2012-ci ili Əhatə Edən İfadə Azadlığı Hesabatı
Reportyorların Azadlıq və Təhlükəsizlik İnstitutu
22
“Xural” qəzetinin baş redaktoru Əvəz Zeynallı hədə-qorxu ilə pul tələb etmə və məhkəmə qərarını yerinə
yetirməmə ittihamları ilə həbs olunmuşdur. Baş redaktor irəli sürülmüş ittihamlarla 10 ilə qədər həbs
cəzasına məhkum oluna bilər. Hesabat dərc olunarkən, 28 oktyabr 2011-ci ildə həbs olunmuş Əvəz
Zeynallının həbsdə saxlandığı müddət artıq bir ili keçmişdir. Jurnalistin şəxsən bildirdiyinə görə
həbsxanada ikən onun səhhətində problemlər yaranıb- o, bir neçə xəstəlikdən əziyyət çəkir.
Ə.Zeynallıya qarşı cinayət işi o vaxtkı deputat Gülər Əhmədova tərəfindən edilmiş şikayət əsasında
açılmışdı. Əhmədova şikayətində Zeynallının onu şantaj edərək pul tələb etdiyinin iddia edirdi.
Ə.Zeynallının həbs olunduğundan bir ilə yaxın vaxt keçdikdən sonra isə YouTube video portalında
yayılmış iki qalmaqallı video G.Əhmədovanın deputat yerinə görə rüşvət “bazarlığı”
7
etdiyini açıb
göstərdi. Əhmədova artıq ilk video yayılandan sonra deputat mandatından istefa verdi. Onun bu cür ifşa
olmasından sonra yerli hüquq müdafiəçiləri və fəallar onun tərəfindən Zeynallıya qarşı qaldırılmış
ittihamların ləğv olunması tələbini irəli sürdülər.
Digər həbslər
2012-ci ildə bir çox digər jurnalistlər, bloqçular və hüquq müdafiəçiləri də ifadə azadlığı hüququndan
istifadə etdiklərinə görə dəmir barmaqlıqlar arxasına salınmış, şərti həbs cəzasına məhkum edilmiş və ya
onlara qarşı cinayət işi açılmışdı.
İyunun 12-də İranın “Səhər” telekanalının Azərbaycandakı müxbiri Anar Bayramlı Binəqədi rayon
məhkəməsinin qərarı ilə 2 il müddətinə azadlıqdan məhrum olunub. Bayramlı fevralın 17-də Binəqədi
rayon 4-cü polis bölməsinin əməkdaşları tərəfindən saxlanılıb və onun üzərindən 0, 0387 qram heroin
tapıldığı bildirilib. Jurnalistə qarşı Cinayət Məcəlləsinin (CM) 234.1-ci maddəsi (qanunsuz olaraq
narkotik vasitələri, psixotrop maddələri və ya prekursorları hazırlama, istehsal etmə, əldə etmə, saxlama,
daşıma, göndərmə və ya satma) ilə ittiham irəli sürülüb. Bayramlı dekabrın 26-da prezidentin əfv fərmanı
ilə azad olunan 86 məhbusdan biri olub.
2011-ci ilin avqustunda həbs olunan “İslamazeri.az” saytının baş redaktoru Ramin Bayramov 2012-ci
ilin martında Xırdalan şəhər Məhkəməsi tərəfindən 1 il 6 ay müddətinə azadlıqdan məhrumetmə cəzasına
məhkum edilib. Ramin Bayramov Cinayət Məcəlləsinin 234.1 (Satış məqsədi olmadan qanunsuz olaraq
narkotik vasitələri və ya psixotrop maddələri şəxsi istehlak miqdarından artıq miqdarda əldə etmə və ya
saxlama) və 228.1-ci (Qanunsuz olaraq odlu silah, onun komplekt hissələrini, döyüş sursatı (yivsiz odlu
ov silahı və həmin silah üçün döyüş sursatı istisna olmaqla), partlayıcı maddələr və qurğular əldə etmə,
başqasına vermə, satma, saxlama, daşıma və ya gəzdirmə) maddələri ilə təqsirli bilinib. Jurnalist avqustun
17-də şərti olaraq azadlığa buraxılıb.
