Azəәrbaycan Respublikası Dövləәt Neft Fondu 31 dekabr 2016-cı IL tarixinəә
Yüklə 2,45 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- 2. Fondun ƏӘməәliyyat Mühiti
- 3. ƏӘsas Uçot Siyasəәtləәrinin Qısa Xülasəәsi Maliyyəә hesabatlarının təәrtibatının əәsasları.
- Konsolidasiya edilmiş maliyyəә hesabatları.
- Nəәzarəәt olunmayan iştirak paylarının alışı vəә satışı.
- Birgəә müəәssisəәləәr.
Azəәrbaycan Respublikası Dövləәt Neft Fondu
7
2016-cı ildəә qlobal iqtisadi mühitin Azəәrbaycan iqtisadiyyatına məәnfi təәsirləәri davam etmişdir. Dünya iqtisadiyyatında vəә başlıca təәrəәfdaş ölkəәləәrdəә iqtisadi artımın zəәifləәməәsi, neftin dünya qiyməәtinin orta səәviyyəәsinin ötəәn ilin eyni dövrü iləә müqayisəәdəә aşağı olması Azəәrbaycanın xarici valyuta ehtiyatlarına vəә məәcmu təәləәbəә öz təәsirini göstəәrmişdir. İl əәrzindəә Azəәrbaycanın təәdiyəә balansı dünya vəә region iqtisadiyyatında, eləәcəә dəә qlobal enerji bazarlarında gedəәn prosesləәrin birbaşa vəә dolayı təәsirinəә məәruz qalmışdır. Azəәrbaycan üçün əәlverişsiz enerji konyunktur şəәraitindəә 2015-ci ildəә olduğu kimi 2016-cı ildəә dəә təәdiyəә balansı kəәsirli olmuşdur. Son 2 ildəә həәyata keçiriləәn məәqsəәdyönlü makroiqtisadi siyasəәt (o cümləәdəәn manatın məәzəәnnəәsinin korreksiyası) təәdiyəә balansının cari hesabına müsbəәt təәsir etsəә dəә cari hesab həәləә tam təәnzimləәnməәmişdir. İqtisadi artımın vəә təәdiyəә balansı göstəәriciləәrinin mövcud dinamikası şəәraitindəә Məәrkəәzi Bank ötəәn ilin sonunda manatın üzəәn məәzəәnnəә rejiminəә keçdiyini elan etmişdir. Bu rejim milli valyutanın məәzəәnnəәsinin makroiqtisadi fundamentallar əәsasında qiyməәtləәndirilməәsinəә şəәrait yaratmış vəә strateji valyuta ehtiyatlarının qorunmasına müsbəәt təәsir etmişdir. İqtisadi artımın dinamikası daxili təәləәbin dəәyişməәsinin təәsirinəә məәruz qalmışdır. Daxili təәləәbin digəәr mühüm komponenti olan istehlakın səәviyyəәsi isəә faktiki əәməәk haqqının, pul gəәlirləәrinin vəә faiz dəәrəәcəәləәrinin dinamikası, habeləә, inflyasiya amilləәrinin təәsirinəә məәruz qalmışdır. 2016-cı ildəә dəә büdcəә xəәrcləәri məәcmu təәləәbəә dəә təәsir etmişdir. Büdcəә xəәrcləәrinin dinamikası dövləәt investisiyalarına birbaşa təәsir göstəәrmişdir. Dövr əәrzindəә pul siyasəәti qəәrarları inflyasiyanın azaldılmasına vəә bu əәsasda milli valyutaya olan etimadın gücləәndirilməәsinəә yönəәldilmişdir. Makroiqtisadi vəәziyyəәtdəәn vəә proqnozlardan asılı olaraq pul siyasəәti aləәtləәrinin parametrləәrinəә zəәruri dəәyişiklikləәr edilmiş, faiz dəәrəәcəәləәri artırılmış vəә monetar baza azaldılmışdır. Eyni zamanda, pul siyasəәti çəәrçivəәsinin təәkmilləәşdirilməәsi istiqaməәtindəә təәdbirləәr görülmüşdür. Fondun Rəәhbəәrliyi iqtisadi mühitdəә baş verəәn dəәyişiklikləәri müşahidəә edir vəә Fondun yaxın gəәləәcəәkdəә strategiyasının dayanıqlığını vəә inkişafını dəәstəәkləәməәk üçün qabaqlayıcı təәdbirləәr görür.
