42
Ümumi t
əyinatlı buludlar - bu xidmətin istifadəçisi
ist
ənilən şirkət və istifadəçi ola bilər. İstifadə qiymətinə görə
münasib olan, dig
ər hesablama sistemlərində həlli mümkün
olmayan m
əsələlərin həllini, böyük miqyaslanma imkanlı veb-
saytların və ya biznes-sistemlərinin yaradılmasını təklif edir.
M
əs: Amazon EC2 və Simple Storage Service (S3), Google
Apps/Docs, Salesforce.com, Microsoft Office Web onlayn
servisl
ərini göstərə bilərik.
Öz
əl (xüsusi) təyinatlı buludlar - koorporativ təşkilatlar,
ofisl
ər və bölmələr, daxilində yaradılır. Yaradılan buludlar
braundmauerl
ər (ekranlar) vasitəsi ilə kənar müdaxilələrdən
müdafi
ə olunur, qapalı daxili şəbəkənin hüdudundan kənara
çıxılmır, daha yüksək müdafıə səviyyəsini təmin edir. Təşkilat
xüsusi buludu müst
əqil idarə edə bilər və ya bu vəzifəni kənar
icraçıya tapşıra bilər. İnfrastruktur ya sifarişçinin, ya da kənar
operatorun yerind
ə, yaxud qismən sifarişçi, qismən də
operatorun yerind
ə yerləşə bilər. Xüsusi buludlar açıq
buludların sığortalanmadığı bir sıra ciddi problemləri daha
yüks
ək səviyyədə həll edirlər, bu problemlər aşağıdakılardır:
•
t
əhlükəsizlik,
•
veril
ənlərin məxfiliyi,
•
gözl
əmə vaxtı,
•
dövl
ət və sahə nizamlayıcılarının tələblərinə
riay
ət.
Qrup t
əyinatlı buludlar - ümumi maraqları eyni olan bir
s
ıra təşkilatlar üçün istifadə edilir.
Hibrid buludlar öz
əl və ümumi təyinatlı buludlarının üstün
c
əhətlərini özündə birləşdirir.
Bulud texnologiyaları istifadəçilərə ona yaxın xidmət təklif
edir [33]:
Storage-as-a-service(SaaS) -
verilənlərin yadda saxlanması
xidmət kimi. Lazımi disk fəzasının sorğu üzrə təqdim edilməsi.
Bu resur
s uzaq məsafədə yerləşə bilər. İstifadəçilərə verilənləri
yadda saxlamaq üçün yaddaş resursları təklif edir
43
Database-as-a-service(DaaS) -
verilənlər bazası xidmət
kimi. Verilənlər bankı və bazasına məsafədən girişin təqdim
edilməsi imkanını yaradır. İstifadəçi üçün bu verilənlər bazası
lokal şəbəkələrdə yerləşən baza kimi görünür.
İnformation-as-a-service(İaS) - informasiya xidmət kimi.
Verilənlərə API tipli interfeys vasitəsilə məsafədən girişi
nəzərdə tutur. Bu birja verilənləri, kredit informasiyası,
ünvanların yoxlanılması və identifikasiyası ola bilər.
Security-as-a-service(SaS)-
təhlükəsizlik servis xidmət
kimi. Bu təhlükəsizlik xidmətlərinin İnternet vasitəsilə təqdim
edilməsidir. Təhlükəsizlik strukturunun lokal qurulmasına
baxmayaraq, bəzi xidmətlər uzaqdan reallaşdırılır, məsələn,
identifikasiya və sertifikasiya, generasiya, giriş açarlarının
saxlanması və ötürülməsi.
Management/governance-as-a-service(MaaS)-
idarəetmə
xidmət kimi. Bu digər bulud-servislərin uzaqdan idarə edilməsi
servisidir, b
uraya virtuallaşdırma, girişin idarə edilməsi,
müəyyən siyasətlərin (məsələn, təhlükəsizlik) reallaşdırılması
daxildir. Biznes xidmətlərin təşkilini həyata keçirir.
