29
Rəsmiyyə müəllimə də Xalq Cəbhəsinə qoşulmuş-
du. Heç nədən qorxmurdu. Qoçaq idi. Lap o dastan-
lardakı qoçaq Azərbaycan qızları kimi. Kimsədən
çəkindiyi də yox idi. Bütün günü texnikumda yeni-
yeni gənclərlə tanış olur, onlarla izahat işi aparırdı.
Bir də qonşu qruplardan birində Mürtəza adında
ütülü bir tələbə vardı. Ütülü olmasına baxmayaraq,
əməlli-başlı fəal idi. Elə Rəsmiyyə kimi Xalq Cəbhəsinə
işləyirdi deyəsən. Deyilənə görə, Yardımlıdan idi.
Rəsmiyyə və Mürtəzanın fəallığı artıq göz deşirdi.
Texnikumun direktoru Arif Ağayev də, sanki onlara
göz yumurdu. Bir növ texnikumda Xalq Cəbhəsinə
geniş meydan verilirdi. Üstəlik, təbliğat və izahat
işləri də gənclərə əməlli-başlı təsir etməyə başlamış-
dı. Ehtiraslar hər keçən gün coşur, yeni xəbərlər fəal
şəkildə müzakirə edilir, tələbələr arasında qruplaş-
malar formalaşmağa başlayırdı. Özlüyündə yeni bir
dönəm yetişirdi.
Belə bir ortamda Rəsmiyyə müəllimə Azərlə dost-
larına Xalq Cəbhəsinə üzv olmağı təklif etdi. Tam
nöqtəyə vurmuşdu. Çünki onların özləri də artıq
belə bir təşəbbüsə hazır idilər. Ona görə də heç bir
çətinlik olmadan Azər, Kamil, Mehdi və daha bir
neçə nəfər Xalq Cəbhəsinə qoşuldu.
30
Xalq hərəkatına belə sıcaq yanaşan təkcə onlar
deyildi. Xaçmazlı Səməd, Bərdəli Rövşən və Yevlaxlı
Rabil də artıq “döyüşə hazır” durumdaydı.
Texnikum içindəki bu gedişatla yanaşı şəhərdə
də etiraz mitinqləri artan xətt üzrə inkişaf edirdi.
Azərbaycan Dövlət Universiteti, Politexnik İns-
titutu və başqa ali məktəblərdə tələbələr sürətlə
təşkilatlanırdı. Xalq Cəbhəsinin ocaqları hər tərəfi
bürümüşdü. Artıq bu təşkilatdan qıraqda qal-
maq ayıb sayılırdı. Ağsaqqal professorlar, müxtəlif
vəzifəli şəxslər çəkinmədən hərəkata qoşulur, başqa-
larını da buna həvəsləndirirdilər. Bəzi insanlar isə
sadəcə küyə düşərək bu hərəkata qoşulurdu. Cəbhə
getdikcə kütləviləşir, Kommunist Partiyasına qar-
şı açıq çıxışlar adiləşirdi. Halbuki cəmi iki il öncə
kimsə cürət edib kommunistlərin əleyhinə bir söz
deyə bilməzdi. İndi isə hər kəs hər yerdə onları hətta
ələ salmağa da cürət edirdi. Artıq kommunistlər bu
mənsubiyyətlərini öncəki kimi gözə soxmağa həvəs
də göstərmirdilər.
Bütün baş verənlər haqqında xəbərlər ağızdan
ağıza ötürülür, tirajlanırdı. Bir məktəbin daxilində
bir xəbərin hər kəsə çatması dəqiqələr içində baş
verirdi. Belə sürətli, həm də kütləvi xəbərləşmə və
31
təşkilatlanma artıq yeni bir mərhələnin olacağının
xəbərçisi idi.
Yeni mərhələninsə nələr gətirəcəyini hələ ki, heç
kim öngörə bilməzdi. Sadəcə ciddi olayların baş
verəcəyi qaçılmaz görünürdü. Çünki hər kəs əsib-
coşur, asıb-kəsirdi. Artıq ictimai rəy elə köklənmişdi
ki, bu millət əliyalın tankların üzərinə belə şığımağa
hazır idi. Hətta arada-sırada, çox yüksəkdən olma-
sa da rus əsgərlərinin Azərbaycandan çıxarılması,
Azərbaycanın müstəqil elan edilməsi söhbətləri də
gedirdi.
