Azərbaycan döVLƏt qt sad un vers tet
Yüklə 0,89 Mb. Pdf görüntüsü
|
84 valyuta dönərliliyinin məhdudlaşdıрыlması; valyuta hesablaрыныn tam və ya qismяn dondurul- ması və s. 4.4. nkişaf edən ölkələrin valyuta siyasəti nkişaf edən ölkələrin valyula siyasətinin əsas məqsədi инkişaf edən ölkəlяrdən valyuta-iqtisadi аsılıлыğıны zəiflətmяk vя miллi iqtisadiyyatын inkişafı ücün яlverişli şərait yaratmaq- dır. Məqsяdin reallaşması aşağıdakı kонkret fоrmalarda hə- yata keçiriлиr: - bir sıra inkişaf edən ölkəlяrin (neft ixracчылaрынын) val- yutalaрынын beynəlxalq hesablaşmalarda istifadя edilmяsi; - inkişaf edən ölkələrin, o cümlədяn neft ixracатçılaры- нын inтеqrasiya oluнмуш qruplaşmalaры çərчivəsində regio- nal hesab valyuтa vahidlərinin yaraнması; - inkişaf edən ölkələr ehтиyaclaрыna xidmяt едян valyu- тa və kredit-maliyyə təşkилatlaрынын (banklar, фонdlar) yara- dılması və s. nkişaf edəн юlkələr юz valyuta siyasətinи həyata ke- çirяrkяn тədiyyə balansынын kяsirini aradan qaldırmağa və ya azaltмağa, ixracı artırmağa, milli valyuta ehtiyatlanı qo- rumağa çalışır. Bu məqsədlə valyuta siyasətində aşağıdakı əsas metodlardan istifadə oлунur: qəтi müəyyən edilmiş və üzən valyuta məzənnяsi rejimlərindən istifadя elmяklя, həмçinin devalvasiya vя bя- zən dя revalvasiya yolu ilə valyuta məzənnəsinin tяnzimləн- мəsи. nkişaf edən ölkələrin valyutasının devalvasiyası tez- tez məcburi xarakter daşıyır. Xüsusilя, inkişaf edən ölkələrin valyutasınын məzənnəsi aşağı düşdükdя, bu valyuta «bağ- lanmыş» EÖ-nin valyutasынын da məzənnяsi aşağı düşür; tяdiyyə balansınын cari və maliyyя əməliyyatlaры üzrя valyuta məbdudiyyяtlərinin müxtəlif formalaры. Bu for- malardan miллi iqtisadiyyaтın qorunması, tədiyя balansınын 85 tarazlaşdıрылмası (ölkəyə kapital axынын qarşısны almaq və ya ölkədən xaricə köçüрмələri mяhdudlaşdıрмaq yolu ilя) məqsяdilə fəal istifadə olunur. valyuta ebtiyaтlaрыna qənaəт olunması məqsədilя dövlətlяrarası ödяmя və klirinq sazişlərinin bağlanması; tədiyyə balansının kяsirinin юrtülməsi üчün xüsusi valyuta qруplaşmalaры, birgə valyuta fondlaры yaratmaq yo- lu ilə EÖ-lяrin valyuta əməkdaşлыğı vя iнтeqrasiyasınын inkişafı. Keçid iqtisadiyyatı ölkяlərində valyuta siyasяtinin aşağıdakı amillərini nəzərə almaлыdır: xarici ticarətin liberallaşdığı, miqdar məhdudlaşdы- рыlmasının тarif mяhdudlaşdырыlmasынa keçid şəraitdə sabiт valyuta məzənnəsi xarici ticarətdə baş verя biləcək neqaтиv hallaрыn nяticяlяrini azaldır. Milli valyutaнын ucuzlaşdырыl- ması idxal mallaрыnын qiyməтini artırыр; tяdiyyə balansынын və ilk növbədя cari яməliyyatlar balansınын tarazlaşdıрыlmasынda valyuta məzənnяsi mühüm rol oynayır. Cari яməliyyatlar balansынын pislяşməsində da- xili qiyməтляrin sürətlə artмası nəticəsində ölkяnin xarici бa- zarlarda rəqabət gücünün itirilмəsi başlıca səbəb ola bilər. Milli valyutalaрыn revalvasiyası isə ölkənin rəqabяt gücüнцn бярпа olunmasına yardım edir; валйута мязяннясинин нисби сабитдийи вя она ети- барын артмасы цчцн ясас йарадыр. 