$!
!
Tövsiy"l"r
Missiya Az!rbaycanın s!lahiyy!tli orqanlarını a"a$ıdakıları h!yata keçirm!y! ça$ırır:
1. H!bs edilmi" jurnalist Eynulla F!tullayev v! h!bs edilmi" bloqçular Adnan Hacızad! v!
Emin Millinin d!rhal v! qeyd-"!rtsiz azadlı$a buraxılmasına göst!ri" verm!k;
2. Öz ifad! azadlı$ı hüququnun icra etdikl!rin! gör! heç bir jurnalist, media i"çisi, bloqçular
v! ya dig!r v!t!nda"ların h!bs edilm!m!sini t!min etm!k;
3. Jurnalistl!r, siyasi f!allar v! insan hüquqlarının müdafi!çil!rin! qar"ı bütün zorakılıq
hallarının h!rt!r!fli, t!xir!salınmaz v! müst!qil ara"dırılmasını h!yata keçirm!k v! cavabdeh
"!xsl!ri m!suliyy!t! c!lb etm!k;
4. Jurnalistl!r, siyasi f!allar v! insan hüquqlarının müdafi!çil!rinin bütün m!hk!m!
prosesl!rinin lazımi proses v! t!qsirsizlik prezumpsiyası üzr! beyn!lxalq standartlara uy$un
olaraq h!yata keçirildiyini t!min etm!k;
5. Defamasiyanı dekriminalla"dırmaq v! bütün mülki defamasiya müdd!alarının beyn!lxalq
standartlara uy$unla"dırılmasını t!min etm!k;
6. 2005-ci ild! q!bul edilmi", #nformasiya %ld! etm!k Hüququ haqqında Qanunu daha
s!m!r!li h!yata keçirm!k; xüsusil!, bu qanunla t!l!b olundu$u kimi informasiya üzr!
ombudsmanın t!yin edilm!si üçün t!dbirl!r görm!k;
7. Dövl!t t!r!find!n m!lumatlandırılmaya ayırmalar üçün !dal!tli, b!rab!r v! "!ffaf "!rtl!ri
mü!yy!n etm!k;
8. Dövl!t mediaya d!st!k fondunun ayrılması üçün "!ffaf proseduralara malik olan müst!qil,
çox t!r!fli komit!ni yaratmaq;
9. Beyn!lxalq standartlara v! lisenziyaların verilm!si üçün "!ffaf proseduralara uy$un
olaraq, yayımı t!nziml!y!n müst!qil orqanı yaratmaq;
10. Çap olunan kütl!vi informasiya vasit!l!ri üçün h!qiq!t!n d! müst!qil, özünü idar!
orqanlarının f!aliyy!t göst!rm!sin! imkan yaratmaq;
11. Xarici t!"kilatların, o cüml!d!n, BBC, Amerikanın S!si v! Azad Avropa Radiosu /
Azadlıq Radiosunun milli tezlikl!rd! yayımına yol verm!y!n qada$anı aradan qaldırmaq;
12. Bakıdan k!nar regionlara xüsusi diqq!t ayırmaqla, ictimaiyy!tin mara$ında olan v!
dövl!t maraqlarından s!rb!st olan ictimai xidm!t yayımının inki"afını t!bli$ etm!k;
13. Ölk! miqyasında internet infrastrukturu v! universal, maddi c!h!td!n yol veril! bil!n,
yüks!k sür!tli internetd!n istifad! imkanları istiqam!tind! i"! investisiya qoymaq;
14. Onlayn azadlı$ı müdafi! etm!k v! qorumaq v! artıq qaydaların qoyulmasına yol
verm!m!k; v!
15. A"a$ıdakılarla Seçki M!c!ll!sind! media müdd!alarını h!yata keçirm!k:
!
Bütün namiz!dl!rin Dövl!t mediasına b!rab!r v! !dal!tli !lçatanlı$ını t!min
etm!k üçün sistematik monitorinqin yaradılması;
%!
!
!
Jurnalistl!rin seçki monitorları kimi s!sverm! stansiyalarına, o cüml!d!n s!sl!rin
sayılması prosesi boyunca !lçatanlı$ının t!min edilm!si; v!
!
Qanun pozuntularına qar"ı t!xir!salınmaz v! effektiv t!dbirl!rin görülm!si.
Bundan ba"qa, beyn!lxalq missiya jurnalistl!r üçün könüllü davranı" normaları v! h!rt!r!fli
pe"!kar standartların h!yata keçirilm!sini d!st!kl!m!k üçün geni", !hat!li v! çox t!r!fli
m!sl!h!tl!"m!nin aparılmasını t!l!b edir.
Sonda biz beyn!lxalq ictimaiyy!tin, xüsusil! Az!rbaycanla iqtisadi v! siyasi !laq!l!ri olan
ölk!l!ri hökum!tin öz ifad! azadlı$ı v!ziyy!ti üçün cavabdehlik da"ımasını t!min etm!y!
ça$ırır.
&!
!
