Azerbaijan focus
Yüklə 1,45 Mb. Pdf görüntüsü
|
YANVAR-MART, 2010 11 vətəndaş cəmiyyəti institutlarının fəallığını və təşəbbüskarlığını, onların problemlərə daha həssaslıqla yanaşmalarını təmin edəcəkdir. təsadüfi deyildir ki, 2009-cu ildə bu qurum tərəfindən xərclənən 2,7 milyon manat vəsait “üçüncü sektor”un möhkəm dayaqlar üzərində təşəkkül tapmasında və cəmiyyətin ümumi inkişafına töhfə verməsində xüsusi rol oynamışdır. Bu istiqamətdə digər bir yenilik azərbaycan respublikasının Prezidenti yanında Kütləvi İnformasiya Vasitələrinin İnkişafına dövlət dəstəyi Fondunun yaradılmasıdır. Fond azərbaycanda KİV- lərin azad fəaliyyət göstərməsini, vətəndaşların obyektiv informasiya əldə etməsini və sağlam təfəkkürə əsaslanan peşəkar jurnalistikanın formalaşmasını təmin etmək üçün nəzərdə tutulan müxtəlif xarakterli tədbirlərin həyata keçirilməsini dəstəkləyir. Onun əsas qayəsi müasir dövrün tələblərinə uyğun olaraq, söz və mətbuat azadlığını inkişaf etdirməkdir. Bu məqsədlə 2009-cu ildə Fond 1,3 milyon manat vəsait xərcləmiş və 55-dən çox layihə həyata keçirilmişdir. lakin bu gün azərbaycanın ən böyük problemi dağlıq qarabağın və onun ətrafındakı yeddi rayonun ermənistan qoşunlarının işğalı altında saxlanılmasıdır. Bu vəziyyət Cənubi qafqazda iqtisadi və siya- si münasibətlərin tənzimlənməsinə, əməkdaşlığa mənfi təsir göstərir. müasir dünyanın təkamül istiqamətləri, beynəlxalq hüququn prinsip və normaları hazırkı status-kvonun davam etməsinin qəbuledilməzliyini ehtiva edir. Bunları aşağıdakı amillər də təsdiq etməyə imkan verir: Birincisi, inteqrasiya proseslərinin sürətləndiyi müasir qloballaşan dünyada cərəyan edən hadisələrə daha adekvat cavab vermək üçün regional əməkdaşlığın gücləndirilməsi bir zərurət kimi meydana çıxır. regional inteqrasiya isə separatizmin gələcəyinin olmadığını və separatçı meyillərin ümumi qarşılıqlı faydalı münasibətlərin mexanizmlərində tədricən zəifləməsini ehtiva edir. Cənubi qafqaz- da regional əməkdaşlıq yalnız ermənistan-azərbaycan, dağlıq qarabağ münaqişəsinin həllindən sonra mümkündür. azərbaycan üçün ərazilərinin 20 faizini işğal edən ölkə ilə vahid bir çərçivədə əməkdaşlıq etmək qəbuledilməzdir. azərbaycan Prezidenti İlham əliyev oktyabrın 16-da nazirlər Kabinetinin 2009-cu ilin doqquz ayının sosial-iqtisadi inkişafının yekunlarına həsr olunmuş geniş iclasında bir daha vurğulamışdır ki, “Birinci məsələ həll olunmalıdır – ermənistanın işğalçı qüvvələri torpaqlarımızdan çıxarılmalıdır. Ondan sonra bölgədə sülh, əməkdaşlıq yarana bilər və azərbaycan o təqdirdə 12 YANVAR-MART, 2010 AZERBAIJAN FOCUS bu işlərdə fəal iştirak edəcəkdir”. İkincisi, xalqların öz müqəddəratını təyinetmə hüququ dağlıq qarabağ münaqişəsində və bu tip münaqişələrdə siyasi müstəqillik anlamında nəzərdən keçirilə bilməz. ümumiyyətlə, milli azlıqlar – dağlıq qarabağda yaşayan ermənilər də onlardan biridir – öz müqəddəratını təyinetmə hüququnu əsas gətirərək separatçı iddialarını əsaslandıra bilməzlər. Beynəlxalq hüquq belə bir norma tanımır və heç bir əraziyə müstəqil olmaq iddialarını hüquqi baxımdan əsaslandırmağa imkan vermir. ermənistan dərk etməlidir ki, nə hüquqi, nə də siyasi baxımdan güc mövqeyində deyildir. əksinə, büt- ün beynəlxalq təşkilatlar azərbaycanın ərazi bütövlüyünü tanıyır və dağlıq qarabağın yekun statusunun azərbaycanın ərazi bütövlüyü çərçivəsində həll olunmasının zəruriliyini və qaçılmazlığını təsdiq edirlər. üçüncüsü, azərbaycan ərazilərinin ermənistan qoşunları tərəfindən işğal edilməsi beynəlxalq hüququn imperativ normalarını, o cümlədən beynəlxalq münasibətlərdə gücdən istifadənin qadağan olunması, ərazi bütövlüyü və sərhədlərin toxunulmazlığı prinsiplərini pozur. Bun- lar isə müasir dünya nizamının təməlini təşkil edən və dövlətlərarası