“Kür” vətəndaş cəmiyyəti qərargahının koordinatoru və “Şəffaflıq” jurnalının baş redaktoru Oqtay
Gülalıyev aprelin 8-də Sabirabad rayonunun Minbaşı kəndində daşqınlarla bağlı monitorinq apararkən
həbs olunaraq barəsində əvvəlcə 12 sutka inzibati həbs tədbiri seçilib. Aprelin 17-də jurnalist vəkilinə
polis əməkdaşları və Sabirabad Rayon Polis Bölməsinin rəis müavini Rauf Məcidov tərəfindən
döyüldüyünü bildirib. Aprelin 19-da Sabirabad Rayon Prokurorluğu O.Gülalıyev barəsində Cinayət
Məcəlləsinin 220.2-ci maddəsi ilə ( hökumət nümayəndəsinin tələblərinə fəal şəkildə tabe olmamaq və
kütləvi iğtişaşlara, habelə vətəndaşlara qarşı zorakılığa çağırışlar etmə) cinayət işi açıb və Sabirabad
Rayon Məhkəməsi onun barəsində 2 ay müddətinə həbs qətimkan tədbiri seçib. Lakin Gülalıyevin
həbsinin əsas səbəbinin 2010-cu il Kür daşqınları ilə əlaqədar yerli hakimiyyət orqanlarını tənqid etməsi
hesab olunur. İyunun 13-də hakim Firdovsi Əliyevin sədrliyi ilə Sabirabad Rayon Məhkəməsi Oqtay
Gülalıyevin şərti azadlığa buraxılması haqqında qərar qəbul edib. Lakin hüquq müdafiəçisinə qarşı
açılmış cinayət işinə hələ də xitam verilməyib və məhkəmə tərəfindən günahkar hesab olunarsa,
Gülalıyev 3 ilə qədər həbs cəzasına məhkum oluna bilər.
Blogger və internet fəalı Zaur Qurbanlı 29 sentyabr 2012-ci ildə həbs olunmuş və 2 sutka təcrid
olunmuş vəziyyətdə saxlanmışdı. Hakim dairələr yalnız 1 oktyabr 2012-ci ildə Qurbanlının narkotik
alveri faktını araşdıran polisə müqavimət göstərməsinə görə saxlandığını və 15 gün inzibati həbs cəzasına
7
http://bit.ly/10UBSmo
2012-ci ili Əhatə Edən İfadə Azadlığı Hesabatı
Reportyorların Azadlıq və Təhlükəsizlik İnstitutu
23
məhkum olunduğunu bildirən məlumat yaymışdır. Qurbanlının həbsi “Demokratiya naminə Oxu” (Sing
for Democracy) kampaniyasında və NİDA vətəndaş hərəkatında fəal iştirakı ilə, həmçinin üzərində
prezidentin şəklini xatırladan şəkil və "Mən 2013-də gedərəm..." (2013-cü il prezident seçkilərinə işarə
edir) yazısı olan broşürləri yayması ilə bağlı ola bilər. Qurbanlı 15 günlük həbs müddəti başa çatdıqdan
sonra azadlığa buraxılmışdı.
2011-ci ilin yanvarında bloqçu və gənc fəal Bəxtiyar Hacıyev barəsində cinayət işi açılıb. Elə həmin vaxt
ondan yaşadığı yeri tərk etməmək haqqında iltizamnamə alınıb, fevralın əvvəllərində isə bu qətimkan
tədbiri “polisin nəzarətində olma” ilə əvəz olunub. Martın 4-də Hacıyev bir ay müddətinə həbs edilib. 18
may 2011-ci il tarixində Gəncə şəhər Nizami rayon Məhkəməsi gənc fəal Bəxtiyar Hacıyevin Cinayət
Məcəlləsinin 321.1-ci maddəsi ilə (hərbi xidmətdən yayınma) təqsirli bilərək 2 il müddətinə azadlıqdan
məhrum olunması barədə hökm çıxarıb. Hüquq müdafiə təşkilatları hesab edirlər ki, 2010-cu il
parlament seçkilərində deputatlığa namizəd olmuş gənc fəal sosial şəbəkədə fəallığına, xüsusilə də
Facebook-da gənclərin 11 mart “Böyük xalq günü” etirazına verdiyi dəstəyə görə həbs olunub. 4 iyun
2012-ci ildə Azərbaycan Respublikasının Ali Məhkəməsi Bəxtiyar Hacıyevi cəza müddətinin bitməsinə
doqquz ay qalmış azadlığa buraxılması barədə qərar qəbul edib.