86 В Ф Я С И Л БЕЙНЯЛХАЛГ ЩЕСАБЛАШМАЛАР 5.1.Бейнялхалг щесабlашмаларын мащиййяти Бейнялхалг щесабlашмалар ашаьыдакы сащяляр цзря щяйа- та кечирилир: Хариъи тиъарят, юлкяляр арасында капиталын щяря- кяти, инкишаф етмякдя олан юлкяляря йардым. Beynəlxalq hesablaşmalaрыn vəziyyəти aşağıdakı amil- lərdən asılıdır: - emiтent ölkənиn iqtisadi və valyuta siyasəti; - ölkələr arasынda iqtisadi və siyasi münasibяtlər; - valyula qanunvericiliyi; - beynяlxalq ticarət qaydalaры və adətlяri; - bank praktikası; - xarici тиcarət kontraktları və kredit razılaşmalaрыnın şərtləri. 5.2. Beynəlxalq hesablaşmalarын formalaры Beynəlxalq hesablaşmalarын formalarına aşağıdakılar аiд edilə bilər: inkasso, akkrediliv, açıq hesab, bank kö- çürməsi veksel və çekləri istifadə etməklя hesablaşmalar. Beynəlxalq hesablaşmalarын formasınын seçilməsinə aşağıdakı amillər təsir ediр: - xarici ticarяt sazişinin obyekti olan malын növü; - kredit razılaşmasının mövcudluğu; - xarici iqtisadi sazişlяr üzrə kontragentlərin ödəniş qabiliyyəti və etibarlılığı. nkasso bank əməliyyatı olub, bank tərəfинdən müştə- rinin tapşырыğı əsasında idxalçıdan onun ünvanынa yüklənmiş mala və göstərilən xidmətə görə vəsaitin qяbul edilməsi və ixracçынın hesabına köçürülməsi deməkdir. 87 Hesablaşmanın inkasso formasında aşağıdaкыlar işti- rak edirlər: - öz bankынa inkasso əməliyyatı tapşıran müştəri; - inkasso əməliyyatынын etibar olunduğu bank; - valyuta vəsaitlərini aлan bank; - başqa banka təqdimat verən bank; - ödəyən tərəf. nkasso sadə və sənədli ola bilər. Sadə (təmiz) inkasso vəsaitin kommersiya sənədləri ilə müşaiyət olunmayan ma- liyyə sənədləri üzrə alынmasıdır.Sənədli (kommersiya) iнkas- so kommersiya sənədləri ila müşayiət olunan maliyyə sənəd- ləri və ya təkcə kommersiya sənədləri əsasında apaрыlır. n- kasso forması kredit münasibətləri ilə əlaqədardır. Beynəl- xalq hesablaşmanын inkasso formasынda idxalçı adətən ma- lын haqqını sonra ödəyir, bu isə kommersiya krediti şəraiti- dir. nkasso komisyon kateqoriyasынa aid olub, adətən pulludur. Akkreditiv - a) müştərinin xahişi ilə üçüncü tяrəfиn (be- nefisiaрыn-xeyrinя akkreditiv açılmış tяrяfin) sənяdlərinin bank tərəfинdən ödяnilməsinin sənяdli sazişidir və ya: b) be- nefиsiar tərəfindən təqdim olunan aksentin (ödяniş razılaş- masынын) ödənilməsi üzrə müştərinin əmrinя görə bank tя- rəfindяn yerinə yetirilən sənədli sazişdir və ya: c) beneфиsiar tərяfинdən trattын (köçüрмə vekselin) uço- tu üzrя müştərinin əmrinя görə bank tərəfинdən icra olunan sənədli sazişdir. Hesablaşmaların akkreditiv formasında bir neçə bank iştirak edir: akkreditiv açan bank, akkreditivi təsdiq edən bank; akkreditivi ödəyən bank; akkreditiv əsasında təqdim olunan vəsaiti (trattı) uçota alan bank. Bank köçürməляri - dedikdə, bir bankın digərinə -kö- çürmə alana müəyyən məbləği ödяmək haqqынda tapşырыьын yerinə yetiriлмəsi başa düşülür.Beynəlxalq hesablaşmalarda banklar bir çox hallarda öz müştяrilяrinin tapşıрыqlaры ilə Yüklə 0,89 Mb. Dostları ilə paylaş:
|