bağlamaq məcburiyyətində qalacağımdan qorxurdum. Elə bərk narahat olurdum
ki, diribaş oğlandan deyingən qocaya çevrilmişdim. Hirsli və əsəbi olmuşdum.
Amma özüm bunu sezmirdim. Yalnız indi anlayıram ki, buna görə mən az qala öz
xoşbəxt ailə ocağımdan məhrum olacaqdım. Lakin müəssisəmdə işləyən cavan
müharibə əlili bir dəfə mənə dedi: “Conni, sən gərək xəcalət çəkəsən. Özünü elə
aparırsan ki, elə bil dünyada vəziyyəti ağır olan yeganə adam sənsən. Tutaq ki,
sən müəyyən vaxta müəssisəni bağladın, hə, nə olsun? Hər şey qaydasına
düşəndə onu yenidən aça bilərsən! Sən bir çox nemətə maliksən ki, bunlara görə
taleyinə minnətdar olmalısan. Amma həmişə deyinirsən. İlahi, mən necə də
istəyərdim ki, sənin yerində olam! Mənə bir bax. Mənim təkcə bir əlim var və
sifətimin yarısı güllə yarasından eybəcər hala düşüb. Amma, buna baxmayaraq,
mən şikayət eləmirəm. Əgər sən deyinməyinə və mısmırıq sallamağına son
qoymasan, onda təkcə müəssisəni yox, həm də sağlamlığını, ailəni və dostlarını
itirəcəksən!”
Onun dedikləri məni sarsıtdı. Bu sözlər məni malik olduqlarımı qiy-
mətləndirməyə məcbur etdi. Mən dərhal dəyişməyi və əvvəlki kimi olmağı qət
etdim. Mən belə də elədim”.
Tanışım xanım Lyusil Bleyk malik olduqlarına sevinməyi və onda
olmayanlara görə narahat olmamağı öyrənənə qədər mənəvi fəlakət astanasında
idi.
Mən Lyusillə çox illər əvvəl tanış olmuşdum. Biz birlikdə Kolumbiya
Universitetinin jurnalistika fakültəsində, qısa hekayələrin yazılması ustalığını
mənimsədiyimiz kurslarda birlikdə təhsil almışdıq. Doqquz il əvvəl o, həyatında
ən dərin sarsıntı yaşamışdı. Həmin vaxtlar o, Arizona ştatının Tusone şəhərində
yaşayırdı. Budur, onun özü haqda mənə danışdıqları:
“Mən hadisələrin və əyləncələrin burulğanında idim: Arizona ştatının
universitetində orqan çalmağı öyrənirdim, diksiyanın düzəldilməsi üzrə
məşğələlərə rəhbərlik edirdim, yaşadığım Dezert-Uillou-Rançda musiqinin
qavranması üzrə dərslər aparırdım. Təşkil olunan gecələrə, rəqs tədbirlərinə
gedir və hərdənbir at sürməklə məşğul olurdum. Bir gün səhər yatağımdan qalxa
bilmədim. Ürəyim! “Siz yataqda bir il uzanmalısınız. Sizə tam sakitlik vacibdir”, –
dedi həkim. O, əmin idi ki, mən nə vaxtsa yenə də sağlam olacağam.
Bütün ili çarpayıya pərçim olmaq! Əlil olmaq – bəlkə də ölmək! Dəhşətdən
başımı itirmişdim. Bu, niyə məhz mənim başıma gəldi? Günahım nədədir?
Ümidsizlikdən ağlayır və zarıyırdım. Mən kinli və hiddətli olmuşdum. Bununla
belə, həkimin məsləhətinə baxdım və yataqda qaldım. Qonşum, rəssam cənab
Rudolf mənə dedi: “Siz indi fikirləşirsiniz ki, bütöv bir ili yataqda qalmaq – bu,
faciədir. Amma bu, elə deyil. Fikirləşməyə və özünüzü tanımağa vaxtınız olacaq.
Həmin bir neçə ay ərzində siz ruhən bütün öz keçmiş ömrünüz ərzində
olduğundan çox böyüyəcəksiniz”. Mən sakitləşdim və dəyərləri yenidən
qiymətləndirməyə çalışdım. Elə kitablar oxuyurdum ki, onlar məni ruhlandırırdı.
Bir dəfə radioda bu sözləri eşitdim: “Siz yalnız şüurunuzda özünə yer tapanı ifadə
edə bilərsiniz”. Keçmişdə mən belə sözləri çox eşitmişdim, amma indi onlar
qəlbimə daha çox yatırdı. Mən yalnız mənə yaşamağa kömək edən şeylər
haqqında fikirləşməyi qərara aldım: sevinc, xoşbəxtlik və sağlamlıq haqda. Hər
gün səhər oyananda özümü, taleyimə nəyə görə minnətdar olmalıyamsa, hər şeyi
downloaded from KitabYurdu.org
xatırlamağa məcbur edirdim. Bu haqda fikirləşirdim ki, hazırda heç yerim
ağrımır, məftunedici qızım, yaxşı görmə qabiliyyətim, musiqi duyumum var.
