Azad Yazarlar Ocağının kitabxanası
Yüklə 2,8 Kb. Pdf görüntüsü
|
122 burada sərgilənməkdədir. Bu məktubda Şahzadə haqlı insanları çox incə yöntəmlə dəyərləndirməyi bacaran bir sərkərdə kimi sezilməkdədir. Abbas Mirzənin bu insancıl davranışları sonralar hətta onun rəqibləri tərəfindən də övgü ilə anımsanacaqdır. *** Abbas Mirzənin Azərbaycan ordusu ilə Xorasana gəlmə xəbəri sürətlə yayılmışdı. Qış səssizliyinə dalmış türkmən çadırlarında artıq bu haqda söhbət edilirdi. Azərbaycan ordusunun Xorasana yaxınlaşması həyəcan yaratmağa başlamışdı. Adətən qış fəslində bu bölgələrdə islaq və ürəkbulandırıcı qoxusu olan keçə alaçıqların içində insanlar bahar fəslində edəcəkləri işlər və savaşlar haqda danışardılar. Türkmənlərdə savaşa qatılmaq üçün məcburiyyət yox idi. Sadəcə, bir kişi alaçığının önünə savaşa hazırlıq anlamını daşıyan bir kiçik bayrağı taxdığında o alaçığın ətrafını könüllü savaşçılar alırdı. Savaşmaq üçün məcburiyət söz konusu olmasa da o coğrafiyanın özəlliyi insanları savaşmağa zorlamaqda idi. Türküstan coğrafiyası kaos və savaş coğrafiyası kimi təsbit edilmişdir. Savaşsız mümkün deyildi. Türküstan coğrafiyasının özəlliyi budur. Burada uzun sürəli bir sərmayənin və zənginliyin oluşması mümkün olmamışdır. Çünkü bir yerdə bir az zənginlik birikdiyi zaman başqa güclü və fürsəti yaxşı dəyərləndirən qəbilə tərəfindən talan edilmişdir. Bu hadisə tarix boyu bir təsəlsül şəklində davam etmişdir. Bu üzdən də bu bölgədə soylu bir aristokrasi oluşmamışdır. Bir qəbilə və ya bir sülalə iqtidara gəldiyində özündən bir öncəki nailiyyətlərin kökünü kəsirdi. Rişəsini qurudurdu ki, təhdid ünsürləri ortadan qaldırılsın. Bu çəkişmə və kaos davam edə-edə gəlmişdir. Çadırnişin türkmənlər üçün, özəlliklə onların savaş aracları olan atların yemini təmin etmək çox önəmli məsələ idi. Azərbaycan ordusu yaxınlaşdıqca onlar bütün problemlərini göz önündə bulundurmağa başlamışdılar. Artıq yüksək səslə danışanların səsləri səssizliyə bürünmüşdü. Daima Şahzadənin adı dillərdə dolaşırdı. Azərbaycandan bu qədər uzaq olan bu coğrafiyada Abbas Mirzənin məğlubiyyətləri haqqında heç bilgiləri yox idi. Ancaq onun ordusunun topları və ağır silahları ilə ilgili çox söz-söhbət gəzirdi. Vur-qaç savaşının mütəxəssisi olan türkmənlərin qorxusu ağır silahlardan, xüsusən toplardan idi. Çünkü vurduqlarından sonra artıq qaçışa imkan qalmırdı. Savaş texnolojisi gəlişdikcə vur-qaç savaşçılarının da fütuhat istedadları tarixə gömülüb qalırdı. Artıq, sürətlə qaçan atlarla, qıyqacı ox atmaqlarla tarix yaratmaq qeyri- mümkün hala gəlməkdə idi. Uzun mənzilli toplarla on minlərcə süvari sürüsünü uzaqdan atışla darmadağın etmək mümkün idi. Şahzadə haqqında bəzi mitolojik söyləntilər də ortalıqda dolaşmaqda idi. Bəziləri deyirdilər ki, Şahzadə kürd xanlarına bənzəməz. Onu gedib öz sarayında ziyarət etmək çətin məsələdir. Sadəcə, təslim olmaqla bu işin olması mümkündür. Həm də onu altun-filanla aldatmaq da çətin məsələdir. Daş kimi bir qəlbi var. Türkmən kəndləri aclıq və səfalət içində qıvrılıb durmaqda idi. Bəzi türkmən xanları Bocnurd, Dərgəz, Qoçan və Sərəxs kimi