Azərbaycan döVLƏt qt sad un vers tet
Yüklə 0,89 Mb. Pdf görüntüsü
|
102 Бankлar aлыcılar və saтıcılar arasında vasitəçi rolunu oyna- yır, gündə 2 dəfя qızılын orta bazar qiymətini müəyyən edirlər. Qızıл bazarlaрыnda həmçinin qыzılын tянзимlяnmяsi, saxlanması vя külçələrin hazırlanması ilə məşğul oлan xüsusi firmalar фяаliyyət göstərir. 7.5. Valyuta riskляri vя müdafiя qeyd-şяrtляri Beynəlxalq iqtisadi, o cümlədən valyuta-kredit müna- sиbətlərinin iştirakçılaры müxtяlif risklərə məruz qaлыrlar. Bunlарын içərisində kommersiya riskлəri xüsusi yer tutur. Kommersiyа riskləri aşağıdakı hallarda meydana çıxыr: - kontrakt bağlandıqdan sonra malın qiymətinin də- yişməsi; - idxalatçı tərəfindən mal qəbulundan imtina edilmяsi; - sənədlərdə və ya malın haqqıныn ödяниlməsində sяhvlяr; - valyuta vəsaitinin oğurlanması, saxta banknotlar, çeklяр və s. üzrə ödənişlər; - aлыcının və ya borc alanын ödəniş qabiliyyətiниn olma- ması; - valyuta məzənnələrinin qeyri-sabit olması, inflyasiya. Beynəlxalq təcrübədə valyuta risklяrindən sığortalan- maныn üç əsas üsulu tяtbiq olunur: - Kontragentlərdən birinin birtərəflи qaydada fəaliyyяti; - sığorta şirkətlərinin və ya banklaрыn əmяliyyatı; - saziş iştirakçılaрыnын qarşılıqлы razılaşması. 103 V I I I F Ə S L BEYNƏLXALQ VƏ REG ONAL VALYUTA-KRED T VƏ MAL YYƏ TƏŞK LATLARI 8 .1. Beynəlxalq maliyyə institutlaрыnın ümumi xarakteristikası Beynəlxalq və regional valyuta-kredit və maliyyə təşki- latlaры çoxsaylı olub, əsasən, aşağıdakы vəzifələri yerinə yetirir: - valyuta-kredit və maliyyə münasibətlərinin tənzimlən- məsi; -valyuta-kredit və maliyyə siyasəti sahəsində tövsiyəлə- rin hazırlanması; -valyuta-kredit və maliyyə informasiyasıныn yığılması, aktual probleмlər üzrə eлмi-tədqiqat işlərinin nəşr edilməsi. Bu vəzifələrin hamısынı və ya yalnız birini yerinə yeti- rян təşkilatlar vardır. Dünya əhəmiyyətli beynяlxaq maliyyя institutlarına aşağıdakılar aiddir: - BMT-nin və BVF-nin ixtisaslaşdıрыlmış institutları; - Beynəlxalq Yenidənqurma və nkişaf Banklaры (BY B) qrupu; - Tarif və ticarət haqqынda baş saziş. 8.2. Beynəlxalq Valyuta Fondu (BVF) БВФ юз кредит имканларыны эенишляндирмяк цчцн хцсуси фондлар йарадыр. Онлар кредитин мягсяди, шяртляри вя дяйяри бахымындан фярглянирляр: тядиййя балансында хариъи сябяблярдян иряли эялян кясирин компенсасийа фонду; müxtəlif ölkяlərə kömək məqsədilя xammal ehtiyatı yaradan üzv ölkələrin tədiyyə balansынda kəsiri aradan qal- dırmaq üçün kreditləşmə fondu; 104 xarici borcun azaldılması əməliyyatlaры üçün ve- rilən kreditlər fondu; quruluş dəyişikliklяrini dəstяklяyən fond. Bu fond radikal iqtisadi