ərzində Nyu-York fond birjasında qeydiyyatda idi. 1945-ci ildə Edvard S.Evans
vəfat edəndə o, Birləşmiş Ştatların ən mütərəqqi işgüzar adamlarından biri hesab
olunurdu. Sizə nə vaxtsa Qrenlandiyanın üzərindən uçmaq nəsib olsa, siz, ola
bilsin, Evans-Filddə – onun şərəfinə adlandırılan aeroportda yerə enəcəksiniz.
Bu əhvalatın mahiyyəti bundan ibarətdir: əgər Edvard S.Evans bu günün
“bölməsində” narahat olmağın sarsaqlıq olduğunu dərk etməsəydi, həyatda bu
dərəcədə təəssüratlandırıcı uğurlara çata bilməzdi.
Bizim eramızdan beş yüz il əvvəl Heraklit öz şagirdlərinə demişdi ki, “hər şey
dəyişir, bircə “dəyişikliklər qanunu” dəyişmir”. O həm də deyib: “Siz bir çaya iki
dəfə ayaq basa bilməzsiniz”. Çay hər saniyə dəyişir, eyni şey də ona girən adamla
baş verir. Həyat özü ilə daimi dəyişikliklər təcəssüm etdirir. Yeganə müəyyən
olan – bu gündür. Sonsuz dəyişikliklər və qeyri-aydınlıqlarla dolu olan gələcəyin
– heç kimin, görünür, öncədən deyə bilməyəcəyi gələcəyin problemlərini həll
etmək cəhdləriylə bu günün gözəlliyini zay eləmək lazım deyil.
Qədim romalılarda bunun üçün müvafiq söz var idi. Faktiki iki söz: Carpe
diem. “Bu gündən istifadə et”. Və ya: “Məqamı tut”. Bəli, məqamı tutun və ondan
məmnunluq tapmağa çalışın.
Con Reskin öz yazı stoluna üzərində bircə söz həkk olunmuş daş qoymuşdu:
“Bu gün”. Mənim yazı stolumun üstündə daş olmasa da, güzgümə cənab Uilyam
Oslerin həmişə öz stolunun üstündə saxladığı şeir yazılmış kağız yapışdırılıb. Bu
şeir məşhur hindistanlı dramaturq Kalidas tərəfindən yazılıb:
DAN YERİNƏ SALAM
Bu günə bir bax!
Axı həyat, həyatın məğzinin özü ondadır.
Varlığımızın həqiqəti və mahiyyəti büsbütün
Onun qısa kəsiyindədir:
Böyümək ləzzəti,
Hərəkət möhtəşəmliyi,
Nailiyyətin əzəməti.
Axı dünənki gün vur-tut bir yuxu,
Sabahkı gün isə yayğın görüntüdür.
Bu gün yaxşı yaşansa əgər,
Dünənki gün bizə xoşbəxt yuxu kimi görünür,
Hər sabakı gün isə – ümid görüntüsüdür.
Bu günlə yaşamağa çağırıram mən sizi!
Dan yerinə salam da məhz elə budur.
Beləliklə, narahatlıqla əlaqədar bilməli olduğunuz birinci məsələ bundan
ibarətdir: əgər siz narahatlığı öz həyatınızdan çıxarmaq istəyirsinizsə, cənab
Uilyam Osler kimi hərəkət edin:
Keçmişi və gələcəyi dəmir qapılarla ayırın. Hermetik bağlanmış bugünkü
bölmələrdə yaşayın.
Özünüzə bu sualları verin və onlara cavablar yazın:
1. Mən bu günün işlərini gələcəklə bağlı narahatlığa görə təxirə salırammı,
harada isə üfüqün arxasında görünən hansısa “qızılgüllərlə dolu sehrli bağça”
barədə xülyalara dalırammı?
downloaded from KitabYurdu.org
2. Keçmişdə baş verən və dönməz olaraq gedənlərə görə indiki zamanda
peşmançılıq çəkməklə həyatımı hərdən çətinləşdirirəmmi?
3. Mən hər səhər yatağımdan “məqamı tutmaq” və mənə ayrılan iyirmi dörd
saatı ən yaxşı şəkildə istifadə etmək qətiyyəti ilə qalxırammı?