aləәtləәrinin ilkin olaraq əәdaləәtli dəәyəәrləә tanınması, əәmlak vəә avadanlıqların, investisiya mülkiyyəәtinin, qızıl külçəәləәrin vəә məәnfəәəәt vəә ya zəәrəәrdəә əәks olunan əәdaləәtli dəәyəәr iləә hesablanmış maliyyəә aləәtləәrinin yenidəәn qiyməәtləәndirilməәsi istisna olmaqla, MHBS-əә uyğun olaraq ilkin dəәyəәr metoduna əәsasəәn hazırlanmışdır. Qeyd olunan konsolidasiya edilmiş maliyyəә hesabatlarının hazırlanmasında istifadəә ediləәn əәsas uçot siyasəәtləәri aşağıda göstəәrilir. Həәmin uçot siyasəәtləәri başqa cür göstəәrilməәdiyi hallarda bütün dövrləәrəә müvafiq şəәkildəә təәtbiq edilmişdir. Maliyyəә hesabatlarının MHBS-əә uyğun olaraq hazırlanması bəәzi əәhəәmiyyəәtli uçot təәxminləәrinin istifadəәsini təәləәb edir. Bundan əәlavəә, Fond uçot siyasəәtini təәtbiq edəәrkəәn rəәhbəәrlik öz mülahizəәləәrini irəәli sürməәlidir. Daha yüksəәk mülahizəә təәləәb edəәn vəә ya mürəәkkəәb olan sahəәləәr, həәmçinin konsolidasiya edilmiş maliyyəә hesabatlarının hazırlanması üçün ehtimal vəә təәxminləәrin əәhəәmiyyəәtli olduğu sahəәləәr 4-cü Qeyddəә açıqlanır. Fond konsolidasiya edilmiş maliyyəә vəәziyyəәti haqqında hesabatını cari vəә uzunmüddəәtli aktiv vəә öhdəәlikləәri ayırmaqla təәqdim edir. Maliyyəә vəәziyyəәti haqqında hesabatın tarixindəәn (cari) sonrakı 12 ay əәrzindəә vəә ya maliyyəә vəәziyyəәti haqqında hesabatın tarixindəәn sonra 12 aydan çox müddəәt (uzunmüddəәtli) əәrzindəә əәvəәzləәşdiriləәcəәk vəә ödəәniləәcəәk məәbləәğləәrin təәhlili göstəәrilir.
Azəәrbaycan Respublikası Dövləәt Neft Fondu
8
strukturlaşdırılmış müəәssisəәləәr kimi investisiya olunan müəәssisəәləәr daxildir. Beləә ki, Fond (i) investisiya olunan müəәssisəәləәrin gəәlirləәrinəә əәhəәmiyyəәtli dəәrəәcəәdəә təәsir göstəәrəәn fəәaliyyəәtin əәhəәmiyyəәtli hissəәsini idarəә etməәyəә imkan verəәn səәlahiyyəәtləәrəә malik olur (ii) investisiya olunan müəәssisəәləәrdəә iştirakından yaranan dəәyişəәn gəәlirləәr iləә əәlaqəәdar riskləәrəә məәruz qalır vəә ya beləә gəәlirləәri əәldəә etməәk hüququna malik olur vəә (iii) investorun gəәlirləәrinəә təәsir göstəәrməәk məәqsəәdiləә investisiya olunan müəәssisəәləәrin üzəәrindəә öz səәlahiyyəәtləәrindəәn istifadəә etməәk imkanına malik olur. Fondun digəәr müəәssisəә üzəәrindəә səәlahiyyəәtləәrini müəәyyəәn edəәrkəәn əәsaslı hüquqların mövcudluğu vəә təәsiri, o cümləәdəәn potensial səәsverməә hüquqları nəәzəәrəә alınır. Hüquq o halda əәsaslı olur ki, beləә hüquq sahibi investisiya olunan müəәssisəәnin fəәaliyyəәtinin əәhəәmiyyəәtli hissəәsi