türkmən şəhərlərinə 123 casuslar göndərib bu şəhərlərin hakimlərinin və əhalisinin Abbas Mirzəyə olan tutumunu öyrənməyə çalışırdılar. Məşhəd şəhərinin icra işlərindən sorumlu və Əhmədəli Mirzənin vəziri olan Mirzə Musa türkmənlərlə gizlin-gizlin irtibat qurmağa başlamışdı. Türkmən xanları bütün türkmənləri öz yanlarında bulundura bilmələri üçün məzhəb fərqliliyini də sıx-sıx gündəmə gətirirdilər. Şiə Azərbaycan ordusunun gəlib sünni Türkmənistana hökm edəcəyinin mümkün olmayacağını təbliğ edirdilər. Digər tərəfdən, Əhmədəli Mirzənin Abbas Mirzəyə qarşı həsədini, nifrət və kinini də körükləməyə başlamışdılar. Əhmədəli Mirzə başından bəri Abbas Mirzəni sevməməkdə idi. Xorasan xanları onun bu duyğusundan yararlanmağa çalışırdılar. Əhmədəli Mirzə də özünü xanların dəstəyi ilə gücləndirib və Azərbaycan ordusuna qarşı çıxmaq istəyirdi. Bir çapar həyəcanlı bir şəkildə xəbər gətirdi ki, Azərbaycan ordusu Şahrudu tərk etmiş və Bəstama yaxınlaşmaqdadır. Bu qasidin tutub dilini kəsdilər ki, niyə belə bəd xəbərlər gətirirsən! *** Abbas Mirzəyə qarşı bir plan oluşdurmaq amacı ilə şahzadə Əhmədəli Mirzə, Mirzə Musa, Rzaquluxan, Qoçan elxanı və bütün kürd sərkərdələrinin qatılımı ilə bir şura düzənləndi. Digər önəmsiz xanlar isə bu şuradan çıxacaq ortaq qərara təslim olacaqlarını bildirdilər. Şurada təklif olundu ki, Məşhədin darvazaları Azərbaycan ordusuna qarşı qapansın və kəsinliklə açılmasın. Məşhəd əhalisinə də təbliğ edilsin ki, Azərbaycan ordusunun mənsubları uzun müddətdir daima savaşlara qatıldıqları üçün vəhşiləşmişlər. Azərbaycan ordusu Məşhədə girsə, İmam Rzanın məzarındakı xəzinəni də talan edib aparacaqdır. Onlar düşünürdülər ki, qış boyunca Abbas Mirzənin Məşhədə girişini əngəlləyə bilsələr, Şahzadə ordusunun ehtiyaclarını bu soyuq havalarda təmin edə bilməyəcək və Azərbaycan ordusunun düzəni ehtiyac üzündən dağılacaqdır. Baharda isə Abbas Mirzə ordusunu toparlayana qədər ona hücum etmək mümkün olacaqdı. Bu şurada qərara alındı ki, Abbas Mirzənin Məşhədə yaxınlaşmasına izn verilsin. El-el xanlardan Abbas Mirzəyə itaətə hazır olduqları haqda məktublar gəlirdi. Lakin Abbas Mirzə öz ehtiyatını əldən vermədən dərin-dərin düşünür və bölgədən gələn, casusları vasitəsi ilə gətirilən xəbərləri yaxşı-yaxşı dəyərləndirirdi. Bu şurada toplanan insanlar Şahzadənin illər boyu sürən savaşlarda birikdirdiyi təcrübəni nəzərə almadıqları üçün yanlış hesab yapırdılar. Bu planlar Abbas Mirzə üçün çocuq oyuncağı kimi bir şey idi. Abbas Mirzə ona ard-arda gələn bu məktubların arxasındakı təhdid planlarını dərhal sezə bilmişdi. Abbas Mirzənin Məşhədin yaxınlığında bir kürd qalasını amansızca məğlub etmə xəbəri Məşhədə gəldiyində bu şuradakı ittifaq öz-özünə çözülməyə başladı. Artıq birlikdən deyil, hər ağızdan bir səs çıxmağa başlamışdı. Xanlar başlarına çarə qılmaq üçün öz qalalarına geri döndülər. Çevrələrinin boşalmasını görən Əhmədəli Mirzə və onun vəziri Abbas Mirzəyə olan sonsuz nifrətlərinə rəğmən ona qarşı gəlməməyi düşündülər. Abbas Mirzəni qarşılamaq üçün göstəri hazırlıqlarının başlanmasına Yüklə 2,8 Kb. Dostları ilə paylaş:
|