AZƏRBAYCAN RESPUBLİKASI TƏHSİL NAZİRLİYİ
AZƏRBAYCAN DÖVLƏT NEFT VƏ SƏNAYE
UNİVERSİTETİ
1882-1949
Ağa Axundovun anadan olmasının
135 illiyinə həsr olunmuş
TƏLƏBƏLƏRİN
66
-cı ELMİ-TEXNİKİ
KONFRANSININ
M A T E R İ A L L A R I
BAKI-2017
3
AZƏRBAYCAN DÖVLƏT NEFT VƏ SƏNAYE
UNİVERSİTETİ
Ağa Axundovun anadan olmasının
135 illiyinə həsr olunmuş
ADNSU TƏLƏBƏLƏRİNİN
66
-cı ELMİ-
TEXNİKİ KONFRANSININ
M A T E R İ A L L A R I
BAKI-2017
4
KONFRANSIN TƏŞKİLAT KOMİTƏSİ
Sədr:
ADNSU-nin rektoru,
professor Mustafa Babanlı
Sədr müavini:
Elmi katib:
Elm və texnika işləri üzrə
prorektor,
g-m.e.d. R.Əliyarov
Tələbə Elmi Cəmiyyətləri Şurasının
sədri
dosent Y.Qəhrəmanlı
Üzvlər:
Dosent Q.Məmmədov
Tədris işləri üzrə prorektor;
Dosent R.Camalov
Beynəlxalq əlaqələr üzrə
prorektor;
E.Ağakişiyev
Dosent M.İbrahimli
İnzibati-təsərrüfat işləri üzrə
prorektor
Elm və ixtiraçılıq şöbəsinin
rəisi
Dosent N.Paşayev
GKF-nin dekanı;
Professor Q.İsmayılov
QNMF-nin dekanı;
Dosent F.Həşimov
KTF-nin dekanı;
Dosent Ə.Əhmədov
NMF-nin dekanı;
Dosent Z.Həsənov
EF-nin dekanı;
Dosent S.Yusifov
İTİF-nin dekanı;
Dosent İ.Rüstəmov
İ və MF-nin dekanı;
Dosent Ə.Qurbanov
Magistratura bölməsinin dekanı;
E. Səfərli İT departamentinin direktoru;
N.Gəncəyev
Tələbələrin Həmkarlar İttifaqı
Komitəsinin sədri;
A.Məmmədəlizadə
Mətbəənin direktoru.
5
“GEOLOJİ KƏŞFİYYAT” BÖLMƏSİ
FAYDALI QAZINTI YATAQLARININ İŞLƏNMƏ
ÜSULLARININ MÜQAYİSƏLI TƏHLİLİ
Tələbə: Elmi rəhbər:
Abdurahmanova Şəfiqə Yusif qızı dos.Əzizov A.M
III kurs, qrup (109.5) A115134
Faydalı qazınıtıların çıxarılması üçün müxtəlif işlənmə
üsullarından istifadə edilir: açıq, yeraltı, sualtı və geotexnoloji.
Müasir dövrdə bərk faydalı qazıntıların əsas hissəsi açıq və
yeraltı üsulla çıxardılır. Sualtı və geotexnoloji üsullar təsadüfi
hallarda tətbiq edilir.
Yer səthinə yaxın yataqların açıq üsulla işlənməsinə daş
əsrdə daş əmək alətləri ilə başlanılmışdır. Dərində yatan
yataqların bu alətlərlə çıxarılması səmərəli olmadığı üçün açıq
üsul birinciliyi uzun müddət yeraltı üsula verilmişdir.
XX əsrin ortalarında güclü mədən və nəqiliyyat
avadanlıqlarının meydana gəlməsi və tətbiqi ilə açıq işlənmə
üsulu üstünlük təşkil etməyə başladı. 1975-ci ildə dünyada
çıxarılan mineral xammalların 66%-I açıq üsulla işlənmənin
payına düşürdü.
Açıq üsulla işləmənin gələcək prespektivliyi, xammal
bazalarından, açıq üsulun üstünlüklərinin səmərəli tətbiqindən
və çatışmayan cəhətlərinin aradan qaldırılmasından asılı
olacaqdır.
Yeraltı üsulla müqayisədə açıq üsulun üstün cəhətləri
bunlardır:
1.İş şəraitinin yaxşı və təhlükənin az olması,
2.Faydalı
qazıntının
tam
çıxarılması,
itki
və
kasıblaşmanın az olması,
3.Güclü
və
yüksək
məhsuldarlıqlı
maşın
və
