Azerbaijan-ngps



Yüklə 0,67 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə6/62
tarix17.07.2018
ölçüsü0,67 Mb.
#56165
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   62

26
edilir (Federal təhqiqatlar bürosu 2009). İntiharlar Amerika vətəndaş 
cəmiyyətində qətldən hətta daha çox (33 300 nəfər özünə qəsd 2006-cı 
ildə; 100 000 nəfər üçün 10.9 intihar) insan həyatına son qoyur. İntihara 
cəhdlər iyirmi beş dəfə daha yüksəkdir. İllik abortların 1 000 000-dən 
çox sayda olması qiymətləndirilir. 
Amerikanlar döymə, edam etmə, bombalanma, yandırma, 
batırarmaqla, asılmaqla, zəhərləməklə; zərbə vuraraq, boğmaqla və 
əsasən atışma (66.9% 2008-ci ildə) ilə öldürür. Qətllər qəsdən, spontan 
olmaqla, professionallıqla və təsadüfi ola bilir. Onlar həyat yoldaşından 
uşaqbazlıq üçün, sərt rəftar və sui-istifadə, mübahisələr, sərxoşluq 
zəminində dava salaraq, narko mafiyada, banda-qrup mübarizələrində, 
qumar oynamaq, qısqanclıq-paxıllıq, oğurluq üçün, fahişəlik, zorakılıq, 
soyğunçuluq, "şeytani" işlərlə məşqul olurlar. Heç bir yer: evlər, 
məktəblər, küçələr, şoselər, iş, məzhəb, həbsxanalar, parklar, şəhərlər, 
çöllük və dövlət idarələri həqiqətən də təhlükəsiz sayılmır. Qurbanlar 
təklikdə, ardıcıllıqla, kollektiv şəkildə və nizamsız əsasən kişilər olmaqla 
(78.2% 2008-ci ildə) öldürülürlər. Lakin, evli cütlüklər arasında, 1976-
85 ərzində, öldürülmüş arvadlar (9 480) öldürülən ərlərdən sayca artıq 
idi (7,115) (Mərhəmət və Saltzman 1989). Qatillər adi şəxslər, cütlüklər, 
bandalar, sektalar, sindikatlardır ki, dövlətin hüquq-icra strukturlarının 
fəaliyyəti ilə məsuliyyətə cəlb edildikdən sonra artıq dövlət qulluqçuları 
da sayılırlar. Tanınan qatillər başlıca olaraq kişilər (10 568 kişi cinsin 
nümayəndəsi 1 176 qadın ilə müqayisədə- 2008-ci ildə) və daha gənclər 
olur. 1980-ci ildə Amerikalı ağlar üçün qətl qurbanı olmağın ömür boyu 
şansı 1-in 240-da nisbəti, qaralar və başqa azlıqlar üçün 1-in 47-də 
nisbəti (Rozenberq və Mərhəmət 1986: 376) olmaqla qiymətləndirildi. 
Senat Trent Lott-Respublikaçı çoxluqların Lideri, yanvar 27, 1998-də 
Prezident Klintonun İttifaq Ünvanına cavab olaraq milli televiziyada 
qeyd etdiyi kimi: "Ağır cinayət bizim ölkəmizi azad vətəndaşın 
torpağından bərk hürküdülmüş insanın torpağına döndərir".  
Kütləvi informasiya vasitələri hər gün Amerikada ölümün 
statistikasını verir. Qız öz anasının başını baltalayır, kəsilmiş başı polis 
bölməsinə gətirirərək yolun kənarına tullayır. Ana iki oğlunu batırır; iki 
oğul öz valideynlərini öldürür. Serial qatil fahişələri ovlayır; 
homoseksual yoldan çıxardır, hissələrə ayırır, dondurur və gənc 


