Azerbaijani
Yüklə 375,45 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Pe$"y" c"zasızlıın t"siri – v" c"miyy"t
)! ! Paytaxtdan k!nar regionlarda v!ziyy!t daha d!h"!tlidir. Onlar münt!z!m olaraq zorakılıq v! h!d!l!rl! üzl!"ir v! çox hallarda bu hadis!l!r haqqında m!lumat verilmir. V!ziyy!t Az!rbaycanın eksklavda yerl!"!n Naxçıvan Muxtar Respublikasında xüsusil! ciddidir v! jurnalistl!r üçün limitd!n k!nar q!bul edil!n bir sıra mövzular jurnalistliyi Bakıda oldu$undan daha çox riskli pe"!y! çevirir. M!s!l!n yerli jurnalistl!r M!lah!t N!sibova v! #lqar N!sibov Az!rbaycanın Naxçıvan eksklavındakı s!lahiyy!tli orqanlar t!r!find!n daimi t!zyiq! m!ruz qalırlar. Son bir neç! il !rzind! onlar d!f!l!rl! m!hk!m! t!qibl!rin! m!ruz qalmı" v! 2007-ci ilin dekabr ayında #lqar N!sibov h!bs edilmi" v! bir neç! ay müdd!tin! saxlanılmı"dır.
“Rayonlarda heç bir jurnalist qalmayıb” bir neç! müxbir qeyd etmi"dir. Bir jurnalistin verdiyi m!lumata gör!, h!tta !sas televiziya stansiyalarının i"çil!ri rayonlarda mü!yy!n mövzuların efir! verilm!sini, o cüml!d!n, bu mövzular üzr! h!min informasiyanın çox vaxt paylanma üçün x!b!rl!r "öb!sin! getm!si i"ini t!min ed! bilmirl!r.
Seçki sistemind! korrupsiyanın da h!mçinin yayılmı" olması haqqında m!lumat verilir. Bir jurnalist m!lumat vermi"dir ki, 2009-cu ilin b!l!diyy! seçkil!rind! onun h!mkarlarından biri s!sl!rin ölmü" insanların "!xsiyy!t v!siq!l!rind!n istifad! edilm!kl! verildiyini a"kar etmi"dir. Jurnalist r!smil!rin onlara iki qoyundan ibar!t rü"v!t verm!diyi halda onun haqqında Milli T!hlük!sizlik Nazirliyin! m!lumat verm!kl! h!d!l!dikl!rini qeyd etmi"dir. V"ziyy"ti aradan qaldırmaq üçün heç bir t"dbir görülmür Avropa #nsan Hüquqları M!hk!m!sinin (A#HM) qanunvericiliyin! !sas!n Avropa #nsan Hüquqları Konvensiyasının i"tirakçı Dövl!tl!ri hüquq-mühafiz! orqanları vasit!sil! insan hüquqlarının pozulması hallarının h!rt!r!fli, t!xir!salınmaz v! müst!qil ara"dırılmasını h!yata keçirm!k öhd!liyi da"ıyırlar. Lakin, Az!rbaycanın s!lahiyy!tli orqanları jurnalistl!r! qar"ı zorakılıq v! zorakılıqla h!d!l!m! hallarını davamlı olaraq lazımı qaydada ara"dırmayıblar, bu da A#HK-nın 2 v! 3-cü Madd!l!rinin pozulmasını t!"kil edir.
Hüquq-mühafiz! orqanlarının jurnalistl!rin müdafi!sini t!min etm!k v! ya onlara qar"ı h!d!l!r v! zorakılıq hallarını ara"dırmaq üçün h!r hansı mühüm t!dbirl!r görm!sinin heç bir maddi sübutu yoxdur. Bu kimi hallar çox nadir hallarda ara"dırılmı"dır. Zorakılıq v! h!d!l!nm! halları ara"dırıldıqda prosesl!r uzun, n!tic!l!r is! qeyri-q!na!tb!x" olmu"dur. Jurnalistl!r h!tta potensial "übh!li "!xsl!r haqqında informasiyanı t!min etdikl!ri halda, öz i"l!rinin gedi"i haqqında m!lumat almaq ist!dikd! onlara heç bir yeniliyin olmadı$ı bildirilmi"dir.
