Azərba yca n mġLLĠ elm lər akadem ġyasi a. Bakixanov adina tarġX Ġnstġtutu



Yüklə 5,21 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə61/223
tarix17.09.2017
ölçüsü5,21 Mb.
#420
1   ...   57   58   59   60   61   62   63   64   ...   223

127 

 

siyasi  və  mədəni  həyatının  baĢqa  sahələrində  vəzifələri  müəyyənləĢdirilmiĢdi. 



Əsasnamə  yoxsul  ko mitələrinin  seçilməsi  qaydasını  izah  edir,  üzvlərin  

məsuliyyəti və digər idarələrlə qarĢılıq lı münasibətləri müəyyən edirdi

5



Yo xsu l  ko mitələrinin  təĢkilinə  əməkçi  kəndli  kütlələrinin  cəlb  



olunmasında  "kəndli  həftəsi"  mühüm  rol  oynamıĢdı.  Onun  məqsədi  kəndli 

kütlələrin i höku mətin siyasəti ilə tanıĢ etmək və kəndə parça, ağ neft, duz və sair 

lazımi  Ģeylər  göndərmək  yolu  ilə  kənd  əhalisinin  maddi  vəziyyətini 

yaxĢılaĢdırmaq  id i.  1920-c i  ilin  sentyabrında  qəbul  olunmuĢ  "Kəndli  həftəsi  və 

ərzaq kampan iyası haqqında"

6

 təlimat əsasında xüsusi komissiya "kəndli həftəsi" 



keçirilməsin in planını iĢləyib hazırladı

7

. Ərzaq kampaniyası  keçirməkdə  məqsəd 



artıq  taxılı  qolço maqların  əlindən  alaraq  kənd  yoxsulları  arasında  bölüĢdürmək 

idi.  Bu  kampan iya  əslində  Azərbaycan  kəndində  qarĢıdurmanı    gücləndird i, 

siyasi vəziyyətin kəskinləĢ məsinə zəmin yaratdı.  

Bakı fəh lələri bu kampaniyaların təĢkilində və keçirilməsində bilavasitə 

iĢtirak  edirdilər.  Ba kıdan  kəndə  partiya,  sovet  və  həmka r  Ġttifaq ı  iĢçiləri, 

qabaqcıl  neftçilər,  maĢınqayıran lar,  dəmiryolçular  göndərilmiĢdi  və  onlardan 

bəziləri  uzun  müddət  qəzalarda  qalıb  iĢləy irdi

8

.  Təkcə  1920-ci  ilin  oktyabrında 



1500-dən ço x Ba kı fəh ləsi Azə rbaycan kəndlərinə get miĢdi

9



Qəzalardakı  yerli  fəhlələr  də  Bakıdan  gələn  fəhlələrin  dəstələrinə 

qoĢulurdular.  "Kəndli  həftəsi"nin  hazırlan ması  və  keçirilməsinə  rəhbərlik  edən 

ko missiyalara  partiya  orqanları,  fəhlə  dəstələri  və  Qızıl  Ordu  hissələrinin 

nümayəndələri daxil idilər. Fəhlələr bir neçə ay ərzində minlərlə kənd təsərrüfatı 

aləti,  onlarla  dəyirman,  körpü,  yaĢayıĢ  binası,  yüzlərlə  nəqliyyat  vasitəsi,  20 

minədək kiçik kustar və ev əĢyası təmir etmiĢ, tikmiĢ və hazırlamıĢdılar. Fəhlələr 

özləri  ilə  ağ  neft,  duz,  parça,  mü xtəlif  əkinçilik  alətləri,  ilkin  tələbat  malları 

gətirir  və  kəndlilərə  paylayırdılar.  Onlar  klubların,  məktəblərin,  hamamların, 

xalq  evlərinin,  yeməkxanaların,  çörəkxanaların  tikintisinə  kö mək  göstərirdilər. 

Bakı fəhlələri iməciliklər keçirir, tamaĢalar, konsertlər və s. təĢkil ed irdilər 

10



Bütün  bu  proseslərdə  partiya  təĢkilatları  əsasən  qolçomaqlar  əleyhinə 



yönəldilmiĢ  tədbirlərin  həyata  keçirilməsinə  çalıĢırdılar.  "Ko mmunist"  qəzcti 

yazırdı:  " Yo xsul  ko mitələrin in  təĢkili,  qolço maq ların  inqilab  ko mitələrindən 

kənar  edilməsi  və  hakimiyyətin  əməkçilərin  özlərinə  verilməsi  kənddə  bizim 

iĢimizin  ü mu mi  xətti  olmuĢdur 

11

.  Beləliklə,  həmin  kampan iyalar  A zərbaycan 



kəndində  sinfi  mübarizən i  süni  surətdə  gücləndirir,  kəndlilərin  mü xtəlif 

təbəqələri  arasında  antaqonizmə  gətirib  çıxarır,  bu  isə  öz  növbəsində  kənd 

təsərrüfatı  istehsalının  və  kəndlilərin  maddi  vəziyyətinin  daha  da  pisləĢməsinə 

səbəb olurdu. 