münasibətləri tənzimləyən əsas amillərdir. Buna görə də azərbaycan ərazilərinin işğal edilməsi Bmt təhlükəsizlik Şurasının 822 (1993), 853 (1993), 874 (1993) və 884 (1993) saylı qətnamələrində, eləcə də avropa Şurası Parlament assambleyasının sənədlərində qınaq hədəfinə çevrilmişdir. Beynəlxalq birliyin məsul və etibarlı tərəfdaşı kimi azərbaycan özünə münasibətdə eyni mövqe nümayiş etdirilməsini və ikili standartlardan əl çəkilməsini tələb edir. regiondakı vəziyyətin obyektiv qiymətləndirilməsi və dünya birliyinin öz məsuliyyətini dərk etməsi münaqişənin həllinə yalnız müsbət təsir göstərə bilər. dördüncüsü, ermənistanın regionda təcrid olunmasının əsas səbəbi erməni rəhbərlərinin qeyri-konstruktiv mövqeyinin, onların həm öz xalqına, həm də qonşu dövlətlərə qarşı məsuliyyətsiz davranışlarının nəticəsidir. azərbaycan dağlıq qarabağ münaqişəsini sülh yolu ilə, beynəlxalq hüququn prinsiplərinə və normalarına uyğun olaraq həll etməyə çalışır. azərbaycan və ermənistan prezidentləri atət- in minsk qrupu çərçivəsində təkcə 2009-cu ildə 9 dəfə görüşüblər. lakin konkret həll mexanizmi hələ də hazırlanmayıb və ermənilər hər dəfə təməl prinsiplər üzərində müzakirələri davam etdirərək, əslində, vaxtı uzatmağa çalışırlar. Belə olan halda ermənistan rəhbərliyinin YANVAR-MART, 2010 13 siyasi iradəsizliyi münaqişənin həllini uzadır. Bu isə o deməkdir ki, ermənistan regionda təcrid edilmiş şəkildə heç bir iqtisadi inkişafa nail ola bilməyəcəkdir. Belə bir şəraitdə türkiyə ilə ermənistan arasında sərhədlərin açılması məsələsinin gündəmə gəlməsi azərbaycanı narahat edir. İsveçrənin sürix şəhərində 2009-cu il oktyabrın 10-da protokolların imzalanmasından sonra azərbaycan respublikasının xarici İşlər nazirliyinin yaydığı bəyanatda da bu, öz əksini tapmışdır. azərbaycan, əlbəttə, heç bir dövlətin daxili işlərinə qarışmır, lakin sərhədlərin açılması ilə ermənistan-azərbaycan sülh danışıqlarını vahid bir prosesin tərkib hissələri kimi nəzərdən keçirilməsini dəstəkləyir, əldə edilən ümumi irəliləyişin regionda sülh və təhlükəsizliyin əsas şərti olmasını önə çəkir. Cənubi qafqazın təhlükəsizliyi ilk növbədə ermənistan-azərbaycan, dağlıq qarabağ münaqişəsinin həlli məsələsinə bağlıdır. Bu münaqişə həll edilmədən türkiyə-ermənistan sərhədlərinin açılması status-kvonun davam etməsini, ermənilərin danışıqlar masası arxasında mövqeyinin daha da sərtləşməsini şərtləndirə bilər. Bu isə hüquqi gücün qüvvəsini itirməsinə, regionun bir tam olaraq əməkdaşlıq meydanından daha çox müharibə riskinin artdığı ziddiyyətlər məkanına çevrilməsinə şərait yaradır. tarix hər zaman göstərmişdir ki, güc vasitəsilə yaradılan qey- ri-qanuni mühitdən, əvvəlki hüquqi vəziyyəti bərpa etmədən işğalçı dövlətin dünya birliyinə inteqrasiyası beynəlxalq sülhə və təhlükəsizliyə, mövcud dünya nizamına böyük təhlükələr törətmişdir. artıq xxI əsrin ilk onilliyinin sonunda tarixin ibrət dərslərindən nəticə çıxarıb, tarixi səhvləri təkrar etməməliyik. Buna görə də türkiyə-ermənistan münasibətlərinin nizamlanmasında işğalçı dövlətin qeyri-qanuni yaratdığı vəziyyətin aradan qaldırılması ilkin legitim şərt kimi nəzərdən keçirilməli, həm sərhədlərin açılmasını, həm də regional əməkdaşlığı şərtləndirməlidir. Belə bir şəraitdə dünya birliyinin azərbaycan ərazilərinin işğalına son qoymaq üçün erməni rəhbərlərinə təsir göstərmək əvəzinə, türkiyə-ermənistan sərhədlərinin açılması istiqamətində fəallığı hüquqi, siyasi və etik baxımdan qəbuledilməzdir. son illər azərbaycan regionun siyasi və iqtisadi həyatında lider rolunu oynayır. neft strategiyasının məqsədlərinə uyğun olaraq həyata keçirilən qlobal enerji və nəqliyyat layihələri həm əməkdaşlıq, həm də strateji tərəfdaşlıq baxımından mühüm əhəmiyyət kəsb edir. Yüklə 1,45 Mb. Dostları ilə paylaş:
|