Bel! ara"dırmalardan bir nümun! olaraq Aqil X!lilin i"inin ara"dırılmasını göst!rm!k olar, h!min i"in ara"dırılması yerli v! beyn!lxalq hüquq ictimaiyy!ti daxilind! böyük narahatlıqlar do$urmu"dur; i"in ara"dırılmasında t!hrifl!rin v! bir sıra çatı"mazlıqların oldu$u s!n!dl!rl! t!sdiq edilmi"dir. X!lil çoxsaylı hücumları – o cüml!d!n bıçaqlanmanın – v! t!qib c!hdl!rinin qurbanı olmu"dur, s!lahiyy!tli orqanlar h!l! d! onu lazımi müdafi! il! t!min etmirl!r. X!lil h!mçinin polisin n!zar!ti altında saxlanıldıqda hücuma m!ruz qalmı"dır. Onun i"i il! mümkün !laq!l!rin ara"dırılması !v!zin!, istintaq böhtan kampaniyası taktikalarından istifad! ed!r!k onu nüfuzdan salma$a c!hd göst!rm!kl!, onun "!xsi h!yatını diqq!t m!rk!zind! saxlama$a davam edir.
Hökum!t r!smil!ri onlara qar"ı t!nqid! tam qeyri-tolerantlıqla yana"ırlar. Jurnalistl!r arasında bel! hesab edilir ki, Dövl!tin yüks!k t!b!q!sind!n tutmu" yerli m!murlara q!d!r s!lahiyy!tli "!xsl!r ya m!s!l!ni !laq!l!ndirm!y! meylli deyill!r, ya da zorakılıq v! c!zasızlıq prosesi üçün birba"a m!suliyy!t da"ıyırlar. A#HM 22 aprel 2010-cu il tarixind! Eynulla
*! ! F!tullayevin d!rhal h!bsd!n azad edilm!sin! q!rar vermi"dir 14 , lakin o h!l! d! h!bsxanadadır. 2009-cu ilin dekabr ayında ona qar"ı narkotik madd!l!r! mübt!lalıq üzr! !lav! ittiham ir!li sürülmü"dür, Avropada T!hlük!sizlik v! %m!kda"lıq T!"kilatının (AT%T) Media Azadlı$ı üzr! keçmi" nümay!nd!si bu ittihamı “h!ddind!n artıq inanılmaz” v! F!tullayevin i"i üzr! A#HM-nin q!rarına “mane olmaq m!qs!di da"ıyan” ittiham adlandırmı"dır. 15 F!tullayevin h!bsd! saxlanılmasının davam etdirilm!si Az!rbaycanda dig!r jurnalistl!r!, xüsusil! s!lahiyy!tli orqanları t!nqid ed!nl!r! açıq, müst!qil informasiya verm!nin c!zalandırılaca$ı haqqında aydın ismarıc gönd!rir.
Cinay!t prosesl!rind!n ba"qa, f!rdl!r öz hüquqlarının pozulması il! ba$lı Az!rbaycan Respublikasının #nsan Hüquqları üzr! Komissarı haqqında 2001-ci il tarixli Konstitusiya Qanununa !sas!n, Az!rbaycanın #nsan Hüquqları üzr! Komissarına (Ombudsman) "ikay!tl!rini t!qdim ed! bil!rl!r. 16 #nsan Hüquqları üzr! Komissarın Ofisinin i"çi hey!ti onlara t!qdim edilmi", jurnalistl!r! qar"ı ist!nil!n zorakılıq hallarını ara"dırdıqlarını t!kid ets! d!, hücuma m!ruz qalmı" jurnalistl!rin ifad!l!ri bunun !ksini sübut edir. Komissarın i"çi hey!ti Ombudsmanın v!zif!y! g!lm!sind!n sonra insan hüquqlarının pozulması hallarına cavab olaraq 2200 press-reliz t!qdim etdiyini xüsusi qeyd ed!r!k, jurnalistl!rl! dostcasına !laq!l!r saxladı$ını vur$ulamı"dır. Onlar h!mçinin bloqçu Emin Millinin öz atasının d!fn m!rasimind! i"tirak etm!k üçün h!bsxanadan çıxmasına icaz! verm!k üçün s!lahiyy!tli orqanlarının q!rarına gör! ofisin m!suliyy!t da"ıdı$ını t!sdiq etmi"dir.