AKP-n in  11  qurultayı  da  (1920-ci  il  o ktyabr)  qolço maqların  iqtisadi 

qüdrətinə qarĢı mübarizən i gücləndirməyi, kənddə sinfi təbəqələĢməni qətiyyətlə 




128 

 

dərinləĢdirməy i,  Bakı  fəhlələrinin  kö məyi  ilə  kənd  yo xsullarının  hərəkatını 



formalaĢdırmağı,  bütün  Azərbaycanda  onun  rolunu  və  təsirin i  gücləndirməyi 

partiya təĢkilatının ən baĢlıca siyasi vəzifəs i kimi irəli sürmüĢdü. Qurultay belə 

hesab  edirdi  ki,  yalnız  bu  vəzifəni  yerinə  yetirməklə  "Azərbaycanda sovet  tipli 

dövləti həqiqətən tətbiq etmək mü mkündür"

12



Kənddə  xan ların,  bəylərin,  mü lkədarların  və  qolçomaq ların  iqtisadi  və 



siyasi  gücünü  qəti  Ģəkildə  məhv  etmək  və  inqilab i  yo xsul  ko mitələrin in  həqiqi 

hakimiyyətini  qurmaq  məqsədilə  1920-ci  il  noyabrın  20-də  " Yo xsul  ko mitələri 

haqqında"  yeni  dekret  qəbul  olundu.  Həmin  dekretdə  yoxsul  ko mitələrinin  

konkret,  təxirəsalın maz    mübariz  vəzifələri  göstərilmiĢdi.  "Qolço maq ların  və 

əksinqilab i  ünsürlərin  yo xsul  ko mitələrinə  soxulmasına  yol  verməmək  məqsədi 

daĢıyan" xüsusi ko missiyalar yaradılırdı 

13

.  Beləliklə, elə bu dekretin timsalında 



demək  olar  ki,  hələ  o  zaman  Mərkəzin  göstəriĢi  ilə  A zərbaycan  kəndində  yen i 

dövlət hakimiyyətinin tətbiqinə yu xarıdan təzyiq lə baĢlanmıĢdı.  

Azərbaycan  kəndinin  sinfi,  siyasi  baxımdan  birdən-b irə  kəndli 

sovetlərinin təĢkilinə  keçməyə (o zaman kənd sovetləri təkcə Bakı qəzasında var 

idi) hələ hazır olmadığın ı nəzərə alaraq, AKP-n in II qurultayı kənddə hakimiyyət 

orqanları  kimi  yo xsul  ko mitələrinin  təĢkili  vasitəsilə  kəndliləri  dərindən 

təbəqələĢdirmək  məqsədilə  inqilab  ko mitələri  və  sovetlər  arasında  aralıq  keçid  

dövrünün olmasının zəruriliyin i göstərdi. 

Kənd yoxsul ko mitələri kəndlilərdə kütləvi yığıncaqlarda, nahiyə yo xsul 

ko mitələri  isə  bu  və  ya  baĢqa  nahiyənin  yoxsul  ko mitələrin in  konfranslarında 

seçilirdi.  Yo xsul  ko mitələrinin  seçilməsi  ilə  kənd  və  nahiyə  inqilab  ko mitələri 

ləğv  edilird i.  Qəza  inqilab  ko mitələri  qalır  və  bunlara  yo xsul  ko mitələrinin  

ümu mqəza qurultaylarında seçilmiĢ nümayəndələr daxil edilirdi.  

Qəzalarda yo xsul ko mitələri yaradılması kampaniyasının keçirilməsində 

iĢtirak  etmək  üçün  Bakı  partiya  ko mitəsi  yenidən  yerlərə  ko mmun istlər  və  fəal 

fəhlələr  göndərməyə  baĢladı.  Yerlərdəki  fəhlə  dəstələri  ilə  b irlikdə  ərzaq  

sapalağına  və  yoxsul  ko mitələrinin  təĢkilinə  dair  ü mu mi  iĢ  aparmaq  üçün 

Azərbaycan Həmkarlar Ġttifaqları ġu rası qəzalara qabaqcıl fəh lələr də göndərirdi 

14

.  Bəzi  qəzalarda  Bakı  fəhlələrin in  nümayəndələri  yo xsul  ko mitələrinin  sədri 



təyin olunurdular

15 


Yo xsu l  ko mitələrinin  təĢkili  kampaniyasına  kö mək  məqsədilə  1920-ci 

ilin  dekabrında  Bakı-Poylu  marĢrutu  ilə  bir  sıra  xalq  ko missarlıqlarının, 

həmkarlar  Ġttifaqlarının,  gənclər  Ġttifaqının  və  s.  nümayəndələrindən  ibarət 

xüsusi  təlimat-təbliğat  qatarı  göndərilmiĢdi-Azərbaycanda  dövlət  quruculuğu 

məsələləri  RKP  MK-nın  nəzarət  mərkəzində  idi.  RKP  M K  Siyasi  Bürosunun 

V.Ġ.Lenin  tərəfindən  hazırlan mıĢ  və  1920-ci  il  noyabrın  27-də  qəbul  edilmiĢ 

qərarında deyilirdi: "Azərbaycanda təbliğatın, təĢviqatın və yoxsul ko mitələrinin  




Yüklə 5,21 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   57   58   59   60   61   62   63   64   ...   223




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©genderi.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

    Ana səhifə