va siyasi islahatlar yolu ilə bazar iqtisadiy- yatına keçən ölkəlяrя yönəldilir. Hazırda fəaliyyət göstərən yuxaрыda qeyd olunmuş xü- susi fondlardan başqa, мüntяzəm olaraq müvəqqəti fondlar da yaradılır. Bunlara aşağıdakılaры aid etmək olar: Neft fondu. Bu fond neft və neft məhsullarının qiymət- lяrinin artması ilə яlaqяdar xərcлərin ödənilməsi üçün verilir. Etibar fondu. Bu fond BVF-nin qızıl ehtiyatının satışı hesabынa, daha doğrusu, ondan alınan mənfяяt hesabına ya- radılıр. Fonddan kreditlər güzəştli şərtlərlя və ən az inkişaf etmiş ölkələrə verilir. Əlavə kreditləşdirmə fondu. Kredit limitini işлətmiş və tяdiyyə balansı böhranı keçirəн ölkələrə verilir. 8.3. Beynəlxalq Yenidənqurma vя nkişaf Bankı qrupu (BY B) BY B qrupuna BY B özü vя oнун üç filialı daxildir: - Beynəlxalq nkişaf Assosiasiyası (B A); - Beynəlxalq Maлиyyя Korporasiyası (BMK); - Çoxtərəfti nvestisiya-Zəmanət Agentliyi (Ç ZA). BY B və BVF eyni vaxtda (1944-cü ildə) yaradılmışdır. Çoxtяrяfli nvestisiya-Zəmanяt Agentliyinin sığorta- laнdığı (zəmanяt verdiyi) qeyri-kommersiya risklяrinя aşağı- dakılar aid edilə bilər: - milli valyutanın dönərliyinin ləğv edilmяsi; - investorun əmlakının müsadirə olunması; - hərbi əməliyyatlar; - dövlət çevrilişlяri; -hökumət qərarı ilə kontraktın icrasının dayandıрыlması. 105 8.4. Avropa Yenidənqurma və нkisaф Bankı (AY B) AY B kredit fяaliyyətini həyata keçirərkяn aşağıda- kılarы təmin edir: -inkişaf etmiş ölkələrin bank işi standartları яsasынda çevik kreditləşmə üçün müxtəlif vasitəлərdən istifadəsi; - xüsusi investorlarla, onlarын məsləhətçilərilə, hяmçi- нин kommersiya bankları ilə əməkdaşлыq; -uzunmüddətli iнkişaf planlarının həyata keçirilmя- sindя hökumətlərlə əməkdaşlığı; - beynəlxalq valyuta-kredit və maliyyə təşkilatlaры ilя əməkdaşлыq; -ətraf mühitin qorunması vя yaxşılaşdıрыlmasına yönəl- dilmiş tədbirlərin həyata keçirilməsi; -AY B fealiyyətində qarşıya çıxan çətinliklərə bir sıra ölkələrdə ayrılmış vəsaitin istifadяsi üzrə dəqiq hüquqi tя- minatын olmaması; - xüsusi sektorun maлиyyələşdirилməsinə mühafizяkar münasibət və s. aid edilə bilər. AY B məcmu kredit resursları adi resurslardan və xü- susi fondların vəsaitlərindən ibarяtdир. Adi resıırslara aşağı- dakılar daxildir: - AY B nizamnamə kapitalı, o cümlədən ödяnilən sяhmlər vя tяlяb olunduqda ödənilməli səhmlər; - cəlb edilmiş borc vəsaitləri; - borcların ödяnilmяsi və ya гətnaмətlər üzrə alınmış vəsait, hяmçinin səhm kapitalına investisiyaların reallaş- dıрыlmasından əldя oлунмuş məbləğ; - xüsusi fondların tərkibinə aid olmayan vяsait və gяlirlяr. Yüklə 0,89 Mb. Dostları ilə paylaş:
|