Bundan ba"qa, jurnalistl!r! qar"ı zorakılıqların #nsan Hüquqları üzr! Komissarın Ofisi t!r!find!n ara"dırılması qeyri-q!na!tb!x"dir, çünki, Komissar i"l! ba$lı yalnız s!lahiyy!tli orqanlara tövsiy! ver! bil!r. Bu tövsiy!l!rin s!lahiyy!tli orqanlar t!r!find!n yerin! yetiril!c!yin! heç bir z!man!t – v! ya ehtimal yoxdur. V!zif!sin! uy$un olaraq, Ombudsman hüquqi proses! müdaxil! ed! bilm!z. Bu, #nsan Hüquqları üzr! Komissarın !ll!rinin qism!n d! olsa, ba$lı oldu$u n!tic!sin! g!tirib çıxarır.
Missiyaya müsahib! ver!n bir redaktor qeyd etmi"dir ki, o h!d!l!ndiyi v! ya hücuma m!ruz qaldı$ı halların sayını artıq itirib. Dig!r jurnalist c!zasızlıq m!d!niyy!tinin yalnız jurnalist ictimaiyy!tinin deyil, h!m d! c!miyy!t! böyük t!sir etdiyini nümayi" etdirm!kl!, azadlıq ist!y!n h!r bir v!t!nda" v! ya jurnalistin h!yatının daimi t!hlük!d! oldu$unu qeyd etmi"dir.
H!m m!hk!m! orqanı, h!m d! hüquqi pe"! nöqteyi-n!z!rind!n ölk!nin hüquqi sistemin! etimad !h!miyy!tli d!r!c!d! azdır. Jurnalistl!rin b!zil!ri m!xsusi t!hlük!y! gör! öz pe"!kar f!aliyy!tl!ri il! ba$lı i"l!rd! v!kill!rin onları t!msil etm!y!c!yini hesab edir. Bel! i"l!ri öhd!liy! götürm!kl! ba$lı mövcud olan böyük riskl!r! baxmayaraq, Media Hüquqları #nstitutu v! Az!rbaycanın Hüquq"ünaslar Forumu kimi t!"kilatlardan olan v!kill!r bir neç! müst!qil v!kill!rl! yana"ı b!zi jurnalistl!r! hüquqi yardım göst!rm!kd! davam edir. H!min v!kill!rd!n birinin missiyaya müsahib!sind! qeyd etdiyi kimi, bu i"l!ri öz üz!rin! götürm!k arzusunda olan v!kill!rin sayı son ill!rd! xeyli azalmı"dır.
Onların xidm!t göst!rdikl!ri jurnalistl!r v! media t!"kilatları kütl!vi informasiya agentlikl!rinin yerl!"diyi obyektl!ri siqnalizasiya, qapalı kamera sistemi il! t!chiz etm!k, v! h!tta h!d!f! !!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!! 14 F!tullayev Az!rbaycana qar"ı, 22 Aprel 2010, %riz! No. 40984/07: http://cmiskp.echr.coe.int/tkp197/view.asp?item=1&portal=hbkm&action=html&highlight=fatullayev&se ssionid=60202769&skin=hudoc-en
15
http://www.osce.org/fom/item_1_42272.html
16 Bax – Az!rbaycan Respublikasının #nsan Hüquqları üzr! Komissarı (Ombudsman) haqqında Konstitusiya Hüququ. 28 dekabr 2001-ci ild! q!bul edilmi"dir; www.transparency.az/transpfiles/n5.doc
saytında t!qdim edilir. 2 iyul 2002-ci ild! seçilmi" ilk Ombudsman v!zif!d! qalır. !
Yüklə 375,45 Kb. Dostları ilə paylaş:
|