Azərbaycan döVLƏt neft və SƏnaye universiteti
Yüklə 3,74 Mb. Pdf görüntüsü
|
49
nəticəsində strukturun tağ hissəsində toplanmışdır. Balaxanı lay dəstəsində neft yığını əsasən tağ tiplidir və daha aşağıda formalaşmış lay dəstələrinə nisbətən az sahəni əhatə edir. QÜG lay dəstəsindən (XVI təbəqənin lay dəstəsi) başlamış QA lay dəstəsi də daxil olmaqla stratiqrafik dərinlik artdıqca, neftlilik sahəsi genişlənir. Ən böyük neftli sahə QD- də müşahidə olunur. QA lay dəstəsində neft yığını geniş qaz «papağına» malikdir. Qalınlığı 250 m-dən çox olan QD-nin kəsilişində 5 istismar obyekti (I-V QLD) qaz «papaqlı» neft yığımları ilə əlaqədardır. MQ-nin üst şöbəsində ən çox ilkin neft ehtiyatına və neftli sahəyə malik Sabunçu lay dəstəsinin V horizontu, alt şöbədə isə ən çox neft və qaz ehtiyatı olan QLD-dir. Neft-su konturları QA və QÜG lay dəstələri istisna olmaqla struktur xəritənin izohipsinə uyğundur. Stratiqrafik dərinlik artdıqca neftin sıxlığı Suraxanı lay dəstəsində 840-860 kq/m 3 -dən, QA lay dəstəsində isə 875-900 kq/m 3 -a qədər artır. MQ-ın üst şöbəsinin horizontlarında neftin sıxlığı qırışığın tağından qanadlarına doğru artır. Yatağın perspektivliyi onun cənub-şərq qanadının dənizə gömülən QaLD və Miosen çöküntüləri ilə əlaqədardır. Belə ki, burada QaLD-ni açmış bir quyudan neftlə birlikdə (10-12 t/gün) su axını alınmışdır.
Magistr: Elmi rəhbər: Əliyev Nazim Elşad oğlu dos. M.S.Babayev II kurs, qr. A1136
Atəşgah qalxımı, açıq dənizdə, Bakı arxipelaqının şelf hissəsinin mərkəzində, yəni Bəndovan qalxımından 30 km 50
cənub-cənubi şərqdə, Kür çayının mənsəbindən isə 15 km şərqdə, Cənubi Xəzərin qərb şelfinin qitə yamacına yaxın hissəsində yerləşir. Öz forma və ölçülərinə görə Atəşgah küpəsi strukturu, Küryanı çökəkliyi və Bakı arxipelaqında inkişaf etmiş qırışıqlara oxşayır və qısa braxi qırışıq növünə aid edilə bilər. Morfoloji cəhətdən həmin konusların altında yerləşən müsbət işarəli strukturlara, yəni lokal qalxımlara uyğun olması ümumilikdə Bakı arxipelaqı akvatoriyasında hövzə dibi relyefinin uyğun olmasını söyləməyə əsas verir. Bu hal, lokal qalxımların axtarış – kəşfiyyat işlərində müsbət rol oynaya bilər. Tədqiq etdiyimiz ərazinin çöküntü kompleksinin formalaşmasının bəzi paleocoğrafi və paleotektonik şərait- lərini araşdırmaq məqsədilə biz normal litoloji – stratiqrafik kəsiliş əsasında paleocoğrafi əyri və çöküntütoplanmanın sürət qrafikini quraraq onların təhlilini vermişik. Beləliklə, qurduğumuz paleocoğrafi əyridən göründü- yü kimi Paleosendən IV dövrün sonuna
kimi geoloji zaman intervalında öyrənilən ərazidə çöküntütoplanma hövzəsinin dərinliyi nisbətən böyük intervalda dəyişirdi. Bu baxımdan Paleosen dövründə çöküntütoplanma əsasən dayaz və orta dərinlikdə
getdiyindən burada kəsilişin psammit və pelit fasiyasından təşkil olunmasına səbəb olmuşdur.
Beləliklə, paleocoğrafi əyrinin və çöküntütoplanmanın sürət qrafiki- nin təhlilindən göründüyü kimi öyrənilən ərazidə üzvi mad- dənin tələb olunan miqdarda, hətta bir qədər ondan da artıq toplanıb saxlanması üçün həm paleocoğrafi, həm də paleo- tektonik şərait kifayət qədər əlverişli idi. Beləliklə, Atəşgah qalxımının tağyanı zonasından eni- nə keçən seysmogeoloji profil əsasında erkən Məhsuldar qat yarıməsrinin sonuna qurulmuş paleoprofilə görə deyə bilərik ki, Atəşgah qalxımı Pliosenin əvvəlindən gec olma- yaraq inkişafa başlamışdır. Yəni çox ehtimal ki, strukturun 51
meydana gəlməsi Miosen yarımdövrilə əlaqədardır. Belə-
liklə, aparılan paleotəhlildən göründüyü kimi Atəşgah qalxımı əmələ gəldikdən sonra baxılan ümumi geoloji zaman kəsilişində çöküntütoplanma ilə eyni vaxtda inkişaf edirdi. Lakin Abşeron əsrinin sonuna qədər onun inkişaf sürətinin artmasına baxmayaraq bu göstərici çöküntütop- lanma sürətindən aşağı olmuşdur. Yalnız Ağcagil əsrində qırışığın inkişaf sürəti bir qədər çöküntütoplanmanın sürətindən üstün idi. IV dövrdə isə bu üstünlük daha kəskin hal almışdır və bu səbəbdən də tağ hissəsində də Abşeron, Ağcagil
və bir qədər də MQ çöküntüləri aşınmaya məruz qalmışdır. Deyilənlərdən bir nəticə olaraq qeyd edə bilərik ki, Atəşgah qalxımı konsedimentasyon mənşəli strukturdur. ABŞERON-BALXANYANI ZONASINDA QALA LAY DƏSTƏSİNİN ÇTŞ-NİN TƏHLİLİ Tələbə: Elmi rəhbər: Əliyeva Xanım Rəfail qızı ARDNŞ Geologiya və Geofizika IV kurs, qrup 173.4 üzrə vitse-prezidentin müşaviri E.B.Bağırov
İşin əsas məqsədi Qala dövrü ərzində çöküntütoplanma şəraitinin ərazi üzrə paylanmasını izləmək və onun əsasındə çöküntütoplama şəraiti xəritəsini qurmaqdır. Qala dövrünün davametmə müddəti çox deyildir, lakin bu kiçik geoloji dövr ərzində öyrənilən zonada bir neçə şərait eyni zamanda mövcud olub: laqun, tək kanallı çaylar, şaxələnmiş kanallı çaylar, sahilyanı, bar və baryer adaları. Abşeron-Balxanyanı zonasında Qala lay dəstəsinin ÇTŞ-nin təhlili biostratiqrafiya ilə mümkün deyil. Buna səbəb, baxılan zonada Qala dövründə iqlimin tez- tez dəyişməsidir. Lakin ÇTŞ-ni təhlil etmək üçün başlıca şərt istinad horizontunu təyin etməkdir. Öyrənilən ərazidə Qala dövrü ərzində bir neçə proqradasiya müşahidə edilir və biz
Yüklə 3,74 Mb. Dostları ilə paylaş:
|