Azərba yca n mġLLĠ elm lər akadem ġyasi a. Bakixanov adina tarġX Ġnstġtutu



Yüklə 5,21 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə145/223
tarix17.09.2017
ölçüsü5,21 Mb.
#420
1   ...   141   142   143   144   145   146   147   148   ...   223

296 

 

fakültəsi  A zərbaycan  Tibb  Ġnstitutuna  (indiki  Azərbaycan  Dövlət  Tibb 



Universiteti),  pedaqoji  fakü ltə  isə  Azərbaycan  Pedaqoji  Ġnstitutuna  (indiki 

Azərbaycan  Dövlət  Pedaqoji  Universiteti)  çevrild i,  hüquq  fakültəsi  əsasında 

Sovet  Quruculuğu  və  Hüquq  Ġnstitutu,  iqtisad  fakültəsi  bazasında  isə 

Kooperativ-Tica rət  Ġnstitutu  təĢkil  o lundu.  1930-cu  ildə  Döv lət  Universiteti  ö z 

fəaliyyətini müvəqqəti olaraq dayandırdı.  

1930/31-c i  tədris  ilin in  əvvəllə rində  yu xarıda  qeyd  olunan  müstəqil 

institutlarla yanaĢı, Azərbaycanda pambıqçılıq,  kooperativ -ticarət, diĢ  müalicəsi, 

avtomobil nəqliyyatı  institutları təĢkil olun muĢdu, Bakıda  Sənaye Akademiyası, 

Qırmızı  Pro fessorlar  Ġnstitutu  və  Zaqafqaziya  Bədən  Tərbiyəsi  Ġnstitutunun 

filialları  fəa liyyət  göstərirdi.  Belə liklə,  1932/33-cü  tədris  ilində  respublikada  on 

min  nəfərlik  tələbənin  təhsil  aldığı  15  ali  tədris  müəssisəsi  var  id i 

114


.  Xalq  

Ko missarları  Sovetinin  qəra rı  ilə  a li  məktəb  və  te xniku mlar  idarə  və  təs ərrüfat 

orqanlarına  təhkim  edilir 

115


,  həmin  idarə  və  müəssisələrə  onların  tədris-təcrübə 

iĢinin  maddi bazasının təĢkilində bilavasitə iĢtirak etmək öhdəliyi həvalə edilird i. 

Belə ki, Azərbaycan Neft Ġnstitutu Ġttifaqneft və Azərneftin, Tibb Ġnstitutu Xalq 

Səhiyyə Ko missarlığın ın, Kənd Təsərrüfatı Ġnstitutu isə Azərbaycan Xalq Torpaq 

Ko missarlığının sərəncamına verilmiĢdi 

116


Ali  məktəblərin  və  texniku mların  ayrı-ayrı  idarələrə  və  təsərrüfat 

orqanlarına  təhkim  edilməsi  böyük  əhəmiyyətə  malik  olub  tədris  müəssisələrinin 

maddi  bazasının  möhkəmlən məsinə,  res publika  üçün  lazım  olan  müxtəlif  ixtisaslı 

kadrların məqsədyönlü hazırlan masına imkan verd i. 

Ali  texniki  məktəbləri  bitirənlərin  sayı  artmıĢdı.  Azərbaycan  Politexnik 

Ġnstitutu artıq  1932-ci  ildə  575  mütəxəssis buraxmıĢdı

117


.  Həmin  institut neft sənayesi 

üçün  mədənçi,  geoloq,  texnoloq,  maĢınqayıranlar  hazırlanmasında  xidmətlərinə  görə 

Qırmızı Əmək Bayrağı orden ilə təltif ed ild i 

118


Ali  və  orta  məktəblərə  tələbələrin  cəlb  edilməsində  Bakı,  Gəncə  və 

respublikanın  bir  sıra  rayonlarında  fəaliyyət  göstərən  fəhlə  fakültələri  mühüm  rol 

oynayırdılar. Təbiidir ki, bu, təhsil alan tələbələrin sosial bazasını möhkəmləndirmək 

imkanı  idi.  1920/21-ci  tədris  ilində  Bakı  fəhlə  fakültəsində  oxuyanlar  içərisində 

fəhlələr  41  faiz,  qulluqçular  56,5  faiz  təĢkil  edirdisə,  1929/30-cu  ildə  fəhlə  və 

muzdurlar 80 faiz, 1931/32-ci ildə isə 90 faizə bərabər idi 

119


. Ali tədris müəssisələrini 

"proletarlaĢdırmaq"  məqsədilə  istehsalatda  çalıĢan  fəhlələr  üçün  hazırlıq  kursları 

yaradılırdı.  Dövlət  tələbələrin  maddi təminatını  öz  üzərinə götürür,  1520  nəfərdən 

artıq  tələbə  dövlət  və  təsərrüfat  orqanlarının  təqaüdünü  alırdı 

120

.  Ali  məktəblərdə 



tələbə  yeməkxanaları  açılır,  yataqxanalar  tikilirdi.  Beləliklə,  artıq  1932-ci  ildə 

Azərbaycanın ali və ali texniki  mə ktəblərində tələbələrin ümumi sayının 70 faizini 

fəhlələr təĢkil edirdi 

121 





297 

 

Ali  məktəblərdə  yerli  millətin  nümayəndələrinin  -  azərbaycanlıların  



sayının  artmasına  diqqət  verilirdi.  1928/29-cu  tədris  ilində  tibb  fakültəsində  təhsil 

alan  535  tələbədən  171-i  (32  faiz)  122,  1932-ci  ildə  isə  Tibb  Ġnstitutunun  1559 

tələbəsindən 1147-si (73,6 faiz), azərbaycanlı idi 

123


. 1930/31-ci tədris ilində ali tədris 

müəssisələrinə  qəbul  edilən  2792  abituriyentdən  1567  nəfəri  (56,1  faiz) 

azərbaycanlı  idi 

124.


