38
YANVAR-MART, 2010
AZERBAIJAN FOCUS
noyabrında türkiyəyə rəsmi səfəri zamanı türkiyə Böyük millət
məclisində etdiyi dərin məzmunlu çıxışında demişdir: “Bizim
birgə səylərimiz, təşəbbüslərimiz nəticəsində bölgədə çox önəmli
transmilli layihələr icra olunur. Bakı-tbilisi-Ceyhan neft kəmərinin
uğurla fəaliyyəti həm bölgədə sabitliyin möhkəmlənməsinə,
əməkdaşlığın dərinləşməsinə xidmət göstərir, həm də bizim iqti-
sadi imkanlarımızı gücləndirir. Bu gün biz artıq Şərq-qərb ener-
ji dəhlizinin uğurlu fəaliyyətini müşahidə edirik. Onun əsasında
da bizim təşəbbüslərimiz dayanır. Hər kəs bilir ki, Bakı-tbilisi-
Ceyhan neft kəmərinin tikintisi çox mürəkkəb geosiyasi vəziyyətdə
həyata keçirilmişdir. uzun danışıqlardan, bəzi hallarda uzun
mübahisələrdən və edilən təzyiqlərdən sonra bu, artıq reallıqdır və
hər kəs bu reallıqla hesablaşmalıdır. Bu, sadəcə,
bir enerji layihəsi,
yaxud da ki, iqtisadi layihə deyildir. Bunun çox böyük mənası var.
Bu, xalqlarımızı uzun illər bundan sonra üçün iqtisadi maraqlarla
birləşdirir, bizim önəmimizi artırır. artıq bölgədə Şərq-qərb enerji
dəhlizi və enerji təhlükəsizliyi məsələləri türkiyə və azərbaycanın
iştirakı olmadan həll oluna bilməz.
xəzər dənizinin təbii ehtiyatları dünya enerji bazarı üçün yeni
mənbədir və bunun önəmi getdikcə artacaqdır. Bu mənbənin başın-
da biz dayanmışıq və əlbəttə ki, bunun gözəl nəticələrini biz ondan
sonrakı layihələrdə də görürük. Biz “Şahdəniz” layihəsinin uğur-
la icra olunmasını birlikdə qeyd etmişik. Bu gün azərbaycan qazı
türkiyə bazarına daxil olur. Bir neçə il bundan əvvəl azərbaycan
təbii qazın idxalı ilə məşğul idi. Bu gün biz bunu ixrac edirik və
ilk növbədə, qardaş türkiyəyə ixrac olunur. əminəm ki, növbəti
illərdə azərbaycanda qaz ehtiyatlarının işlənilməsi nəticəsində biz
buna daha da böyük həcmdə nail olacağıq. Biz öz siyasətimizlə,
öz layihələrimizlə bir-birimizi gücləndiririk və belə də olmalıdır.
Belə olan halda, bölgədə və dünyada bizim imkan dairəmiz daha da
genişlənəcək, təsir imkanlarımız artacaqdır. O cümlədən, iqtisadi
və enerji siyasətimizin uğurla aparılması ilə biz öz siyasi maraqla-
rımızı daha da dolğun şəkildə müdafiə edəcəyik.
Bu gün biz Bakı-tbilisi-qars dəmir yolunun tikintisi ilə məşğu-
luq.
Bu da tarixi bir layihədir ki, türkiyə və azərbaycan üzərindən
avropanı asiya ilə birləşdirəcəkdir. türkiyəni azərbaycanla dəmir
yolu ilə birləşdirəcəkdir. Bunun çox böyük tarixi və əlbəttə ki, iq-
tisadi və siyasi önəmi vardır.
YANVAR-MART, 2010
39
Bütün bu layihələr, deyə bilərəm ki, son illər ərzində tamamlandı.
mən xatırlayıram, dörd il bundan əvvəl, 2004-cü ildə bu kürsüdən
məclis qarşısında çıxış edərkən, bu layihələr barədə danışarkən
onların uğurlu icrası haqqında fikirlər söyləmişdim. ancaq o za-
man nə Bakı-tbilisi-Ceyhan, nə Bakı-tbilisi-ərzurum, nə də ki,
Bakı-tbilisi-qars layihələri nə icra olunmuşdu, nə də ki, icrası baş-
lanmışdı. Bu gün isə bunlar reallıqdır. Biz tarix baxımından qısa
müddət ərzində, müştərək səylərlə, birgə iradə ilə dostluğumuzun,
qardaşlığımızın möhkəmlənməsi ilə bunu bacardıq. mən heç şübhə
etmirəm ki, bundan sonra qarşıda duran bütün məsələlər eyni uğur-
la həll olunacaqdır”.
dövlət başçısı türkiyə-azərbaycan birliyinin bölgədə
sabitləşdirici amil olduğunu da diqqətə çatdırır və bildirir: “... biz
çox həssas bölgədə yaşayırıq və bizim siyasətimizdən geniş mənada
bölgənin
gələcək taleyi, sabitliyi asılıdır”
azərbaycan Prezidenti haqlı olaraq Cənubi qafqazda sülhün
çox həssas olduğunu, əslində, bölgədə hələ sülhün bərqərar olma-
dığını bildirir. “nə sülh, nə müharibə” vəziyyəti həqiqətən uzun
sürə bilməz. lakin nə etməli?! Cənubi qafqazın lider dövləti ola-
raq, azərbaycan öz mövqeyini ortaya qoymuş və problemlərin sülh
yolu ilə həlli üçün kifayət qədər səbir və təmkin göstərmişdir.
türkiyənin Orta Şərq və qafqaz regionunda sülhün, mehriban
qonşuluğun və əmin-amanlığın bərpasına yönəlmiş diplomatik-
siyasi səyləri diqqətlə izlənilir. qafqazda sabitliyin təmin olunması
məqsədilə rəsmi ankaranın xüsusi təkliflər paketi hazırlaması bu
cəhətdən ümidləri xeyli artırmışdır. lakin reallıq bundan ibarətdir ki,
ermənistan ümumbəşəri dəyərlərin, eləcə də sülh, demokratiya, sa-
bitlik və regional əməkdaşlıq prinsiplərinin, beynəlxalq hüquq nor-
malarının tam ziddinə olaraq azərbaycan ərazisinin 20 faizini işğal
etmiş, həmin ərazilərdə etnik təmizləmə aparmış, tarixi və mədəni
abidələri məhv etməklə regionun simasını dəyişmişdir. ermənistan
qarabağda qeyri-qanuni məskunlaşdırma prosesini həyata keçirmiş,
ərazinin təbii sərvətlərini istismar etmiş və beynəlxalq nəzarətdən
kənarda qalan regionda transmilli cinayətkarlıqlar üçün şərait ya-
ratmışdır. türkiyə məhz bu səbəblərdən ermənistanla diplomatik
əlaqələr yaratmamış və sərhədlərin açılmasına hər hansı şəkildə ra-
zılıq verməmişdir. lakin son illər, xüsusilə də bu ilin əvvəlindən
başlayaraq, türkiyə ilə ermənistan arasında İsveçrənin vasitəçiliyi