"#!
!
3. !fad" azadlı#ına hüquqi m"hdudiyy"tl"r
#fad! azadlı$ını m!hdudla"dırmaq üçün Az!rbaycanın s!lahiyy!tli orqanları t!r!find!n bir
sıra hüquqi müdd!alar pozulmu"dur. Bunlardan b!zil!ri – m!s!l!n, defamasiya müdd!aları
– f!rdl!rin öz ifad! azadlı$ı hüququnu icra etm!si il! açıq-a"kar !laq!lidir. Lakin t!nqidi
s!sl!ri susdurmaq üçün ifad! azadlı$ı il! az !laq!li olan dig!r ittihamlardan istifad! etm!k
tendensiyası ortaya çıxmı"dır. Hal-hazırda h!bs edilmi" bloqçular v! jurnalistl!r Eynulla
F!tullayev, Adnan Hacızad! v! Emin Milli bu kimi halların nümun!sidir. F!tullayev bu
yaxınlarda narkotik madd!l!r! mübt!lalı$a gör! ittiham edilib, Hacızad! v! Milli is!
d!l!duzlu$a gör! h!bs c!zası ç!kirl!r; h!r iki ittiham siyasi motivasiya olunan ittiham kimi
t!nqid edilib.
21
M!s!l!n, yuxarıda qeyd edildiyi kimi, AT%T-in Media Azadlı$ı üzr! keçmi" nümay!nd!si
Miklos Haraszti F!tullayev! qar"ı narkotik madd!l!r! mübt!lalıq ittihamını “h!ddind!n artıq
inanılmaz” adlandırmı" A&-nın #nsan Hüquqları üzr! Ali Komissarı Tomas Hammarberq
Hacızad! v! Millinin i"ind! cinay!t ittihamlarının “arzuolunmaz s!sl!ri susdurmaq” üçün
istifad! edilmi" oldu$unu qeyd etmi"dir.
22
Hammarberq s!lahiyy!tli orqanları “jurnalistl!rin
bel! !sassız v! ya selektiv kriminal t!qib! v! h!bs! m!ruz qalması f!aliyy!tl!rin! son
qoyma$a” v! “ifad! edilmi" baxı"lar v! ya fikirl!rin! gör! h!bs edilmi" bütün jurnalistl!ri v!
h!r hansı dig!r "!xsl!ri d!rhal azad etm!y!” ça$ırmı"dır. O, xüsusil!, Eynulla F!tullayev,
Adnan Hacızad! v! Emin Millinin azadlı$a buraxılmasını t!l!b etmi"dir.
23
F!tullayevin i"i xüsusil! ciddil!"mi"dir. Onun v!kili, #saxan A"urov F!tullayev! qar"ı müxt!lif
ittihamlar, o cüml!d!n onun h!bs edilm!sin! !sas olmu" ittihamlar üzr! ümumilikd! 22 i"
qaldırılmı"dır. Hal-hazırda Az!rbaycanın s!lahiyy!tli orqanları F!tullayevin i"i il! ba$lı A#HM-
nin 22 aprel 2010-cu il tarixli q!rarını yerin! yetirm!kd!n imtina edirl!r, h!min q!rarda onun
defamasiya, terrorizmi d!st!kl!m!, !dav!ti t!hrik etm!, v! vergid!n yayınma ittihamları il!
h!bs edilm!sinin onun ifad! azadlı$ının pozulması oldu$u mü!yy!n edilmi"dir.
24
A#HM
Az!rbaycanın s!lahiyy!tli orqanlarına F!tullayevi d!rhal h!bsd!n azad etm!k göst!ri"i
vermi"dir. Onu h!bsd!n azad etm!k !v!zin!, s!lahiyy!tli orqanlar ona qar"ı narkotik
madd!l!r! mübt!lalıq kimi t!hrif edilmi" ittihamları ir!li sürmü"l!r, h!min ittihamla o, 2010-cu
il 6 iyul tarixind! m!hkum edilmi"dir. Az!rbaycanın s!lahiyy!tli orqanları F!tullayevin A#HM-
d!ki i"i il! ba$lı A#HM-nin Ba" Palatasına müraci!t edibl!r, v! m!hk!m! is! !riz!d!n imtina
ed!r!k 22 aprel 2010-cu il tarixli q!rarı yekun q!rar kimi t!qdim etmi"dir.
Hacızad! v! Milli siyasi f!allıqdan daha çox mülki f!allıqla m!"$ul olan g!nc f!allar v! video
bloqçular kimi tanınırlar. Onlar restoranda iki n!f!rin Hacızad! v! Millid!n öz g!ncl!r
h!r!katı haqqında f!aliyy!tl!rinin müzakir!sini dayandırma$ı t!l!b etdiyi v! daha sonra
onlara hücum etdiyi insidentd!n sonra polis! hücumdan z!r!rç!kmi"l!r kimi müraci!t
etdikd! d!l!duzlu$a gör! h!bs edilmi" v! ittiham edilmi"l!r.