27
qurbanlarıla qidalanır. Snayper universitetdə on beş adamı öldürür. Kənd 
orta məktəbində iki oğlan tüfəng ilə dörd qız sinif yoldaşılarını və 
müəllimi öldürür, başqa müəllim və daha doqquz yoldaşını yaralayır. 
Kolumbiyada, Koloradanın Littlton şəhərində Orta Məktəbdə İki nəfər 
silahlanmış oğlanlar on üç sinif yoldaşını öldürür, 28 nəfəri yaralayaraq 
özünə qəsd edir.1992-2006-cı illər ərzində, 11 yaşından 18-ə yaşa qədər 
məktəb tələbələri 330 tələbə yoldaşını, müəllimi və valideyni öldürür. 
Avtomat silah ilə silahlanmış kişi şəhər məktəblilərini onların uşaq oyun 
meydançasında öldürür. Vyetnam Müharibə veteranı pulemyot avtomatla 
tez-bazar ailəvi restoranda müştərilərin 20-ni öldürüb, 13-nü yaralayır. 
Yenə də başqa hərbi geyimli kilsədə sitayiş edənləri məhv edərək 
çığırır:"Mən əvvəl də min nəfər öldürmüşəm və daha min nəfər artıq 
öldürəcəyəm!". 
Veberiya dövlətinin müəmmalı Lokeaninda, həmvətənlilərı tərəfindən 
bərk qorxudulmuş Hobbesian yırtıcılıqlarına qarşı düzülən silahlı qoşun 
təxminən iki  yüz milyon silah daşıyırdı: ən azı 70 milyon tüfəng, 65 
milyon kiçik tapança, 49 milyon qırma tüfəngi və 8 milyon başqa uzun 
silah (Kuk və Lyudviq 1997). Silah ticarəti- istehsalı, satış, idxal və 
ixracı edir, on minlərlə qanuni və qeyri-qanuni  araçılarln biznes 
məkanına çevrilmişdir. Odlu silahlar 44 milyon yetkin şəxslər tərəfindən 
özəlləşdirilmişdir, Amerikanın ən azı üçdə biri onu ev təsərrüfatında 
istifadə edir. Əksər uşaqlar, hətta valideynlərin bundan xəbəri 
olmadıqları zamanı belə onların yerini bilir. Dövlətin birinci xanımı 
Hilari Klinton, Uşaq Müdafiə Fondundan alınan statistikaya əsaslanaraq 
məlumat verir ki, 135 min uşaq hər gün məktəbə tüfəng və başqa silah 
götürür (Nashua-da, Nyu Hempşir, nitq, Fevral 22, 1996). Vətəndaşın 
silaha yiyələnməsi mülkiyyəti onun özünümüdafiəsi, ov, istirahət, 
hökumət tiraniyasına qarşı müqavimət üçün qəbul edilir, necə ki 
ayrılmaz Birləşmiş Ştatlar Konstitusiyasına 1791-ci ilə kimi ikinci 
Düzəlişində silah daşıma hüququna zəmanət verilir: "Yaxşı tənzimlənən 
milis, azad respublikanın təhlükəsizliyinə xidmət edir. İnsanların silah 
daşıma hüququ qorunmalı, pozulmamalıdır". 
Daxili qətl təhlükəsizliyinə qarşı Amerikan dövlətinin təşkil olunmuş 
silahlı polis qoşunudur. Bunlara dövlət, hüquq-icrası federal agentlərini 
və yerli polis daxildir. (836 787 zabit 2004-cü ildə; 340 nəfər 100 000 


28
adama). Qırx bir nəfər polis 2008-ci ildə öldürülür (Federal təhqiqatlar 
bürosu, 2009). Onlar Birləşmiş Ştatların Milli Qvardiyasının ştat 
vahidləri və federal Silahlı Qüvvələri tərəfindən ehtiyac duyulduğu 
zaman möhkəmləndirilmək üçün əlavə qüvvələr kimi cəlb edilmişdilər. 
Həbsxana mühafizəçiləri 2007-ci ildə (Ədalət bürosu, 2009) müxtəlif 
cinayətlərə görə ittiham edilən 1.8 milyondan çox dustağı, əlavə olaraq 3 
220 nəfər icranı gözləyən qanun pozucularını izləyir. Edam cəzası 
federal cinayətləri üçün əlli ştatdan otuz altısında qüvvədədir. Ümumi 
edam sayı 1977-2007 illər ərzində 1 099-dür. İyirminci əsr başa çatdığı 
bir zamanda belə artan, qarşısıalınmaz ağır zorakılıq cinayətlərin 
qorxusu arasında mövcud narahatçılıqlar cəzanın daha da artırılmasının, 
edamın hələ də saxlanılmasının, küçələrdə daha çox polis 
nəzarətçilərinin yerləşdirilməsinin, daha uzun həbs müddətlərinin qəbul 
edilməsinin və daha çox həbsxanalar tikməyin zəruri olmasına səsləyir.  
Amerikada zorakılıq sosial olaraq öyrənilir və mədəniyyət tərəfindən 
dəstəklənir. Formal, qeyri-formal, qanuni və qeyri-qanuni, adamlar necə 
öldürmək barədə düşünür. İyirmi beş milyona qədər hərbi veteran 
öldürmək üçün təlim keçmiş professional diplomlu mütəxəssisləridir (25 
551 000 1997-ci ildə). Çox natamam orta məktəblər, orta məktəb, kollec 
və universitetlər ilkin hərbçilik təlimi keçirirlər. Şirkətlər özünümüdafiə 
üçün necə öldürməyi öyrədir. Şəxsi milislər döyüşməyi öyrənir; küçə 
bandalarının öldürmək məqsədləri ictimailəşdirir; həbsxanalar dustaqlara 
yırtıcılığın kollecləri kimi xidmət edir. Gəlir xatirinə nəşr edilən jurnallar 
döyüşün texnikalarını öyrədir, silahlar satır və muzdlu qatilləri reklam 
edir. Video və kompüter "oyunları" gənc "oyunçuları" işə götürür, küçə 
döyüşlərindən, dəniz və kosmik döyüşlərinin məhvedici texnologiyaların 
geniş diapazonunu istifadə edərək öldürməyi modelləşdirir. "Virtual 
reallıq" biznesi "ya öldür, ya da öl"- "adrenalin yaradan" əyləncələr ilə 
al-ver edir. Kollec- universitet şəhərciklərində tələbələrin öz 
yoldaşlarının "qətlini" oynamaq özü bir qəribəlikdir. Model qətl oyuncaq 
silah ilə uşaqlıq oyunlarından təbii təzahürə doğru keçid alır. 
İnsan həyatının dəyərinin və insan həssaslığını azaldan özgələrinin 
öldürülməsində öyrənmə kütləvi informasiya vasitələri və 
kommunikasiya vahidləri ilə yayımlanır. Multiplikasiyaların , filmlərin, 
televiziya və radio verilişlərinin, mahnıların, kitabların, jurnalların və 


Yüklə 0,67 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   62




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©genderi.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

    Ana səhifə