4. Bu gün haqqında fikirləşməklə həyatdan daha çox şey ala bilərəmmi?
Bunu nə vaxt həyata keçirməyə başlayacağam? Növbəti həftə?.. Sabah?.. Bu gün?
İkinci fəsil
Narahatlıqla əlaqədar situasiyalardan çıxış tapmağa imkan verən
magik formula
Narahatlıqla bağlı situasiyalardan çıxış tapmağa imkan verən tez təsir
göstərən reseptə, dərhal, heç oxumağı da davam etdirmədən tətbiq etməyə
başlaya biləcəyiniz metoda sizin ehtiyacınız, yəqin ki, olar?
Belə olan təqdirdə, izin verin sizə havanın kondisionerləşdirilməsi üçün
qurğu buraxan müəssisəni yaradan istedadlı mühəndis Uillis H.Kerriyer
tərəfindən işlənib hazırlanmış metod haqqında danışım. Hazırda o, Nyu-York
ştatının Sirakyus şəhərində yerləşən, bütün dünyada tanınmış Kerriyer
korporasiyasına başçılıq edir. O, narahatlıq doğuran problemlərin həlliylə bağlı,
mənim haqqında eşitdiklərim arasında ən yaxşısı olan metod təklif edir. cənab
Kerriyer mənə bu haqda şəxsən özü bir dəfə biz onunla Nyu-Yorkda Mühəndislər
klubunda səhər yeməyi yeyəndə danışmışdı.
“Mən cavan oğlan olanda, – dedi cənab Kerriyer, – Nyu-York ştatında, Buffalo
şəhərindəki Dəmirçi kompaniyasında işləyirdim. Mənə Pittsburq kompaniyasının
Missuri ştatında, Kristal-Siti şəhərində yerləşən, güzgü şüşələri istehsal edən
zavodunda qazın təmizlənməsi qurğusunu quraşdırmaq tapşırılmışdı. Bu
zavodun qiyməti milyonlarla dollar idi. Yeni qurğu qazın qatışıqlardan
təmizlənməsi məqsədilə quraşdırılırdı ki, qaz maşınlara ziyan vurmadan yana
bilsin. Qazın təmizlənməsinin bu metodu yeni idi. Keçmişdə bu metod yalnız bir
dəfə sınaqdan çıxarılmışdı – özü də başqa şəraitdə. Kristal-Siti şəhərində
işlədiyim dövrdə nəzərdə tutulmayan çətinliklər meydana çıxdı. Bu qurğu
bütövlükdə işləyirdi, lakin bizim verdiyimiz zəmanətləri təmin etmirdi.
Mən iflasa uğramağımdan başımı itirmişdim. Özümü belə hiss edirdim ki, elə
bil kim isə məni başımdan vurub. Bütün içalatım ağrımağa başladı. Elə səksəkəli
olmuşdum ki, heç yata da bilmirdim.
Nəhayət, sağlam təfəkkür mənə dedi ki, həyəcan heç nə ilə kömək et-
məyəcək; onda öz problemimin rahat həlli üsulunu işləyib hazırladım. Bu üsul
özünü əla doğrultdu. Narahatlıqla mübarizənin bu metodunu artıq otuz ildən
çoxdur tətbiq edirəm. O lap sadədir. Ondan hər bir adam istifadə edə bilər.
Prosedura üç mərhələdən ibarətdir:
I mərhələ. Mən situasiyanı heç bir qorxusuz təhlil etdim və mövcud şəraitdə
baş verə biləcək ən pis halı təsəvvür elədim. Heç kim məni həbsxanaya salmağa
və ya güllələməyə hazırlaşmırdı. Bunda mən tamamilə əmin idim. Həqiqətən də,
vəzifəmi itirə biləcəyimlə bağlı müəyyən ehtimal var idi; bu da mümkün hesab
olunurdu ki, işəgötürənlərim yeni avadanlığı istifadə etməkdən imtina edəcək və
bizim bu işə yatırdığımız iyirmi min dolları itirəcəklər.
II mərhələ. Baş verə biləcək ən pisi təsəvvür edəndən sonra mən zərurət
yaranacağı təqdirdə bununla barışmağı qərara aldım. Özümə dedim: bu
downloaded from KitabYurdu.org