Azərbaycan döVLƏT İQTİsad universiteti magistratura məRKƏZİ
Yüklə 1,26 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Cədvəl 2.1. 5. Regionlar üzrə iqtisadiyyatın əsas sahələrində məhsul istehsalı (cari qiymətlərlə, min manatla)
- Mənbə. Statistika.gov.az
- Mənbə.. Statistika.gov.az
33
Azərbaycanda regionlarda əhali qrupları arasındakı bu fərq ölkənin uzun möddət SSRĠ-nin tərkibində olması, Ermənistanla müharibə xeyli təsir etmiĢdir. Buna baxmayaraq ölkədə aparılan iqtisadi islahatlar, xösusilə ölkə rəhbərliyi tərəfindən təsdiq edilən “Regionların inkiĢafı proqramı” bu problemi xeyli aradan qaldırmıĢdır. Cədvələ 2.5.-ə nəzər saldıqda Bakının satistik göstəricilərinin daha yüksək olduğunu görürük. 2015-ci ildə bir geriləmə olsa da, 2016 –cı ildə bu halın qarĢısı alınıb.
Göstərici 2010 2011
2012 2013
2014 2015
2016 Azərbaycan üzrə - cəmi (min manat)
48501000.0 58831612.8 62334758.3 65951600.0 66892800.0 61354700.0 68763400.0 Bakı
üzrə (min manat)
35295930.4 43121208.7 44297119.8 43655578.7 45022566.4 39537344.1 47297032.5 Rayonlar üzrə cəmi (min manat) 10425333.6 13652888.7 15672231.6 16776747.3 16574118.0 17084442.5 18536941.2 AbĢeron iqtisadi rayonu (min manat) 692609.3 1020993.8 1192140.5 1359591.2 1533094.1 1494563.3 1900047.5 Gəncə-Qazax iqtisadi rayonu (min manat)
1835529.7 2230552.1 2561727.6 2754578.7 2690163.3 2742998.8 2965976.6 ġəki-Zaqatala iqtisadi rayonu (min manat) 786160.7 1080825.2 1480785.1 1393093.8 1025421.7 1136240.2 1211147.1 Lənkəran iqtisadi rayonu (min manat)
836757.1 1009421.9 1123032.3 1257464.6 1343654.2 1468261.5 1626595.0 Quba-Xaçmaz iqtisadi rayonu (min manat) 1104363.3 1310364.5 1319045.8 1314471.1 1246662.8 1237588.8 1327761.6 Aran iqtisadi rayonu (min manat)
2973691.0 3877501.9 4335390.2 4838462.7 4848126.8 4927643.2 5031518.2 34
Yuxarı Qarabağ iqtisadi rayonu (min manat) 274002.3 306133.8 371271.6 371858.6 416402.2 384961.7 471738.7 Kəlbəcər-Laçın iqtisadi rayonu (min manat) 26196.5
58785.1 81940.9
99189.4 69343.4
70005.1 66580.3
Dağlıq ġirvan
iqtisadi rayo-
nu (min man) 430440.8 463313.4 527379.9 533306.9 549889.9 597544.1 641984.3 Naxçıvan iqtisadi rayo-
nu (min manat) 1465582.9 2294996.8 2679517.7 2873260.6 2851359.5 3024635.9 3293591.8 Mənbə. Statistika.gov.az Əhali gəlirlərindəki bərabərsizlik və inkiĢaf dinamikası daim diqqət mərkəzində olan problemlərdəndir. Gəlirlərin qeyri-bərabər paylanması ölkədə varlı və kasıb təbəqələri formalaĢdırır. Əhali gəlirlərini ölçmək, qiymətləndirmək, sonra isə tədbirlər hazırlamaq vacibdir. Məlumdur ki, gəlirlərin səviyyəsi bir sıra kompleks amillərin təsirindən formalaĢır. Bu amilləri iki əsas qrupa bölmək olar. 1.Makrosəviyyədə olan amillər.2.Mikrosəviyyədə olan amillər. Makroiqtisadi səviyyədə gəlirlər balansı