1. Giri$
Bu hesabat 2010-cu il 7 sentyabr tarixind!n 9 sentyabr tarixin! q!d!r doqquz beyn!lxalq
qeyri-hökum!t t!"kilatının h!yata keçirdiyi, Az!rbaycana birg! ifad! azadlı$ı missiyasının
n!tic!sidir. #"tirakçı t!"kilatlar “ART#CLE 19” T!"kilatı; Azadlıq Evi; Senzura üzr!
Göst!ricil!r; Jurnalistl!rin Beyn!lxalq Federasiyası; Media Müxt!lifliyi #nstitutu; M!tbuat #ndi;
Açıq C!miyy!t Fondları; S!rh!dsiz Reportyorlar; v! Dünya Q!zet v! Yeni Na"irl!r
Assosiasiyasından ibar!t olmu"dur.
Bu t!"kilatlar Az!rbaycan üzr! Beyn!lxalq %m!kda"lıq Qrupunun üzvl!ridir v! ölk!d! ifad!
azadlı$ının t!bli$i v! müdafi!si sah!sind! i" üzr! f!aldırlar. Onlar Az!rbaycanda ifad!
azadlı$ının v!ziyy!ti il! ba$lı öz ciddi narahatlıqları z!minind! missiyanı h!yata keçirm!y!
razıla"ıblar. Missiyanın vaxt qrafiki Az!rbaycanın noyabr 2010-cu il parlament seçkil!ri
astanasında ifad! azadlı$ı v!zi il! ba$lı i"tirakçı t!"kilatları narahat ed!n m!s!l!l!r!
!saslanır.
Missiya !rzind! i"tirakçılar jurnalistl!r v! dig!r media i"çil!ri, v!t!nda" c!miyy!tinin f!alları
v! dövl!t m!murları il! görü"übl!r. Görü" keçirilmi" i"tirakçıların tam siyahısı %lav! A-da
t!qdim edilir. Missiya h!bs edilmi" jurnalist Eynulla F!tullayevin narkotik madd!l!r!
mübt!lalıq i"i üzr! apelyasiya iclasının ilk sessiyasında i"tirak etmi"dir. Missiya h!mçinin
ifad! azadlı$ı üzr! yerli v!t!nda" c!miyy!tinin forumunda i"tirak etmi"dir.
Missiya !vv!lc!d!n missiya il! görü"m!y! razıla"mı", lakin son anda görü"! g!lm!y!n,
Prezident Administrasiyasının Siyasi v! Sosial Departamentinin direktoru %li H!s!novun
görü"d! i"tirak etm!m!yini t!!ssüfl! qar"ılamı"dır. Missiya h!mçinin %dliyy! Nazirliyinin
h!bs edilmi" jurnalist Eynulla F!tullayevl! görü"m!k üçün icaz! verm!kd!n imtina etm!sin!
t!!ssüfünü bildirmi"dir.
Missiyanın !sas m!qs!di Az!rbaycanda ifad! azadlı$ı v!ziyy!tini yax"ıla"dırmaq olmu"dur.
Missiyanın xüsusi m!qs!dl!ri Az!rbaycanda ifad! azadlı$ının inki"afı v! müdafi!si
istiqam!tind! f!aliyy!t göst!r!nl!r üçün beyn!lxalq d!st!yi nümayi" etdirm!k; ölk!d! ifad!
azadlı$ının v!ziyy!tin! beyn!lxalq diqq!ti artırmaq; v! ölk!d! ifad! azadlı$ı v!ziyy!tini
yax"ıla"dırmaq üçün t!xir!salınmaz, konkret t!dbirl!r görm!si üçün Az!rbaycanın
s!lahiyy!tli orqanlarına t!zyiqi artırmaq olmu"dur.
Hesabatın qurulu$u
Qısa #cmal v! missiya t!r!find!n i"l!nib hazırlanmı" tövsiy!l!r bu giri"d!n !vv!l t!qdim
edilir. Bu giri"d!n sonra, F!sil 2-d! jurnalistl!r! qar"ı zorakılıq prosesi v! bu h!r!k!tl!ri
tör!d!nl!rin c!zasız qalması haqqında ümumi m!lumat verilir. F!sil 3-d! ifad! azadlı$ını
m!hdudla"dırmaq üçün Az!rbaycanın s!lahiyy!tli orqanlarının qanundan istifad!si haqqında
ümumi m!lumat verilir, v! F!sil 4-d! ölk!d! kriminal defamasiya müdd!alarından davamlı
istifad! ara"dırılır. F!sil 5-d! Az!rbaycan mediasına Dövl!tin t!siri t!hlil edilir, F!sil 6-da
medianın üzl!"diyi iqtisadi mane!l!r mü!yy!n edilir. F!sil 7-d! Az!rbaycanda kütl!vi
informasiya vasit!l!ri arasında mövcud olan bölgü t!hlil edilir v! F!sil 8-d! jurnalistl!rin
pe"!karlı$ı il! !laq!dar m!s!l!l!r! baxılır. F!sil 9-da onlayn ifad! azadlı$ının v!ziyy!ti t!hlil
edilir. F!sil 10-da seçkil!r kontekstind! ifad! azadlı$ına baxılır. F!sil 11 missiyanın yekun
mü"ahid! n!tic!l!ri v! %lav! A-da t!qdim edil!n görü" keçirilmi" i"tirakçıların siyahısından
ibar!tdir.