Azərbaycan Dövlət Neft Akademiyası



Yüklə 2,8 Kb.
Pdf görüntüsü
səhifə23/50
tarix11.04.2018
ölçüsü2,8 Kb.
#36939
1   ...   19   20   21   22   23   24   25   26   ...   50

tullantıların  miqdarı  qeyd  edilən  dövrdə  7,2  mln.  kub  m. 
təşkil etmişdir. 
Azərbaycan 
dövləti 
milli 
iqtisadiyyatı 
inkişaf 
etdirmək  üçün  önəmli  islahatlar  aparır.  Sənayenin,  kənd 
təsərrüfatının  və  nəqliyyatın  inkişafı  müşahidə  olunur. 
Keçən  əsrin  60-cı  illərindən  başlayaraq  iqtisadiyyatın  eks-
tensiv inkişafı və təbii ehtiyatlardan qeyri-rasional istifadə 
edilməsi  ölkəmizdə,  eləcə  də  Xəzər  dənizində  ekoloji 
vəziyyəti  xeyli  gərginləşdirmişdir.  Bu  nəticədə  hava və  su 
hövzələrinə  atılan  zərərli  maddələrin,  bərk  tullantıların 
artmasına səbəb olmuşdur. Respublikamızın mərkəzi və iri 
sənaye  şəhərlərində  atmosferə  atılan  zərərli  maddələrin 
illik  miqdarı  mövcud  normalardan  xeyli  yüksəkdir.  Qeyd 
edilənləri 
sübuta 
yetirmək 
və 
ekoloji 
vəziyyəti 
qiymətləndirmək  üçün  Dövlət  Statistika  Komitəsinin 
məlumatlarından 
istifadə 
edərək, 
ekoloji 
gərginliyi 
nəzərdən keçirək. İlk növbədə təsərrüfat fəaliyyətinin ətraf 
mühitə  təsirini  səciyyələndirən  əsas  göstəriciləri  təhlil 
etmək məqsədəuyğundur (bax: cədvəl 2.2.2). 
 
 
 
 
 


Cədvəl 2.2.2 
2003-2007-ci illərdə Azərbaycan Respublikası üzrə 
təsərrüfat fəaliyyətinin ətraf mühitə təsirini 
səciyyələndirən əsas göstəricilər (*) 
 
Göstəricilər 
2003 
2004 
2005 
2006 
2007 
Su mənbələrindən 
götürülən su, mln. m
3
 
10772  11440 
12050 
8865 
8371 
Su istehlakı, mln.m
3
 
7370 
8019 
8607 
163 
177 
Çirkləndirilmiş 
çirkabın səthi  
Sütun,  mln. m
3
 
167 
160 
161 


Çirkləndirici 
maddələrin 
atmosferə atılması – 
cəmi min ton 
837.9 
975.3 
1054.3 
875.1 
969.9 
O cümlədən: 
stasionar 
mənbələrdən 
425.9 
539.8 
557.9 
344.2 
385.9 
Avtomobil 
nəqliyyatından 
412.0 
435.5 
496.4 
530.9 
584.0 
(*) Bax: DSK-nın müstəqil Azərbaycan 10 il. Bakı, 2008, 
səh.338 
 
Tədqiqatla  müəyyən  olundu  ki,  2003-2007-ci  illərdə 
su  məntəqələrindən  götürülən  suyun  miqdarı  10772  mln. 
m
3
-dən 8371 mln. m
3
-ə enmiş və yaxud 37,7% azalmışdır. 
Həmin  dövrdə  su istehlakı da  45,1% azalmışdır.  Nəticədə, 
çirkləndirici  çirkab  suların  miqdarı  167  mln.  m
3
-dən  177 
mln.  m
3
-dək  artmış,  çirkləndirici  maddələrin  atmosferə 


