Azəәrbaycan Respublikası Dövləәt Neft Fondu
Konsolidasiya edilmiş maliyyəә hesabatları üzrəә qeydləәr
11
maliyyəә aktivləәridir. Fondun kreditləәri vəә debitor borclarına maliyyəә vəәziyyəәti haqqında hesabatda götəәriləәn
“pul vəәsaitləәri vəә onların ekvivalentləәri” daxildir.
Ödəәniş tarixinəәdəәk saxlanılan aktivləәrəә Fondun ödəәniş tarixinəәdəәk saxlamaq niyyəәti vəә imkanı olan, müəәyyəәn
edilmiş vəә ya müəәyyəәn ediləә biləәn ödəәnişləәrəә vəә ödəәməә müddəәtinəә malik olan kotirovka edilmiş qeyri-törəәməә
maliyyəә aktivləәri daxildir. Rəәhbəәrlik ödəәniş tarixinəәdəәk saxlanılan investisiya qiyməәtli kağızlarını ilkin tanınma
zamanı təәsnifləәşdirir vəә bu təәsnifləәşdirməәnin uyğunluğunu həәr bir hesabat dövrünün sonunda yenidəәn
nəәzəәrdəәn keçirir.
Ticarəәt üçün investisiyalar ticarəәt üçün qiyməәtli kağızlar qiyməәtləәr vəә ya ticarəәt marjasındakı qısamüddəәtli
dəәyişiklikləәrəә görəә qazanc əәldəә etməәk məәqsəәdiləә alınmış maliyyəә aktivləәri vəә yaxud qısa müddəәt dövriyyəәdəә
olan qiyməәtli kağızlar portfelinin bir hissəәdir. Fond qiyməәtli kağızları aldıqdan sonra onları qısa müddəәt
əәrzindəә (yəәni, 3-6 ay əәrzindəә) satmaq niyyəәtindəә olarsa, həәmin qiyməәtli kağızları ticarəәt üçün investisiyalar
kimi təәsnifləәşdirir. Fondun ticarəәt üçün aktivləәrinəә ‘ticarəәt qiyməәtli kağızları daxildir.
Fond ticarəәt üçün qeyri-derivativ maliyyəә aktivini yaxın dövrdəә satmaq məәqsəәdiləә saxlamadıqda, həәmin aktivi
məәnfəәəәt vəә ya zəәrəәr vasitəәsiləә əәdaləәtli dəәyəәrdəә qiyməәtləәndiriləәn maliyyəә aktivləәri kateqoriyasından yenidəәn
təәsnifləәşdirəә biləәr. Verilmiş kreditləәr vəә debitor borcları kateqoriyasına aid olmayan maliyyəә aktivləәri yalnız
qeyri-adi xarakter daşıyan vəә yaxın gəәləәcəәkdəә təәkrarlanması az ehtimal olunan hadisəәnin baş verdiyi nadir
hallarda məәnfəәəәt vəә ya zəәrəәrdəә əәks olunan əәdaləәtli dəәyəәr iləә hesablanmış maliyyəә aktivləәri kateqoriyasından
yenidəәn təәsnifləәşdiriləә biləәr. Fond verilmiş kreditləәr vəә debitor borcları anlayışına cavab verəәn maliyyəә
aktivləәrini yaxın gəәləәcəәkdəә vəә ya ödəәniş tarixinəәdəәk saxlamaq niyyəәtindəә olduqda, həәmin aktivləәr yenidəәn
təәsnifləәşdiriləә biləәr.
Digəәr maliyyəә aləәtləәrindəәki bəәzi törəәməә aləәtləәr iləә bağlı riskləәr vəә iqtisadi xüsusiyyəәtləәr əәsas müqaviləәdəә
nəәzəәrdəә tutulan riskləәr vəә iqtisadi xüsusiyyəәtləәrləә sıx əәlaqəәli olmadıqda, onlar ayrıca törəәməә aləәtləәr kimi uçota
alınır.