  Ümumiyyətlə,  bu  illərdə  bütün  ali  tədris  müəssisələrində 

azərbaycanlı  tələbələrin  faizi  27,3-dən  50,5-ə 

125

,  azərbaycanlı  tələbə  qızların  sayı 



isə 149-dan 838-ə yüksəldi. 

1930-cu  ildə  bütün  ali  və  ali  texniki  mə ktəblərdə  elmi  kadrların  

hazırlanması  və  azərbaycanlı  müəllimlərin  sayının  artırılmasına  imkan  verən 

aspirantura  təĢkil  edilməsinin  baĢlanğıcı  qoyuldu.  1930-cu  ildən  tibb,  neft 

institutlarında  və  digərlərində  tədrisin  doğma  dildə  aparıldığı  bölmələr  açıldı. 

Texniku mların yenidən qurulması həyata keçirilirdi. N.Nərimanov adına texnikumun 

bir neçə Ģöbələri nadir texniki ixtisaslar üzrə kadrlar hazırlayan müstəqil texniku mlara 

çevrildi. Gəncədə yeni texniki texnikum açıldı. Bakıda elektrik-inĢaat, sənaye, sənaye-

iqtisad,  kooperativ  və  pedaqogika  texnikumları  təĢkil  edildi 

126


.  Moskva  və  digər 

paytaxt  Ģəhərlərinin  ali  və  ali  texniki  məktəblərinə  göndərilənlərin  sayı  ildən-ilə 

artırd ı.  1929/30-cu  tədris  ilində  Azərbaycanın  göndəriĢi  ilə  RSFSR  və  digər 

respublikaların ali  və  ali  texniki  məktəblərində  249  nəfər təhsil  alırdısa,  1930/31-ci 

tədris ilində onların sayı 492 nəfər (60 faizi azərbaycanlı idi) təĢkil ed ird i 

127


Azərbaycanda 

yeni 

ziyalı 


və 

mü xtəlif 

ixtisaslı 

kadrların  

hazırlan masında, elm və mədəniyyətin inkiĢafında qabaqcıl rus alim və  ziyalılarının 

böyük  rolu  olmuĢdu.  Azərbaycan  SSR  hökuməti  Rusiya  alimlərinin  xid mətlərini 

yüksək  qiymətləndirərək,    1930-cu  ilin  iyununda  professorlar  A.O.Makovelski, 

P.D.Qulyayev və Ġ.Q.UĢinskiyə Əməkdar elm  xadimi fə xri adı verdi 

128

. 1931-ci ildə 



isə  Azərbaycan  Politexnik  (neft)  Ġnstitutunun  direktoru  A.A.NikiĢin  Qırmızı  Əmək 

Bayrağı  ordeni  ilə  təltif  edildi.  Professor  S.Romanova  əmək  qəhrəmanı  fəxri  adı 

verildi.  Professorlar  K.Pokrovski,  Z.ĠlyaĢeviç,  Ġ.Yesman,  P.Kuznetsov  və  baĢqaları 

fəxri fərmanlarla təltif edildilər. Bu alimlərin Azərbaycanda səmərəli fəaliyyəti ali və ali 

texniki  məktəblər  Ģəbəkəsinin  geniĢlənməsini,  azərbaycanlı  və  digər  millətlərin  

nümayəndələrindən  ibarət  kadrların  hazırlan masını  təmin  etdi.  Artıq  1932-ci  ilin  

sonunda  xalq  təsərrüfatının  müxtəlif  sahələrində  50  min  nəfərədək  ali  təhsilli 

mütəxəssis  çalıĢırdı

129

.  Onların  içərisində  respublikadan  kənarda  təhsil  almıĢ 



mütəxəssislər aparıcı rol oynayırd ılar. 

1933-1937-ci  illərdə  mütəxəssislər hazırlanması problemi həm a li və orta 

məktəblərin təĢkilat-təsərrüfat cəhətdən möhkəmləndirilməsi, həm də bütün tədris -

tərbiyə  iĢinin  daha  da  təkmilləĢdirilməsi  ilə  paralel  həyata  keçirilirdi.  Bu  illərdə 

partiya  və  hökumət  ali  məktəblərdə  bütün  tədris  prosesinin,  mütəxəssis  kadrlar 

hazırlan ması  məsələlərinin  onlara  lazım  olan  məcraya  yönəldilməsinə  daha  ciddi 




Yüklə 5,21 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   141   142   143   144   145   146   147   148   ...   223




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©genderi.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

    Ana səhifə