25
G!ncl!rin h!bsi Almaniyadan
!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!
21
http://en.rsf.org/azerbaidjan-imprisoned-journalist-will-not-be-21-07-2010,37887.html
and
http://www.article19.org/pdfs/press/azerbaijan-eynulla-fatullayev-sentenced-to-2.5-years-
imprisonment-on-new-pol.pdf
.
22
http://www.osce.org/fom/item_1_42272.html
and
https://wcd.coe.int/ViewDoc.jsp?id=1642017
.
23
https://wcd.coe.int/ViewDoc.jsp?id=1642017
24
F!tullayev Az!rbaycana qar"ı, 22 aprel 2010, %riz! No. 40984/07:
http://cmiskp.echr.coe.int/tkp197/view.asp?item=1&portal=hbkm&action=html&highlight=fatullayev&se
ssionid=60202769&skin=hudoc-en
25
http://www.article19.org/pdfs/publications/living-as-dissidents-freedom-of-expression-in-
azerbaijan.pdf
!
"$!
!
iki uzunqulaq idxal etm!k üçün hökum!tin x!rcl!rinin çox olmasının t!nqid edildiyi satirik
onlayn videoda Hacızad!nin görünm!sind!n az sonra ba" vermi"dir.
26
#fad! azadlı$ını m!hdudla"dırmaq üçün dig!r qanun pozuntusu hallarına d!l!duzluq v!
m!lum v!ziyy!tin ardından kiçik b!d!n x!sar!tl!ri yetirm! ittihamları üzr! 2007-ci il noyabr
ayında tutulmasından sonra h!bs c!zası ç!k!n, Azadlıq q!zetinin ba" redaktoru Q!nim!t
Zahidin i"i daxildir. Küç!d! Zahidin ötüb keçdiyi qadın Zahidi onu v! Zahidl! dala"an qadını
müdafi! etdiyini ittiham ed!n ki"ini t!hqir etm!kd! t!qsirl!ndirmi"dir. Yüks!k tirajlı müxalif!t
q!zetl!rind!n birinin ba" redaktoru kimi, Zahid Az!rbaycan hökum!ti haqqında t!nqidi
fikirl!rin! gör! tanınır.
27
Hacızad! v! Millinin i"ind! oldu$u kimi, A&-nın #nsan Hüquqları üzr!
Ali Komissarı Tomas Hammarberq Zahidin i"ind! qanundan t!nqidi s!sl!ri susdurmaq üçün
istifad! edildiyini qeyd etmi"dir.
28
S!n!t q!zetinin müxbiri Rafiq Ta$ı #slami d!y!rl!rin Az!rbaycanın Avropa strukturlarına
inteqrasiyasının qar"ısını aldı$ının v! Az!rbaycanın demokratik inki"afını dayandırdı$ının
iddia edildiyi m!qal!y! !sas!n dini !dav!ti t!hrik etm! ittihamları il! 2007-ci ilin May ayında
m!hkum edilm!sind!n sonra h!bs c!zası ç!kmi"dir.
29
H!m Zahid, h!m d! Ta$ı jurnalistlik
f!aliyy!tl!rin! gör! h!d!f! alındıqlarını iddia edibl!r.
Bundan ba"qa, bir sıra mane!l!r 2005-ci il tarixli, #nformasiyaya %ld! etm!k Hüququ
haqqında Qanunun tam h!yata keçirilm!sinin qar"ısını h!l! d! almaqdadır. %n çox
n!z!r!çarpan is! qanunun q!bul edilm!sind!n be" il sonra hökum!tin qanunla t!l!b
olundu$u kimi #nformasiya Ombudsmanını t!yin etm!m!sidir. Bu v!ziyy!t m!hk!m!
sistemind!n k!nar qanuna riay!t etm!m! hallarında v!t!nda"lar üçün mühüm hüquq t!l!b
etm! kanalı kimi xidm!t göst!r!c!k, bu is! m!hk!m! sistemind! müst!qilliyin olmaması
v!ziyy!tind! xüsusil! vacibdir. Dig!r böyük mane! b!zi dövl!t orqanlarının qanuna !sas!n
informasiya sahibl!ri kimi öz öhd!likl!rin! riay!t etm!m!sidir.
30
Az!rbaycanda ifad!
azadlı$ının daha geni" miqyasda h!yata keçirilm!sin! nail olmaq üçün bu m!s!l!l!r n!z!r!
alınmalıdır.
!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!
26
http://www.youtube.com/watch?v=Aaecvg7xCIk
27
http://www.article19.org/pdfs/publications/living-as-dissidents-freedom-of-expression-in-
azerbaijan.pdf
28
https://wcd.coe.int/ViewDoc.jsp?id=1642017
29
http://www.state.gov/g/drl/rls/hrrpt/2007/100548.htm
30
http://www.article19.org/pdfs/publications/azerbaijan-freedom-of-information-report.pdf
!