əhali gəlirlərinin formalaĢmasınin səbəb və nəticə əlaqələrini qiymətləndirmək, gəlirlərin artması meylini təyin etmək məqsədini güdür. Bu da öz növbəsində makroiqtisadi səviyyə olan milli gəlir, Ģəxsi istehlak, müĢtərək kompaniyalar istehlak arasında nisbətləri tənzim etməyə Ģərait yaradır. Mikroiqtisadi səviyyədə öyrənilən qanunauyğunluqlar makro-iqtisadi səviyyədə ümumiləĢdirilir, tətbiq olunur. Makrosəviy-yədə gəlir balansı maliyyə balansının dövlət büdcəsinin gəlirləri ilə tarazlaĢdırılır(Mənbə:2.səh244) Əhalinin gəlirlər balansı uyğun olaraq makrosəviyyədə cari illər üzrə və perspektiv proqnozlar ücün istifadə olunur. Ona görə də Ġqtisadiyyat Nazirliyi bu balansın 5- 10 ilə qurulması ilə məĢğul olur. Gəlirlər və istehlak balansı iqti-sadiyyatın tənzimlənməsi ücün tətbiq olunan planqabağı tədqiqat obyektidir. Differensial balanslar ərazilər, sosial qruplar və gəlir səviyyələrinə görə fərqlənən əhali ücün ayrılıqda aparılır. Bu balansların tərtibi cari və proqnoz müddəti üçün qurulması,
35
tərtib olunması əhalinin mövcud həyat səviyyəsinin qiymətləndirməyə imkan verir, həyat səviyyəsinin yüksəldilməsi tədbirlərini əsaslandırır. Qeyd edək ki, təqaüd, ünvanlı sosial yardım, sosial müavinətlər də gəlir kimi qeydə alınır. Əslində isə ünvanlı sosial yardımlar ölkədəki yoxsulluğun tədqiqində gəlirlərə əlavə olunaraq tədqiq edilməsi dəqiq nəticələrdən yayındırıcı bir haldır. Məsələn kənd təsərrüfatından qazanılan gəlir, həmin sosial müavinət və pensiyadan əldə olan gəlirin çəkisi ilə müqayisədə azdır. Bu isə kənd təsərrüfatının inkiĢafına mənfi təsir edir. Kasıb təbəqənin gəlirlərində artımlar son zamanlar sosial yardılmlar vasitəsi ilə yaranır. AĢağıdakı cədvəldə illər üzrə bir nəfər üçün aylıq ünvanlı dövlət sosial yardımın məbləği əks olunub.
Göstərici 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017
Bir nəfərə düĢən aylıq ünvanlı dövlət sosial yardımın məbləği (manat) 25.0 24.1 23.7 25.8 28.8 33.3 35.5 35.7 Mənbə.. Statistika.gov.az Cədvəldən də aydın olur ki bir nəfər üçün orta aylıq dövlət ünvanlı sosial yardım 2010 cu ilə nəzərən 10 manat artırılıb.
Göstərici 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017
Sosial müavinət və kompensasiya alan Ģəxslərin sayı (min nəfər) 293.5 297.2 308.8 317.1 316.4 338.2 350.9 368.8 Təqaüd alan Ģəxslərin sayı (min nəfər) 32.9 33.7 34.4 35.2 35.0 51.6 54.6 57.8 Mənbə.. Statistika.gov.az Aztəminatlı ailələrin gəlir dinamikasının inkiĢafı təəssüfki ünvanlı sosial yardımlara çox möhtacdır. Lakin bu ÜSY insanların problemlərini həll edənə kimi mövcud olmalıdır. Müvvəqqəti olaraq tətbiq edilməlidir. Yoxsa, əmək qabiliyyətli aztəminatlı əhali yoxsulluq tələsinə düĢə bilər, iqisadi fəalliyyətdən qaçar. Bu isə
Yüklə 1,26 Mb. Dostları ilə paylaş:
|