Radio ilə ecazkar mahnı verilir. Mütaliə etmək üçün vaxtım var. Mənim yaxşı
dostlarım var idi. Bütün bunlardan mən o qədər şənləndim və yanıma o qədər
qonaq gəlirdi ki, həkim palatamın qapısına, yanıma yalnız bir nəfərin – o da
yalnız müəyyən olunmuş vaxtda – gəlişinə icazə verildiyi yazılmış lövhəcik asdı.
O vaxtdan artıq doqquz il ötüb və indi mən tamhəcmli fəal həyat sürürəm.
Yataqda keçirdiyim bu bir il üçün mən taleyimə dərindən minnətdaram. Bu,
mənim Arizonada həyatımın ən məhsuldar və xoşbəxt ili idi. Məhz həmin vaxt
mən özümdə taleyin mənə bəxş etdiyi bütün nemətləri hər gün səhər yada
salmaq vərdişini formalaşdırdım. Bu vərdiş məndə bütün ömürlük qaldı. O,
mənim həyatda mənimsədiyim ən qiymətli sərvətlərdən biridir. Bunu
xatırlayanda utanıram ki, yaşamağı yalnız ölməkdən qorxduğum vaxt öyrənə
bildim”.
Əzizim Lyusil Bleyk, siz doktor Semyuel Consonun iki yüz il əvvəl
mənimsədiyi həmin dərsdən ibrət götürdüyünüzü, ola bilsin, bilmirsiniz. “Hər bir
hadisənin müsbət cəhətini görə bilmək qabiliyyəti... Bu çox dəyərlidi”, – demişdi
doktor Conson.
Diqqət yetirin ki, bu sözlər peşəkar nikbin adam tərəfindən deyilməyib.
Bunları, iyirmi il ərzində ruhi əzablar, dilənçilik və aclıq içində yaşayan və əvvəl-
axır öz nəslinin ən görkəmli yazıçılarından biri və bütün dövrlərin ən parlaq
həmsöhbəti olmuş adam ifadə etmişdir.
Loqan Pirsall Smit aşağıdakını deməklə bir neçə sözdə çox dərin müdriklik
ifadə etmişdi: “Həyatda öz qarşında iki məqsəd qoymaq lazımdır. Birinci məqsəd
– can atdığınızın həyata keçirilməsi. İkinci məqsəd – nail olduğuna sevinə bilmək
bacarığı. İkinci məqsədə yalnız bəşəriyyətin ən müdrik nümayəndələri çatmağa
qabildirlər”.
Yəqin, inanmayacaqsınız ki, hətta mətbəxdə qab-qacaq yuyulması da ekstaz
halını doğura bilər. Əgər sizə bu barədə bilmək maraqlıdırsa, xanım Borhild
Dalın üstələnməyən mərdliyi haqqında bəhs edən ruhlandırıcı kitabı oxuyun.
Kitab “Mən görmək istəyirdim” adlanır.
Bu kitab əlli il ərzində faktiki olaraq kor olan bir qadın tərəfindən yazılıb.
“Mənim yalnız bir gözüm var idi, – deyə o yazır, – və o da sıx çapıqlarla büsbütün
örtülmüşdü. Nəyisə yalnız gözümün sol tərəfində zərrə boyda deşikdən görə
bilirdim. Kitabı yalnız onu sifətimə çox yaxın tutanda və var gücümlə çəpəki sol
tərəfə baxanda görə bilirdim”.
Lakin xanım Borhild Dal yazıqlığı inkar etdi və heç kimə də özünə yazığı
gəlməyə və özünü “”natamam” hesab eləməyə izin vermirdi. Uşaqlıqda o, başqa
uşaqlarla “klas-klas” oynamaq istəyirdi, amma xətləri və rəqəmləri görə bilmirdi.
Buna görə də başqa uşaqlar evə gedəndən sonra o, gözləri xətlərin yerini tuta
bilməsi üçün üzünü yerə yapışdıraraq sürünürdü. O, uşaqların oynadıqları yerdə
hər bir santimetri yadında saxladı və tezliklə hətta əla qaçmağı da öyrənə bildi.
Evdə o, iri şriftli hərfləri olan kitabı gözünə o qədər yaxın tuturdu ki, kirpikləri
səhifələrə toxunurdu. O, iki alimlik dərəcəsinə layiq görülüb: Minnesota Univer-
sitetinin incəsənət bakalavrı və Kolumbiya Universitetinin incəsənət magistri.
downloaded from KitabYurdu.org