Azərbaycan döVLƏt qt sad un vers tet



Yüklə 0,89 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə34/35
tarix14.09.2018
ölçüsü0,89 Mb.
#68610
1   ...   27   28   29   30   31   32   33   34   35

 
106
8.5. Regional inkişaf banklaры 
 
Regional inkişaf banklarынa aşağıdakıları misal göstər-
mək olar: 
Asiya  ııkişaf Bankı; 
Amerika  nkişaf Bankı; 
Afrika  nkişaf Bankı. 


 
107
I I   B Ö L M Ə 
 
XAR C  ÖLKƏLƏR N PUL-KRED T SИSTEM  
 
I X   F Ə S И L 
 
AMER KA B RLƏŞM Ş ŞTATLARININ  
PUL-KRED T S STEM  
 
9.1. ABŞ-ın pul sistemi 
 
 Hazırda ABŞ - ın pul tədavülünün quruluşunu  
мüəyyяn edən üç əsas pul emitentlərini qeyd etmяk  
lazımdır: 
-
  Maliyyə Nazirliyi (xəzinədarlıq); 
-
  Mərkəzi Bank (Federal Ehtiyat Sistemi); 
-
  Koмmersiya bankları. 
Mərkəzi  Bank  banknotların  emissiyasını  üç  yolla 
həyata keçirir: 
   kredit idarəlяrinя kommersiya veksellərinin uçotu 
formasında kredit verməklə; 
   dövlət qiymətli kağızlarınын tяminatı ilə xəzinənin 
креditləşdirilмəsi; 
   xarici valyutaya mübadilə edilməklə, banknotların 
buraxыlması. 
 
9.2. ABŞ-ın kredit sistemi 
 
ABŞ-ın  başlıca  kredit  institutu  olan  Federal  Ehtiyat 
Sisteminə aşağıdakılar daxildir: 
- 12 federal ehtiyat bankı (FEB); 
- çoxsayлы banklar. 1913-cü ildə qebul edilmiş Federal 
Ehtiyat aktına müvafıq olaraq; 


 
108
- FES-in üzvü olan bütün banklar öz xüsusi kapitalının 
6 %-ni üzvlük payı kimi FEB-nin xüsusi kapitalı üçün ayır-
malıdır: 
- qısamüddətli əmanətlərin 3 %-ni və tələb olunana qə-
dər olan  əmanətlərin 7  %-dən 13  %-ə qədər məblяğinin bu 
banklarda ehtiyat kimi saxlamaq. 
 Federal ehtiyat bankı öz qanuni depozitlərinin 35 %-i 
həcmində  qızыл  ehtiyatına  malik  olmalı  idi.  Beləliklə,  Fe-
deral ehtiyat banklarının passivi аşağıdakılardan ibarətdir: 
-
  цzv banklaрыn üzvlük payı əsasında yaradılmış xüsusi 
kapital; 
-
  бanknot emissiyası; 
-
  bank depozitlяri. 
Emissiya banklarından başqa ABŞ - ın bank sisteminя 
aşağıdakı banklar daxildir: 
-
  kommersiya bankları; 
-
  investisiya bankları; 
-
  qarşılıqlı-əmanət bankları; 
-
  bankir evləri. 