atılması azalaraq 969.9 min ton təşkil etmişdir ki, onun da 
385.9 min tonu stasionar məntəqələrin, 584.0 min tonu isə 
avtomobil nəqliyyatının payına düşür.  
Təhlil  dövründə  respublikamızın  atmosferinə  atılan 
çirkləndirici maddələrin miqdarı da xeyli azalmışdır. 2003-cü  
ildə  həmin  maddələrin  miqdarı  425.9  min  ton  olduğu  halda, 
2007-ci  ildə  385,9  min  ton  zərərli  maddə  atılmışdır.  Ayrı-
ayrı maddələr üzrə də azalma   müşahidə   olunur.   Belə   ki,  
2007-ci ildə ölkənin  atmosferin 385.9 min ton  zərərli maddə 
atılmışdır.  Qaza  oxşar  və  maye  maddələr  içərisində  kükürd 
anhidridi (SO
2
), azot 4-oksid (NO
2
) və karbon 4-oksid (CO
2

xüsusi yer tutur. 
Statistik məlumatlardan aydın olur ki, təhlil dövründə 
atmosferə atılan SO
2
 2005-ci ildə 13,8 min  ton,  NO
2
  25,8  
min    tona,  CO
2
  –  isə  26.1  min    ton  olduğu  halda,  2007-ci 
ildə  bu rəqəm 9,2 min ton,  SO
2
,  NO
2
    25,3    min    ton,  və 
CO
2
 – 23,1  min tona enmişdir (bax: cədvəl 2.2.3). 
2003-2007-ci 
illərdə 
respublikamızda 
toksiki 
istehsalat tullantılarının miqdarı dəyişkən olmuşdur.  2003-
cü  ildə  onların  miqdarı  29,5  min  ton  təşkil  etdiyi  halda, 
2007-ci ildə 10,4 min ton olmuşdur (bax: cədvəl 2.2.4). 
 
 
 
 


Cədvəl 2.2.3 
2003-2007-ci illərdə İnqrediyentlər üzrə stasionar 
mənbələrdən respublikanın atmosfer havasına atılan 
çirkləndirici maddələr (min ton) 
İllər 
A
tm
o
sf
er
ə 
c
əm

at
ılm
ış
d
ır
 
O cümlədən: 
B
ər
k
 
m
a
d
d
əl
ər
 
Q
a
za
o
x
şa

v
ə 
m
a
y
e
 
m
a
d
d
əl
ər
 
Onlardan: 
K
ük
ür
d
 
anh
idr
id

(S
O
2

A
zo

 4
-o
k
si

(N
O
2

K
a
rb
o
n
 
 2
-o
k
si

(C
O
2

d
əm 
qaz
ı 
2003 
425,9 
34,1 
391,8 
13,6 
24,2 
25,4 
2004 
539,8 
43,5 
496,3 
13,2 
25,2 
42,5 
2005 
557,9 
28,2 
529,7 
13,8 
25,8 
26,1 
2006 
344,2 
23,7 
320,5 
12,4 
16,0 
29,3 
2007 
385,9 
28,4 
357,5 
9,2 
25,3 
23,1 
 Qeyd: DSK-nin Azərbaycan Statistik göstəriciləri Bakı, 2008, səh.338 
 
 
Cədvəl 2.2.4 
2003-2007-ci illərdə Azərbaycan Respublikası üzrə toksik 
istehsalat tullantılarınının yaranması, 
zərərsizləşdirilməsi və onlardan  istifadə edilməsi  
(min ton) 
Göstəricilər 
2003  2004  2005  2006  2007 
Toksiki tullantılar yaranmışdır 
26,9  11,2  12,8  29,5  10,4 
Toksiki tullantılardan istifadə 
edilmişdir 
1,4 
3,8 
4,9 
3,3 
4,9 
Toksiki tullantılar 
zərərsizləşdirilmişdir 
9,7 
1,0 
0,04  26,0 
1,2 
Qeyd: DSK-nin Azərbaycan Statistik göstəriciləri Bakı, 2008,    
          səh.338 


Yüklə 2,8 Kb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   19   20   21   22   23   24   25   26   ...   50




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©genderi.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

    Ana səhifə