iləә bağlı qəәrar qəәbul etdiyi zaman beləә hüququ praktiki olaraq icra etməәk imkanına malik olsun. Fond həәtta investisiya olunan müəәssisəәnin səәsverməә hüquqlarının çox hissəәsinəә malik olmadıqda beləә, investisiya olunan müəәssisəә üzəәrindəә səәlahiyyəәtləәrəә malik ola biləәr. Beləә hallarda Fond investisiya olunan müəәssisəә üzəәrindəә real səәlahiyyəәtləәrəә malik olub-olmadığını müəәyyəәn etməәk məәqsəәdiləә digəәr səәsverməә hüquqlu şəәxsləәrin hüquqlarının həәcmi vəә bölüşdürülməә dəәrəәcəәsi iləә əәlaqəәdar öz səәsverməә hüququnun həәcmini qiyməәtləәndirməәlidir. Törəәməә müəәssisəәləәrin əәməәliyyatları üzrəә nəәzarəәt Fonda keçdiyi tarixdəәn (alış tarixi) beləә müəәssisəәləәr konsolidasiya edilmiş maliyyəә hesabatlarına daxil edilir vəә nəәzarəәtin itirildiyi tarixdəәn konsolidasiya edilmiş maliyyəә hesabatlarından çıxarılır. Fond təәrəәfindəәn törəәməә müəәssisəәləәrin alınması alış metodu iləә uçota alınır. Alınmış identifikasiya ediləә biləәn aktivləәr vəә müəәssisəәləәrin birləәşməәsi zamanı qəәbul edilmiş öhdəәlikləәr vəә şəәrti öhdəәlikləәr nəәzarəәt olunmayan iştirak payının həәcmindəәn asılı olmayaraq alış tarixinəә əәdaləәtli dəәyəәrdəә əәks etdirilir. Fond mövcud iştirak paylarını əәks etdirəәn vəә pay sahibinəә müəәssisəәnin likvidasiyası halında xalis aktivləәrdəә proporsional həәcmdəә pay əәldəә etməәk hüququ verəәn nəәzarəәt olunmayan iştirak payını həәr bir əәməәliyyat üzrəә fəәrdi qaydada a) əәdaləәtli dəәyəәrləә vəә ya b) əәldəә edilmiş müəәssisəәnin xalis aktivləәrindəә nəәzarəәt olunmayan iştirak payına proporsional şəәkildəә qiyməәtləәndirir. Mövcud iştirak paylarını əәks etdirməәyəәn nəәzarəәt olunmayan iştirak payı əәdaləәtli dəәyəәrləә qiyməәtləәndirilir. Qudvil əәldəә edilmiş şirkəәtin xalis aktivləәrini əәldəә edilmiş şirkəәtəә görəә ödəәnilmiş ümumi məәbləәğdəәn, əәldəә edilmiş şirkəәtdəәki nəәzarəәt olunmayan iştirak payından vəә alış tarixinəә qəәdəәr artıq əәldəә edilmiş şirkəәtəә məәxsus olan payın əәdaləәtli dəәyəәrindəәn çıxmaqla müəәyyəәn edilir. Məәnfi məәbləәğ (“məәnfi qudvil” vəә ya “güzəәştli alış”) rəәhbəәrliyin əәldəә edilmiş bütün aktivləәrin, eləәcəә dəә qəәbul edilmiş öhdəәlikləәrin vəә şəәrti öhdəәlikləәrin müəәyyəәn edildiyinin bir daha qiyməәtləәndirməәsindəәn vəә onların qiyməәtləәndirilməәsinin düzgünlüyünü təәhlil etməәsindəәn sonra məәnfəәəәt vəә ya zəәrəәrəә aid edilir. ƏӘldəә edilmiş şirkəәtəә görəә ödəәnişləәr təәqdim edilmiş aktivləәrin, buraxılmış pay aləәtləәrinin vəә qəәbul edilmiş