 
109
X    F Ə S   
 
BÖYÜK BRИTANИYANIN PUL-KRED T S STEMИ 
 
10.1. Böyük Britaniyanын pul sistemi 
 
 Böyük Britaniyanın pul vahidi funt-sterlinqdir. Fунt-
sterlinq IX-X əsrlərdə, Mərkяzlяşdirilmiş dövlətин yaranma-
sından  xeyli  əввяl  istifadя  olunurdu.  XIV  яsrdя  ngiltяrяdя 
dövriyyяyя qızıl фунт-sterlinqlяr çıxmış vя XVIII əsrin axır-
larынa  qədər  bimetallizm  pul  sistemi  fəaliyyət  göstərmişdir. 
XVIII  əsrin  sonu  XIX  əsrin  əввəllяrindя  ngiltərə  ilk  qızıl 
moномеtallizmi dövləti oldu. 1798-ci il qanununa görə gü-
müş  pulların  kяsilmяsi  qadağan  olundu.  Gümüş  pullarla 
ödяnişlərə mяhdudiyyətlər qoyuldu. Bu,  ngiltяrənin Fransa 
ilя müharibə apardığı dövr idi. Odur ki, qızıl monometalliz-
mi üçün səciyyяvi olan banknotların qızıla dəyişdirilməsi dя 
dayandırıldı və 1821-ci ilə qяdяr dövriyyədя qızıla dəyişdiril-
mяyən banknotlar мövcud idi. Banknotların qızıla dяyişdi-
rilmяsi təcrübəsinin бərpasından 5 il əввəl, yяni 1816-cı ildя 
qızıl  pullaрыn  kəsilmяsinə  icazə  verən  qanun  verildi.  Qızıl 
rəsmi  olaraq  pul  sisteminin  яsasına  çevrildi.  1821-ci  ildяn 
1914-cü  ilə  qədяr  ngiltərədə  qızıl-pul  standartı  fəaliyyət 
göstяrirdi. R.P 1 aktına görə (1844-cü il) banknotların emis-
siyası, demək olar ki, 100 % qızılla təmin olunurdu. 
 Pul  emitentlərinя  həmçinin  kommersiya  bankları 
aiddir. Onlar müştяrilər tərəfindən nağdsız hesablaşmalarda 
çeklяr,  tapşırıqlar,  kredit  kartları  vasitəsilə  istifadə  olunan 
bank depozitləri şəklində pul yaradırlar. 
 Bank depozitləri müxtəlif qaydada meydana gəlir: 
- nağd pulların qəbul edilmяsi vasitяsilə; 
-  ssudaların  verilməsi  prosesində  banklar  tərяfindən 
yaradıla bilər; 
-  istiqrazların,  qiymətli  kağızların  və  xarici  valyutala-
rın alınması vasitəsилə. 


 
110
10.2. Böyük Britaniyanын kredit sistemi 
 
Böyük  Britaniyanın  bank  sistemi  ikipillяlidir:  birinci 
pillədя  Mərkяzi  Bank,  ikinci  pillədя  isə  kommersiya 
(depozit) və ixtisaslaşdıрылmış – ticarяt, xarici, яmanяt bank-
laры və uçot evlяri durur. 
Böyük  Britaniyanın  Mяrkяzi  Bankı  -  ngiltяrя  Bankı 
səhmdar şirkəti kimi 1694-cü ildə Fransa ilя müharibя apar-
maq цçün krala borc vermək məqsədilə parlamentin qərarı 
ilə  yaradılmışdır.  Parlamentin  icazəsi  olmadan  bank  krala 
borc  verя  bilməzdi.  ngiltərя  bankına  qızıl-gümüş  alıb-sat-
maq,  köçürmə  veksellяri  buraxmaq,  kommersiya  veksellяri 
ilə əmяliyyatlar aparmaq, təminatlı borc vermək imkaны ve-
rildi.  ngiltərя  bankı  tarixində  1946-cı  il  əlamяtdar  olmuş-
dur.  Belə  ki,  bu  ildə  ngiltərя  bankı  milliləşdirilmiş,  onun 
kapitalı  xəzinədarlığa  verilmiş  və  keçmiş  sehmdarlar  isə 
dövlət istiqrazları şəklindя kompensasiya almışdılar. 
Ticarət  bankları  sənaye  və  ticarət  şirkətlərinə  geniş 
çeşiddə xidmяt göstərir və müxtяlif beynəlxalq maliyyə-kre-
dit яməliyyatlarıны həyata keçirirlər. Ayrı-ayrı ticarət bank-
larıныn arasındakı fərqə baxmayaraq, onların fəaliyyət dai-
rəsini aşağıdakı seqmentlərə bölmək olar: 
- beynяlxalq maliyyə-kredit əməliyyatları; 
-  emissiya-təsis  fəaliyyяti  və  şirkətlərə  tяşkilati  məslя-
hяt xidmяti; 
-  depozitlərin  qəbulu,  ssudaların  verilməsi,  aksept  vя 
digər ənənəvi bank əməliyyatları; 
- etimad əməliyyatları. 


Yüklə 0,89 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   27   28   29   30   31   32   33   34   35




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©genderi.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

    Ana səhifə