Hələ onu da deyirdilər ki, Azərbaycan bütövləş-
məlidir. Yəni böyük hissəsi İranın işğalı altında
olan Təbriz mərkəzli Güney Azərbaycan quzeylə
birləşməlidir.
Çox həyəcanlı söhbətlər idi, amma əsassız de-
yildi. Hələ 1800-cü illərdə Rusiyayla İran arasında-
kı savaş sonrası Azərbaycan torpaqları işğalçılar
arasında ikiyə bölünmüşdü. Ona görə də hazırda
rus işğalı altında olan Azərbaycan Sovet Sosialist
Respublikası tarixi Azərbaycan torpaqlarının yal-
nız kiçik bir hissəsi idi. Azərbaycanın böyük bir
kəsimi isə İran adlanan ölkənin işğalı altında qalır-
dı. Sovetlər dönəmində quzeydəki tarixi Azərbaycan
32
şəhəri Dərbənd və civarı Rusiyaya - Dağıstana tabe
etdirilmişdi. Quzey-batıdakı Borçalı isə Gürcüstana
bağlanmışdı. Zəngəzur, Göyçə mahalları da daxil
günbatan Azərbaycan torpaqları Ermənistan adlı
qondarma respublikaya hədiyyə edilmişdi. Ona
görə də Əbülfəz Elçibəy başda olmaqla Xalq Cəbhəsi
Təbriz, Göyçə, Borçalı, Dərbənd deyib dururdu. Pla-
na görə, Quzey Azərbaycan Sovetlərdən azad ola-
caq, ardından da Təbriz başkənd olmaqla Güney
Azərbaycan qurtulacaq və sonra tarixi bütövləşmə
baş verəcəkdi...
***
- Eşitdin, deyirlər kö-
nüllü dəstələr qurulur.
- Kamil idi. Azərlə bir
qrupda oxuyan Göyçay-
lı balası. Çox yurdsevər,
milli oğlan idi Kamil.
Onun bir də uşaqlıq dos-
tu Mehdi vardı. Mehdi
də Kamil kimi fəal və
vətənpərvər idi. Göyçay-
da orta məktəbdə bir lik-
Kamil
33
də oxumuşdular. Sonra texnikuma da birlikdə daxil
olub eyni qrupa düşmüşdülər. İş elə gətirmişdi ki,
əsgərliyə birlikdə getmiş, birlikdə xidmət edib geri
dönmüşdülər. Geri dönüncə də texnikumda yenidən
eyni qrupda təhsil alırdılar. Bir-birilərinə çox bağlı
idilər; ət və dırnaq kimi. Yedikləri, içdikləri, gəzdik-
ləri bir idi. İndi də birlikdə könüllü dəstələrə maraq
göstərirdilər.
- Könüllü dəstə? Nə dəstəsi? Nə üçün? - deyə
Azər soruşdu.
- Deyirlər, rus tankları şəhərə hücum edəcək. Ona
görə də Xalq Cəbhəsi könüllü dəstələr qurur ki, on-
ların qarşısına çıxaq. Bir də deyirlər ki, ermənilər
kəndlərimizə hücum edir, ora gedəcəyik.
- Hə? Elədirsə, biz niyə qıraqda qalaq ki? Harada
yazılırlar o dəstələrə? Gedək yazılaq da.
- Deyəsən, bu işlə Mürtəza məşğul olur. Əslində,
hər kəs özü məşğul olur. Bir dəstə düzəldirik, bir
nəfəri də başçı təyin edirik, olur könüllü dəstə.
- Olsun, dərhal işə başlayaq.
...Dərhal işə başladılar. Bir müddət sonra qrup-
dakı oğlanların demək olar, hamısı könüllü dəstəyə
üzv oldu. Bu məsələlərə həmişə müsbət yanaşan
Dostları ilə paylaş: |