurmaq; e) yerinə düşən poetik sətirləri iqtibas gətirmək; f) İncildən sitat istifadə etmək; g) kulminasiya yaratmaq. 5. Çıxışın yaxşı başlanğıcını və yaxşı sonluğunu hazırlayın və belə edin ki, onlar bir-biriylə əlaqələndirilmiş olsun. Çıxışınızı həmişə o vaxt dayandırın ki, dinləyicilər bunu istəməsinlər. Yadda saxlayın: “Populyarlığın pikindən sonra tezliklə doymaq həddi yetişir”. Onuncu fəsil Çıxışınızın mahiyyətinin aydınlığına necə nail olmaq olar Birinci Dünya müharibəsi dövründə bir tanınmış ingilis yepiskopu Kemp- Aptonda savadsız əsgərlərin qarşısında çıxış etdi. Onları səngərə göndərməli downloaded from KitabYurdu.org
Yüklə 4,35 Mb. Dostları ilə paylaş:
|