RATİ-nin foto-video reportyoru və Azərbaycan Gənclər Media Mərkəzinin üzvü Mehman Hüseynov
iyunun 12-də Səbail rayon Polis İdarəsinə çağırılıb, və orada 3 saata yaxın dindirildikdən sonra şübhəli
şəxs qismində saxlanıb. İyunun 13-də Mehman Hüseynov Cinayət Məcəlləsinin 221.2.2-ci (xuliqanlıq)
maddəsi üzrə təqsirləndirilən şəxs hesab olunub və məhkəməyə göndərilib. Mehmana qarşı ittihamlara
səbəb may 21-də Bakı Meriyasının qarşısındakı mitinqdə çəkiliş apardığı zaman polis zabiti ilə arasında
baş vermiş şifahi mübahisə olmuşdur. Peşə fəaliyyətini həyata keçirən Mehman və RATİ-nin digər
əməkdaşları, o cümlədən etirazçılar və jurnalistlər mitinq zamanı polis təzyiqinə məruz qalmışdırlar. Polis
Mehmanın çəkiliş apardığı kameranı zədələmişdir. Hüseynova qarşı cinayət işinin açılması onun
Avroviziya ərəfəsində Azərbaycanda demokratik inkişafa nail olmaq üçün aparılan “Demokratiya naminə
Oxu” (Sing for Democracy) kampaniyasında fəal iştirakı, və ya yerli və beynəlxalq media qurumlarının
dəfələrlə istifadə etdiyi və Azərbaycanda insan hüquqlarının pozulduğunu əks etdirən fotoları ilə bağlı ola
bilər. Məhkəmə tərəfindən günahkar hesab olunarsa Hüseynov 5 ilə qədər həbs cəzasına məhkum oluna
bilər.
2011-ci ilin aprelində hakimiyyətə qarşı etiraz aksiyasında iştiraka görə həbs olunduqdan sonra hüquq
müdafiəçisi və siyasi fəal
Vidadi İskəndərov 2011-ci il aprelin 2-də hökumət əleyhinə etiraz aksiyasında
iştirak etdiyinə görə həbs olunmuş, avqustun 27-də isə 2010-cu il parlament seçkilərinə müdaxilə
etməkdə ittiham olunaraq 3 il həbs cəzasına məhkum olunub. İskəndərov 86 digər məhbusla birlikdə
prezidentin 26 dekabr əfv fərmanı ilə azadlığa buraxılıb.
“Xural” qəzetinin bölgə müxbiri Aydın Canıyev 8 sentyabr 2011-ci ildə həbs olunmuş və 21 noyabr
2011-ci ildə xuliqanlıq ittihamı ilə 3 il həbs cəzasına məhkum olunmuşdur. Canıyev də prezidentin 26
dekabr əfv fərmanı ilə azadlığa buraxılıb.
“Qanun və Hüquq 2010” MMC-nin rəhbəri blogger Taleh Xasməmmədov 12 noyabr 2011-ci ildə Ucar
rayonunda həbs olunub. Xasməmmədov Cinayət Məcəlləsinin 221.2.2(xuliqanlıq), 221.3(xuliqanlıq,
silahdan və ya oxşar əşyadan istifadə etməklə) və 315-ci (Hakimiyyət nümayəndəsinə qarşı müqavimət
göstərmə və ya zor tətbiq etmə) maddələri ilə ittiham olunub. Aprelin 20-də Xasməmmədov 4 il
müddətinə həbs cəzasına məhkum olunub. Onun həbsinin əsas səbəbinin yerli məmurların cinayət
əməllərinin ifşası, habelə hüquq pozuntuları ilə üzləşmiş şəxslərin müsahibələrini YouTube video
portalında yerləşdirməsi ilə bağlı olduğu hesab olunur. Xasməmmədov prezidentin 26 dekabr əfv fərmanı
ilə azadlığa buraxılıb.
Avqustun 30-da xuliqanlıq ittihamı ilə həbs olunmuş “Gündəm Xəbər” qəzetinin müxbiri İlham
Süleymanov Saatlı Rayon Məhkəməsi tərəfindən 6 aylıq şərti həbs cəzasına məhkum olunub. Jurnalistin
Saatlı rayon icra başçısı Siracəddin Cabbarovu tənqid edən yazılar yazdığına görə həbs olunduğu hesab
olunur.