Azərbaycan döVLƏT ĠQTĠsad unġversġtetġ «magġstr hazirliği məRKƏZĠ» Əlyazması hüququnda
Tədqiqat iĢinin nəzəri-metodoloji əsasları
Yüklə 0,93 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Tədqiqat iĢinin informasiya bazası
- Tədqiqat iĢinin elmi yeniliyi
- Tədqiqat iĢinin təcrübi əhəmiyyəti
- ĠĢin quruluĢu və həcmi
- Bank bazarı bank xidmətlərinin satıĢ bazarı kimi
4
metodoloji bazasını dövlətin iqtisadi və sosial inkişaf strategiyası və proqramından irəli gələn müddəalarla yanaşı, dünyanın və ölkəmizin aparıcı iqtisadçı alimlərinin əsərləri, onların bank xidmətləri bazarının təkmilləşdirilməsi haqqında nəzəri və təcrübi fikirləri təşkil edir. Tədqiqat iĢinin informasiya bazası. Dissertasiya işində informasiya bazası kimi Azərbaycan Respublikası Dövlət Statistika Komitəsinin, Mərkəzi Bankın, Qiymətli Kağızlar Komitəsinin, Azərbaycan Banklar Birliyinin məlumatlarından, xarici dövlətlərin və Azərbaycanın dövri mətbuatının təhlili üzrə məqalələrdən və internet materiallarından istifadə edilmişdir. Tədqiqat iĢinin elmi yeniliyi. Tədqiqat işinin hazırlanması prosesində aşağıdakı elmi yeniliklər müəyyən edilmişdir: - Dünya təcrübəsi öyrənilməklə belə nəticəyə gəlmək olar ki, bankların spesifik xarakterli xidmətləri ayrı-ayrı hallarda həmin xidmətlərdən istifadə olunur; - Bank bazarının əsas subyektləri kommersiya banklarıdır, lakin çoxsaylı qeyri-bank maliyyə-kredit təşkilatları və qeyri-maliyyə təşkilatları da həmin subyektlərlə rəqabət aparır. - bank xidmətləri sahəsində aparıcı istiaqmətlər olaraq bankların hesablaşma-kassa xidmətləri; faktorinq xidməti; lizinq xidməti; trast xidmətləri əsas götürülə bilər. - Bank xidmətləri bazarının inkişafının iki istiqaməti müəyyən edilmişdir. Bunlardan birinci istiqaməti artıq mövcud olan bank xidməti və əməliyyatları növlərinin təkmilləşdirilməsidir. Bank xidmətlərinin inkişaf etdirilməsində ikinci böyük istiqamət müştərilər üçün prinsipcə yeni, əvvəllər tətbiq edilməyən xidmətlərin təşkil edilməsidir. Bu istiqamət bir çox banklarda bank siyasətinin müəyyən həlqəsinə çevrilir. Tədqiqat iĢinin təcrübi əhəmiyyəti. Magistr dissertasiyasında bank xidmətləri bazarının xüsusiyyətləri tədqiq edilmiş, burada mövcud olan əsas problemlər aşkara çıxarılmış, onların həlli haqqında fikirlər irəli sürülmüşdür. ĠĢin quruluĢu və həcmi. Dissertasiya işi giriş, üç fəsil, nəticə və təkliflərdən və ədəbiyyat siyahısından ibarətdir. Həcmi isə 97 səhifədən ibarətdir.
5
FƏSĠL 1. BANK BAZARININ MAHĠYYƏTĠ VƏ ĠġTĠRAKÇILARI 1.1. Bank bazarı bank xidmətlərinin satıĢ bazarı kimi
Müasir bank sistetninin ən mühüm xüsusiyyətlərindən biri ondan ibarətdir ki, bu sistem - bazar sistemidir. Burada bank sisteminin nə demək olması, onun subyektləri və strukturu məsələlərini nəzərdən keçirəcəyik. Bank rəqabətinin inkişafı məsələsinə xüsusi diqqət yetiriləcəkdir. Aşkardır ki, bazar rəqabətinin hər bir sahəsində müvafiq bazar mövcuddur. Deməli, bank rəqabətinin fəaliyyət sahəsi bank bazarıdır. Lakin belə bir problem yaranır: bank bazarı dedikdə nəyi nəzərdə tutmalıyıq?
Bu sualın cavabının mümkün variantlarından biri ondan ibarətdir ki, bankların iştirak etdiyi hər bir bazar, o cümlədən həm bank xidmətlərinin satış bazarları, həm də bank fəaüyyəti üçün resurs bazarları bank bazarı hesab edilə bilər. Lakin bu halda bank bazarı çox geniş, sərhədləri hədsiz dərəcədə qeyri- müəyyən olan bir anlayışa çevrilir. Əslində isə müasir kommersiya bankları bazarın praktiki olaraq bütün sektorlarında həm satıcı, həm də alıcı rolunda fəaliyyət göstəririər. Bu fikrin daha əsaslı təsir bağışlaması üçün bazar sistemini alqı-satqı obyektlərinin mövqeyindən nəzərdən keçirək. Bu sistemə aşağıdakı sektorlar daxildir.
1.
İstehsal vasitələri bazarı və istehsal xidmətləri bazarı. Kommersiya bank- ları bu bazara müəssisələr (hesablaşma xidmətləri, hesabların aparılması, maliyyə korporasiyalarının idarə edilməsi), maliyyə vasitəçiləri (istehsal obyektlərinə kreditlər verilməsi) üçün bank xidmətlərinin satıcıları qismində, eləcə də istehsal resurslarının alıcıları qismində (ofis avadаn- lığının alınması) qismində çıxış edirlər. 6 2. İstehlak predmetləri və istehlak xidmətləri bazarı. Burada banklar əsasən maliyyə vasitəçiləri kimi (istehlak məqsədləri üçün ssudalar verilməsi), lakin bəzən həm də alıcılar kimi çıxış edirlər. 3.
Banklar vaxtaşın olaraq öz işçilərini yeniləşdirmək və ya onların sayını artırmaq üçün alıcılar qismində bu bazara çıxmalı olurlar. 4.
xidmətlərinin satıcıları (maliyyə məsələlərinə dair məsləhətlər verilməsi), həm də istehsal resurslarının (məsəəln, kompüterlər üçün proqram təminatının) alıcıları kimi fəaliyyət göstərə bilərlər. 5.
Daşınmaz əmlak bazarı. Bu bazarda banklar çox vaxt maliyyə vasitəçiləri kimi (ipoteka kreditlərinin verilməsi) və nisbətən nadir hallarda alıcılar (torpaq sahələrinin və ofis üçün binaların alınması) və ya satıcılar (başa çatdırılmamış ipoteka krediti üzrə girovun satılması) kimi çıxış edirlər. 6.
Maliyyə bazarları. Bu bazarlarda banklar əsas iştirakçılardan biridir: a)
ssuda kapitalları bazarı. Burada banklar bir tərəfdən öz əmanətçilərinin pul resurslarına müvəqqəti hüquqları alır, digər tərəfdən ssuda verərkən satıcılar kimi çıxış edirlər; b)
qiymətli kağızlar bazarı. Banklar öz müştərilərinin tapşırıqlarını yerinə yetirərək, eləcə də öz təşəbbüsləri ilə qiymətli kağızların alqı-satqısını həyata keçirir və növbə ilə gah satıcı, gah da alıcı rolunda çıxış edirlər. c)
valyuta və qiymətli metallar bazarı. Bu bazarda bankların rolu oniarın qiymətfi kağızlar bazarındakı roluna oxşayır. Yüklə 0,93 Mb. Dostları ilə paylaş:
|