Azer-dili 4s Derslik 2017 Layout 1
Yüklə 45,65 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Qağanda var. İtburnu ilə yemşəni
- SÖZ EHTİYATI Çap üçün deyil
3. Mətndə üzərində ulduz işarəsi qoyulan sözlər adlandırdıqları əşyalar kimi köhnəlib. Bu qədim əşyalarımızı tanımaqda Çoxbilmişlə İlahənin dialoqu sizə kömək edə bilər. 4*. Uşaqlar, İlahə “ Sazlısözlü diyar” mətnini oxudu. Ancaq mətndəki bəzi şeylər ona qaranlıq qaldı. Yadına Çoxbilmiş düşdü. Tez onu köməyə çağırdı. Siz də onların söhbətinə qulaq asın. Sonra dialoqu rollarla oxuyun və səhnələşdirin. DİALOQ – Çoxbilmiş, xalçanın nə olduğunu hamımız bilirik. Hətta mən xalçanın necə toxunduğunu öz gözlərimlə görmüşəm. Doğru deyirəm! Bilirsən mənim nənəm necə gözəl xalçalar toxuyub! Çoxbilmiş o saat məsələnin nə yerdə olduğunu anladı. Çoxbilmişdi axı! – İlahə, de görüm bəs sən kilim görmüsən? – Niyə görməmişəm, əlbəttə, görmüşəm. Nənəmin toxuduğu kilimlərdən biri elə bizim evi miz də dir. Bir balaca soyuq olan kimi, anam əvvəlcə kilimi ayağımızın altına salır. – Bəs soruşsam, məfrəş görmüsən, onda da deyəcəksən ki, əlbəttə, görmüşəm? – Mən hardan bilim məfrəş nədir? Məndən niyə soruşursan? – Mən istəyirəm ki, dostlarım qədim əşyalarımızı da tanısınlar. Mən bilirəm axı sən məni nə üçün çağırmısan! – Yaxşı, məni maraq götürdü, tez de görüm, bu məfrəş nədir axı?! – Sən bunu nənəndən soruşsan, o daha yaxşı izah edərdi. Bilirsənmi, keçmişdə nənəbabalarımız yaylağa köçəndə nə ilə gedirdilər? Axı onda hələ maşın yox idi. – Yəqin ki, at və araba ilə. – Doğru deyirsən. Elə o zaman yorğandöşəkləri də məfrəşin içinə yığıb, ata, arabaya yüklə yirdilər. – Doğrusu, mən səndən xurcun və heybənin nə olduğunu soruşacaqdım, sən isə... – Sən elə bilirsən, mən bunu başa düşməmişəm? Onda daha niyə adımı Çoxbilmiş qoymusunuz? – Aha, başa düşdüm, başa düşdüm, deməli, xurcun və heybənin içinə də yastıq və mütəkkə qo yur dular. – Yox, İlahə, tapa bilmədin. Səbirli ol, bu saat dostun onların şəklini sənə göstərər, nə üçün is tifadə edildiyini də deyər. – Lap ürəyimi çəkdin, Çoxbilmiş, bir az tez deyə bilməzsən?! – Xurcunun da, heybənin də iki gözü olur. Yadındadır, demişdim ki, “göz” sözünün hələ çox mənaları ilə qarşılaşacaqsan! Xurcunun gözlərinə, yəni içinə, taxıl, un yığıb atın, eşşəyin üstündə aparardılar. Heybə isə daha balaca olur. Onun gözlərinə yemək şeyləri qoyub adamlar çiyinlərindən asardılar. İndi də bəzi kəndlərdə qoyun, malqara otaran çobanlar yeməklərini heybədə aparırlar. 