Testing-as-a-service(TaaS)-
testləşmə xidmət kimi. Bu
veb-
serverlər daxil olmaqla müxtəlif növ servislərin lokal və ya
uzaqdan testləşdirmə imkanının təqdim edilməsidir.
Hal-
hazırda bulud sistemində ən çox istifadə olunan
xidmətlər aşağıdakılardır [54, 55]:
İnfrastruktur xidmət kimi (İaaS - Infrastructure as a
service).
İnfrastrukturanın yaradılması prosesini həyata keçirir.
İaaS səviyyəsi infrastrukturun (hesablama resursları və yaddaş
sistemini)
icarəyə götürməsi servisini həyata keçirməyə imkan
verir. Bu resurslara zəmanətli hesablama və yaddaş resursları
verən virtual serverlərdən başqa, verilənlərin yaddaş sisteminə
yüksək sürətlə daxil olmaq imkanı yaradan əlaqə kanalları da
daxildir. Qısaca desək, bu səviyyədə məsələlərin həlli üçün
kompüter infrastrukturu yaradılır. Mövcud olan İaaS xidmətinə-
Amazon S3 (Simple Storage Service), Amazon Elastic
Computer Cloud (EC2), İBM Blue Cloud və s. göstərmək olar.
44
Bu servisdən istifadə etmək üçün uyğun Web-brauzeri istifadəçi
öz kompüterinə yükləyir və məsələnin həlli üçün buludlara
müraciət edir.
IaaS virtuallaşdırma texnologiyasına əsaslanır və
istifad
əçinin tələblərinə müvafiq olaraq resursları hissələrə
bölm
ək imkanı verir, bununla da mövcud hesablama
imkanlarının istifadəsinin səmərəliliyini artırır. Bu halda
istifad
əçi disk həcmini və digər resursları ona işləmək üçün
z
əruri olan miqdarda sərf edəcək. Bundan başqa, IaaS müştəriyə
bütün n
əzarət funksiyalarını vahid bir platformada təqdim edir
[36
]. İstifadəçinin işi strukturu idarə etmək deyil, əməliyyat
sistemin
ə, yaradılmış proqrama nəzarət etməkdir [7].
Platforma xidm
ət kimi (PaaS- Platform as a service)
PaaS servisi istifad
əçilərə virtual serverlərdə (fiziki
serverl
ərdən təşkil olunan) yerləşən əməliyyat sistemlərindən və
xüsusil
əşdirilmiş proqram əlavələrindən (Apache, My SQL,və
s.) istifad
ə edilməsinə imkan yaradan virtual platformadır.
PaaS servisin
ə misal olaraq, İBM İT Factory, Google App
Engine, Force.com xidm
ətlərini göstərə bilərik.
Bu xidm
ət növündə müştərinin bulud infrastrukturu üzrə
satın alınmış funksional proqramları yerləşdirmək hüququ
vardır. Burada da müştəri şəbəkə, server kimi bulud strukturunu
idar
ə etmir və yoxlamır. O sadəcə, burada quraşdırdığı
funksional proqrama n
əzarət edir [56, 57].
Proqram təminatı xidmət kimi (SaaS-Software-as-a-
Service).
Bu s
əviyyədə istifadə olunan servis proqramlarına misal
olaraq, Google Apps, Google Docs, Microsoft ”Software
Services” (e-
mail, video konferans), Salesforce.com (müştərilə-
rin qarışılıqlı əlaqəsinin idarəetmə sistemi-CRM, müəssisənin
resurslarının idarəetmə sistemi-ERP) və s. göstərmək olar.
Google Docs veb-brauzerin köm
əyi ilə birbaşa İnternet
şəbəkəsində faylları və cədvəlləri tərtib etmək və redaktə etmək
mümkündür. SaaS xidm
əti SaaP (Software as a Product)
platformasından fərqlidir. Əsası Bill Qeyts tərəfindən
Dostları ilə paylaş: |