Azərbaycan döVLƏT İQTİsad universiteti magistratura məRKƏZİ



Yüklə 1,26 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə10/27
tarix17.11.2018
ölçüsü1,26 Mb.
#80462
1   ...   6   7   8   9   10   11   12   13   ...   27

29 

 

arasında  kəsgin  fərqlərin  yaranmasına  səbəb  olur.  Bu  da  əhalinin  təbəqələĢməsinə 



gətirib  çıxarır, cəmiyyətdə sosial gərginliyə səbəb olur. Ona  görə də bu problemin 

həlli  üçün  gəlirlər  sahəsində  aparılan  dövlət  siyasətinin,  vergiqoymanın  düzgün 

təĢkilinin  boyük əhimiyyəti  vardır. 

Cədvəl  2.1.1.  Əhalinin  həyat  səviyyəsi  və  ev  təsərrüfatlarının  tədqiqatı  

Ölkə üzrə əhalinin əsas gəlir mənbələri 

Göstərici 

2010  2011  2012  2013  2014  2015 

 

 



 

 

 



 

 

dövlət  sektorunda  muzdlu  iĢ  (faiz



16.3 

16.0  15.9 

17.4 

19.1  16.8 



özəl  sektorda muzdlu  iĢ  (faiz

5.9 


6.1 

5.9 


6.7 

7.2 


6.3 

kənd təsərrüfatında  muzdlu  iĢ  (faiz

0.2 

0.2 


0.2 

0.3 


0.2 

0.2 


sahibkarlıq,  kommersiya  və s. (faiz

5.8 


6.1 

6.5 


7.6 

7.9 


7.1 

öz təsərrüfatında  iĢləyir  (faiz

19.6 

18.1  18.5 



18.0 

14.7  15.7 

peĢəsi  üzrə  sərbəst fəaliyyət  (faiz

9.5 


10.3  9.8 

10.4 


10.6  10.0 

xüsusi  Ģəxs yanında  iĢ  (faiz

3.1 

2.7 


2.5 

2.2 


2.1 

1.7 


pensiya  (faiz

14.4 


15.5  15.5 

16.0 


15.3  15.7 

təqaüd  (faiz

0.9 

0.7 


0.7 

0.7 


0.7 

0.6 


sosial  müavinətlər  (faiz

1.8 


1.5 

1.7 


0.9 

0.6 


0.4 

himayədə  (faiz

22.2 

22.4  22.6 



19.2 

20.9  24.7 

ölkə  xaricindən  göndərilən  pul  (faiz

0.3 


0.3 

0.3 


0.4 

0.5 


0.5 

üvanlı  sosial  yardım  (faiz

0.0 

0.1 


0.1 

0.1 


0.1 

0.3 


digər  mənbələr  (faiz

0.0 


0.0 

0.0 


0.0 

0.0 


0.1 

Cəmi  gəlir  mənbələri  (faiz

100.0  100.0  100.0  100.0  100.0  100.0 

iĢsizlik  üzrə  müavinət  (faiz

0.0 





0.0 

0.0 


0.0 

Mənbə.. Statistika.gov.az 

Cədvəldən  2.1-dən  görüldüyü  kimi  ən  çox  gəlir  mənbəyi  himayə, öz təsərrüfatında 

iĢləyənlər,  dövlət  sektorunda  muzdlu  iĢləyənlər  əldə  edirlər.  Ümumiyyətlə,  istər 

sosializm,  istərsə  də  bazar  sistemində  əhali  gəlirlərinin  əsas  mənbəyini  əmək  haqqı 

təĢkil  edir.  Lakin  xüsusi  mülkiyyətə  məhdudiyyət  qoymayan  bazar  və  ya  qarıĢıq 



30 

 

iqtisadi  sistemin  bərqərar  olduğu  ölkələrdə  ev  təsərrüfatları  əmək  haqqı  ilə  yanaĢı, 



mülkiyyətci  olduqları istehsal  amillərindən  də yetərincə gəlir  əldə edirlər. 

Gəlirlərin  dövlət  tərəfindən  tənzimlənməsinin  əsas  məqsədi  qiymətlərdə  artım 

olduğu  təqdirdə  gəlirlərin  indeksləĢməsini  təmin  etməkdir.  Əhali  gəlirlərinin 

infilyasyadan  xilas  etmək,  kənar  saxlamaq  dövlətin  əsas  prioriteti  olmalıdır.  Bu  o 

deməkdir  ki,  qiymətlər  artdıqca  bununla  əlaqədar  olaraq  nominal  gəlirlər  də 

artırılsın.  ĠndeksləĢmə  dedikdə  əhalinin  gəlirlərinin  artımı  istehlak  qiymətlərinin 

artım  tempi  ilə  ayaqlaĢması  baĢa  düĢülür.  Yaxud  da,  infilyasyaya  əsaslanan  əhali 

gəlirlərində  meydana  gələn  itkilərin  dövlət  tərəfindən    kompensasiya  olunmasıdır. 

Beləki, 

əhalinin  alıcılıq  qabiliyyətinin  saxlanılması  mexanizmi  gəlirlərin 

indeksləĢməsidir.  Bu  mexanizm  sosial  cəhətdən  aĢağı səviyyədə olan əhali qrupları 

üçün xüsusilə  vacibdir. DifferansiallaĢdırma  əhali  qrupları üzrə aparılır. 

Bütün  sistemlərdə  əhali  gəlirləri  əmək  haqqından  asılıdır.  Ancaq  son  illər  əhali 

gəlirlərindəki  formalaĢmada  əmək  gəlirlərinin  çəkisi  son  illərdə  azalmıĢdı.  Buna 

səbəb  iqtisadi  sistemlərdəki  dəyiĢiklikdi.  ĠĢləmək  üçün  heç  bir  maneəsi  olmayan 

əhalinin  tam və səmərəli  məĢğulluğu  pul gəlirlərin  artımına zəmin  yaradır. 



Cədvəl  2.1.2.  2017-ci  ilin  yanvar-aprel  aylarında  ölkənin  iqtisadi  və  sosial 

inkişafının makroiqtisadi göstəriciləri.  

Göstəricinin  adı 

2017-ci 

ilin 


yanvar- 

aprel 


ayları,  

faktiki 


 

2017-ci 


ilin 

yanvar 


-aprel 

ayları 


2016-сı 

ilin 


yanvar-aprel 

aylarına  

nisbətən,   faizlə 

2016-cı 


ilin 

yanvar-aprel 

ayları 

2015-сi 


ilin  

yanvar-aprel  

aylarına 

nisbətən, 

faizlə 

Əhalinin  nominal  gəlirləri,  milyon  manta 



14 655,6 

106,8 


109,0 

Əhalinin  hər nəfərinə  düĢən  nominal  gəlirlər,  manta 

1 510,3 

105,7 


107,7 

Əhalinin  banklardakı  əmanətləri,  2017-ci  il  01  aprel 

vəziyyətinə,  milyon  manat 

6 911,5 


87,6 

101,4 


Kredit 

qoyuluĢları, 

2017-ci 

il 


01 

aprel 


vəziyyətinə,  milyon  manta 

15 533,3 

78,9 

95,4 


Orta aylıq  nominal  əmək  haqqı,  manta 

514,3* 


105,9** 

108,0*** 



Mənbə. Statistika.gov.az 


Yüklə 1,26 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   6   7   8   9   10   11   12   13   ...   27




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©genderi.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

    Ana səhifə