vəә ya yaranmış öhdəәlikləәrin əәdaləәtli dəәyəәrindəә, o cümləәdəәn şəәrti ödəәnişləәr üzrəә razılaşmalar nəәticəәsindəә yaranmış aktiv vəә öhdəәlikləәrin əәdaləәtli dəәyəәrindəә qiyməәtləәndirilir. Bu zaman məәsləәhəәt xidməәtləәri, hüquq xidməәtləәri, qiyməәtləәndirməә vəә analoji peşəәkar xidməәtləәrəә görəә ödəәnişləәr kimi alış xəәrcləәri nəәzəәrəә alınmır. Pay aləәtləәrinin buraxılması zamanı yaranmış əәməәliyyat xəәrcləәri kapitaldan çıxılır; borc qiyməәtli kağızların buraxılması iləә bağlı yaranmış əәməәliyyat xəәrcləәri onların balans dəәyəәrindəәn çıxılır vəә alış iləә bağlı bütün digəәr əәməәliyyat xəәrcləәri xəәrcəә silinir. Fond daxilindəә həәyata keçiriləәn bütün əәməәliyyatlar, bu əәməәliyyatlar üzrəә qalıqlar vəә realizasiya olunmamış gəәlirləәr konsolidasiya edilmiş maliyyəә hesabatlarına daxil edilmir. Realizasiya olunmamış zəәrəәrləәr dəә dəәyəәrin bəәrpa edilməәsi halları istisna olmaqla, konsolidasiya edilmiş maliyyəә hesabatlarından çıxarılır. Fond vəә onun bütün törəәməә müəәssisəәləәri Fondun siyasəәtinəә uyğun vahid uçot siyasəәti təәtbiq edir. Zəәrurəәt yarandıqda, törəәməә müəәssisəәləәrin hesabatlarında əәks etdiriləәn məәbləәğləәr Fondun uçot siyasəәtinəә uyğunlaşdırılmışdır. Nəәzarəәt olunmayan iştirak payı Fondun birbaşa vəә ya dolayısı iləә sahib olmadığı paya düşəәn törəәməә müəәssisəәnin xalis fəәaliyyəәt nəәticəәləәrinin vəә kapitalının bir hissəәsini əәks etdirir. Nəәzarəәt olunmayan iştirak payı Fondun kapitalının ayrıca komponentini formalaşdırır.
nəәzarəәtin itirilməәsi iləә nəәticəәləәnməәyəәn əәməәliyyatların uçotu üçün kommersiya müəәssisəәsi modelini təәtbiq edir. Alışdan əәldəә olunan vəәsait iləә əәldəә edilmiş iştirak payının balans dəәyəәri arasında həәr hansı fəәrq olarsa, bu, birbaşa olaraq kapitalda kapital əәməәliyyatı kimi qeydəә alınır. Fond nəәzarəәt olunmayan iştirak payının satışından əәldəә olunan vəәsait iləә onun balans dəәyəәri arasındakı fəәrqi kapitalda dəәyişiklikləәr haqqında hesabatda kapital əәməәliyyatı kimi tanıyır. Birgəә müəәssisəәləәr. MHBS 11-əә əәsasəәn birgəә müəәssisəәləәrəә investisiyalar həәr bir investorun müqaviləә üzrəә hüquq vəә vəәzifəәləәrindəәn asılı olaraq, birgəә əәməәliyyatlar vəә birgəә müəәssisəәləәr kimi təәsnifləәşdirilir. Fond öz birgəә fəәaliyyəәtinin xarakterini qiyməәtləәndirmiş vəә onu birgəә müəәssisəәləәr kateqoriyasına aid etmişdir. Birgəә müəәssisəәləәrin fəәaliyyəәti pay iştirakı üzrəә uçot metodu iləә tanınır. Yüklə 2,45 Mb. Dostları ilə paylaş:
|