37 köhlən– выхоленный жеребец yalman– грива лошади SÖZ EHTİYATI Çap üçün deyil Onu da deyim ki, məfrəşi də, xurcunu, heybəni də nənələrimiz kilim, xalça kimi toxuyurdular. – Çoxbilmiş, bunlar çox maraqlıdır. Mən bütün bunları dostlarıma da danışacağam. Bunların necə toxunduğunu isə yayda kəndə gedəndə nənəmin özündən soruşub öyrənəcəyəm. İnanıram ki, dostlarım da buna görə sənə “Çox sağ ol!” deyəcəklər. 5. “Bu mahal əsrlərdən bəri aşıq sənətinin beşiyi olmuşdur” fikrini necə başa düşürsünüz? Müzakirə edin və fikrinizi açıqlayın. Bəs Qazax rayonunda yetişən hansı aşıqları tanıyırsınız? 6. Qazax rayonu Azərbaycanın hansı bölgəsində yerləşir? a) şimal b) qərb c) şərq d) cənub 7. Qazax rayonu hansı xarici dövlətlərlə sərhəddə yerləşir? a) Rusiya və Ukrayna ilə b) Gürcüstan və Ermənistanla c) Türkiyə və İranla 8. Oxuduqlarınız əsasında “Qazax sazlı, şeirli bir diyardır” deyə bilərsinizmi? 9. Şairə Mirvarid Dilbazinin 2ci sinifdə əzbər öyrəndiyiniz “Vətənin keşiyində”, “Açıl, bənövşə” şeirləri yadınızdadırmı? Şairin daha hansı şeirlərini oxumusunuz? Onun Qazax ray onunda anadan olduğunu bilirdinizmi? Araşdırma aparın və nəticəsini yoldaşlarınıza danışın. 10*. Mətndə adı çəkilən şair Hüseyn Arif təbiət vurğunu bir şair idi. Onun şeirlərini tapıb oxu yun. Şair həm də baməzə bir insan olub. Sağlığında dostları onu bir də maraqlı söhbətlərinə görə sevirdilər. Bu söhbətlərdən bəzilərini dostunuz Çoxbilmiş yazıçı İsmayıl Şıxlıdan eşidib. Yaman Çoxbilmişdi ha! Qulağınızı bəri tutun, sizə də danışsın. ****** Dostum Hüseyn Arif bir səhər tezdən zəng çaldı. – A qoca, eşitmişəm xəstələnibsən, indi nə təhərsən ? – Pis deyiləm, a kafir, bir az yaxşıyam. – Ayə, o doxdurlara çox qulaq asma, verdikləri dərmandürmanları da at oyana . Sənin dər diyin əlacı məndədi. – O nədi elə, a kafir? – İtburnu, yemşən , bir də təzə şeir. – Onları hardan tapım şəhər yerində? – Qağanda var. İtburnu ilə yemşəni dağlardan aşıqlar gətiriblər. Sarıçiçəklə qantəpər də var. Təzə şeiri də ki, özüm yazmışam. Bu saat gəlirəm yanına. Gözlədim*. Bir saatdan sonra gəlib çıxdı. Hayharayla içəri girdi. – Ay Ümidə bacı, qocaya fikir vermirsən, teztez xəstələnir*. – Neyləyim, başına fırlanmaqdan yorulmuşam, canı mafraqlaşıb . – Elədi. Al bu çiçəkləri, çayını qaynat, ver kişiyə, – deyib yanıma keçdi. – Hə qoca, bu gecə yatmayıb, yaxşı şeirlər yazmışam. Gətirmişəm ilk dəfə sənə oxuyam. – Lap yaxşı eləmisən. Buyur. Əlini o cibinə saldı, bu cibinə saldı, nəsə axtardı və birdən Ümidəni səslədi*: – Ay Ümidə bacı, o papkanı mənə ver. – Hansı papkanı, ay Hüseyn? 38 kilim– палас mütəkkə – мутака hövsələli – терпеливый SÖZLÜK nə yerdə – в чем məfrəş – большой сан из паласа ürəyini çəkmək – тянуть волынку maraq götürmək – заинтересовать SÖZ EHTİYATI Çap üçün deyil Yüklə 45,65 Mb. Dostları ilə paylaş:
|