Məәnfəәəәt vəә ya zəәrəәrdəә əәks olunan əәdaləәtli dəәyəәr iləә hesablanmış digəәr maliyyəә aktivləәrinəә ilkin tanınma
zamanı geri çağırılmayan qaydada bu kateqoriyaya aid edilmiş maliyyəә aktivləәri daxildir. Rəәhbəәrlik qiyməәtli
kağızları yalnız aşağıdakı hallarda bu kateqoriyaya təәsnifləәşdirir: (a) bu cür təәsnifləәşdirməә müxtəәlif
metodlardan istifadəә etməәkləә aktiv vəә öhdəәlikləәrin qiyməәtləәndirilməәsi vəә ya müvafiq gəәlir vəә xəәrcləәrin
tanınmasından yarana biləәcəәk uçot uyğunsuzluğunu kəәnarlaşdırarsa vəә ya əәhəәmiyyəәtli dəәrəәcəәdəә azaldarsa;
vəә ya (b) maliyyəә aktivləәri, maliyyəә öhdəәlikləәri qrupu vəә ya həәr ikisinin idarəә edilməәsi, eləәcəә dəә onların
effektivliyinin qiyməәtləәndirilməәsi riskləәrin idarəә edilməәsi vəә ya investisiya strategiyalarına uyğun olaraq
əәdaləәtli dəәyəәr prinsipinəә əәsasəәn həәyata keçiriləәrsəә vəә bu prinsipəә uyğun hazırlanmış məәlumat müntəәzəәm
olaraq Fondun əәsas idarəәedici heyəәtinəә təәqdim ediləәrsəә vəә onun təәrəәfindəәn təәhlil ediləәrsəә. Bu kateqoriyadan
olan maliyyəә aktivləәrinin tanınması vəә qiyməәtləәndirilməәsi ticarəәt üçün investisiyalar iləә bağlı yuxarıdakı uçot
siyasəәtinəә uyğundur.
Ticarəәt üçün investisiyalar. Ticarəәt üçün investisiyalar əәdaləәtli dəәyəәrdəә qeydəә alınır. Ticarəәt üçün
investisiyalar üzrəә effektiv faiz metodu iləә hesablanan faizləәr il üzrəә məәnfəәəәt vəә ya zəәrəәrdəә faiz gəәliri kimi
tanınır. Fondun dividend ödəәnişləәrini almaq hüququ müəәyyəәn edildikdəә vəә dividendləәrin əәldəә edilməәsi
ehtimalı yüksəәk olduqda, dividendləәr maliyyəә gəәlirləәrinin təәrkibindəә göstəәrilir. ƏӘdaləәtli dəәyəәrdəәki dəәyişiklikləәrin
bütün digəәr elementləәri vəә tanınmanın dayandırılması zamanı yaranan gəәlir vəә ya zəәrəәr yarandığı dövrdəә
ticarəәt üçün investisiyalar üzrəә zəәrəәr çıxılmaqla gəәlir kimi il üzrəә məәnfəәəәt vəә ya zəәrəәrdəә tanınır.
Debitor borcları. Debitor borcları ilkin olaraq əәdaləәtli dəәyəәrdəә, sonradan isəә effektiv faiz metodundan istifadəә
etməәkləә amortizasiya edilmiş dəәyəәrdəә tanınır.
Amortizasiya edilmiş dəәyəәrləә tanınan maliyyəә aktivləәrinin dəәyəәrsizləәşməәsi. Dəәyəәrsizləәşməә üzrəә zəәrəәrləәr
maliyyəә aktivinin ilkin tanınmasından sonra baş vermiş bir vəә ya bir neçəә hadisəә (“zəәrəәr hadisəәsi”)
nəәticəәsindəә yarandıqda vəә bu zəәrəәr hadisəәsi maliyyəә aktivi vəә ya maliyyəә aktivləәri qrupu üzrəә daxil olacaq pul
vəәsaitləәri həәrəәkəәtinin məәbləәğinəә vəә vaxtına etibarlı şəәkildəә təәxmin ediləә biləәn təәsir göstəәrdikdəә məәnfəәəәt vəә ya
zəәrəәrdəә tanınır. Fond əәhəәmiyyəәtli olub-olmamasından asılı olmayaraq, fəәrdi şəәkildəә qiyməәtləәndiriləәn maliyyəә
aktivinin dəәyəәrsizləәşməәsinəә dair obyektiv sübutun olmadığı qəәnaəәtinəә gəәləәrsəә, həәmin aktivi analoji kredit riski
xüsusiyyəәtləәrinəә malik olan maliyyəә aktivləәri qrupuna daxil edir vəә onların dəәyəәrsizləәşməәsini məәcmu şəәkildəә
təәhlil edir. Maliyyəә aktivinin dəәyəәrsizləәşməәsini müəәyyəәn edəәrkəәn Fondun nəәzəәrəә aldığı əәsas amilləәr həәmin
aktivin vaxtı keçməәsi statusu vəә həәr hansı girov təәminatının realizasiya oluna bilməәsidir. Dəәyəәrsizləәşməә üzrəә
zəәrəәrin baş verməәsinəә dair obyektiv əәlaməәtləәrin mövcud olmasını müəәyyəәn edəәn əәsas meyarlar aşağıda
göstəәrilir:
•
qarşı təәrəәfin əәhəәmiyyəәtli maliyyəә çəәtinlikləәri iləә üzləәşməәsi vəә bunun Fondun qarşı təәrəәf haqqında
maliyyəә məәlumatları iləә təәsdiqləәnməәsi;