Azərbaycan dünya əDƏbiyyatinda beynəlxalq Simpoziumun materialları



Yüklə 9,15 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə12/273
tarix11.07.2018
ölçüsü9,15 Mb.
#55068
1   ...   8   9   10   11   12   13   14   15   ...   273

AZƏRBAYCAN DÜNYA ƏDƏBIYYATİNDA Beynəlxalq Simpoziumun materialları 

26 


 

onlarla  dertleşir. (Bkz.  a.  g.  e.  :s.  98)  Şairin,  halkını  ve  vatanını  çok  sevmesine 

karşın, halkından bazı insanların onu hala anlamaması ve ona şüphe ile bakmasını 

yazar Ömrüm Harab Oldu Hey

! Şiirinde dile getirir. Sitem dolu şiir şu şekildedir:  

Men artıg ne yazım yurduma dair ? 

Düşmen zeher saçır, dostlar gizlenir….  

Bilmem öz yurdunu seven bir şair 

Niçin de bir cani kimi izlenir?! 

 

Nebiyev, 



Almas’ın o dönemler akrabaları ve birkaç arkadaşı dışında pek çok 

kimsenin ondan u

zak  durduğunu  ve  şair  yüzünden  takip  edilenler  veya 

cezalandırılanlar listesine alınmak istemediklerini belirtir. (Bkz. s. 100) 

Bildirinin özünü oluşturacak olan vatan hasreti motifi, şairin sürgün olduğu 

ve  kaçtığı  ülkelerde  yazmış  olduğu  şiirlerde  daha  yoğun  şekilde  görülmektedir. 

Türkiye’ye gelmeden önce ikamet etmek zorunda olduğu ülkelerde yazdığı şiirler, 

yazacağı şiirlere bir alt yapı oluşturan nitelikte ve daha ziyade doğa, insan, sosyal 

yaşam tasvir özelliğini taşırlar.  

Şairin  Elveda Baki  adlı  şiirinde,  onun  yavaş  yavaş  üslubunu  vatan  hasreti 

motifinin  ağır  bastığı  biçime  getirme  çabaları  görülür.  Şiir,  adeta onun vatanla 

vedalaşma zamanın geldiğinin habercisi gibidir.  



Sende kecib geldi iyirmi dört yaşım,  

Bir zaman beladan çıhmadı başım,  

Sen oldun hemdemim

derdi yoldaşım,  

Leylalar söyledin mene, elveda! 

1934  yılında  Türkiye’ye  ulaşan  Almas,  her  ne  kadar  burada  rahata  kavuş-

muşsa da, yine anavatanı olan Azerbaycan’ı şiirlerinin başköşesine oturtturmuştur. 

Belki de onun hiç sönmeyen özlemi ona bu kadar içli

dokunaklı, vatan özlemi ve 

aşkı kokan şiirlerin yazma ilhamını vermiştir.  



Esir Azerbaycan 

isimli şiirde, onun anavatanına olan özlemi oldukça yoğun 

ve özleminin artık dayanılmazlığını dile getiren özellikler açıkça görülür.  

Harda meni gül go

ynunda doğuran 

Hamırımı göz yaşıyla yoğuran,  

Beşiyimde “Layla balam!” çağıran 

Azerbaycan menim bahtsız anam oy! 

Neçe ildir hesretinle yannam oy!. .  

Şiirin bu paragrafında, şair ana ile Azerbaycan’ı bir tutarak küçüklükten beri 

annesinin  kucağında  ve  vatanında  geçirdiği  günleri  özlemekte  ve  yıllardır  onları 

yani annesine ve vatanına duyduğu özlemi “oy, oy” ünlemini kullanarak hasretinin 

çokluğunu ve dayanılmazlığını dile getirmektedir.  

Salam desem rüzgar alıb götürse,  

Ağrı dağdan Alagöze ötürse,  

Gur sesimi göy Hezer’e yetirse,  

Hezer çouşub zincirini gırsa oy! 

Hökm etse, 

bu sersem gidiş dursa oy! 

İkinci  paragrafta  ise  şair  hem  aşırı  derecede  hasret  çekmekte  hem  de 

vatanında bulunan kardeşlerinin özgürlük savaşı vererek esaretlerini kırmalarını ve 

artık bu kötü durumun bitmesini arzulamaktadır.  



Heber alsam Muğanımdan Milimden,  


AZƏRBAYCAN DÜNYA ƏDƏBIYYATİNDA Beynəlxalq Simpoziumun materialları 

27 


 

Nazlı Bakı, o neft gohan gülümden.  

Kim demiş ki, düşmüş adı dilimden?! 

Azerbayacan, 

menim eşsiz yurdum oy! 

Ölmez eşgim, içimdeki derdim oy!... 

Şairin  özlediği  yerler  arasında  Bakü’nün önemi çok özeldir,  şöyle  ki,  şair 

Bakü’yü  nazlı  bir  kişiye  benzeterek,  gülünün  petrol  kokmasını  bile  özlediğini, 

yıllar geçmesine rağmen onu hiçbir zaman unutmadığını ve unutmayacağını derin 

bir özlem ve üzüntüyle ama kararlı bir şekilde dizelere döker.  

Könlüme tek Ke’be yapdım seni men,  

Sensiz neyşlim gurbet elde günü men,  

Sensiz neylim Allah’ımen, dini men,  

Azerbaycan, 

menim tacım, tahtım oy!... 

Oyanmaz mı kör olası bahtım oy?!  

Son bölümde şairin özlemi, isyanı, sabrı öylesine taşmıştır ki, vatanına olan 

özleminin dayanılmaz bir hal aldığını ve onsuz maddi-manevi dünyasının olamaya-

cağını  kararlı  bir  şekilde  vurgular.  İsyan  hisleri  o  derece  kabarmıştır  ki  vatansız 

olduktan sonra inanmış olduğu Allah ve dinin de kendisi için bir önem taşımadığını 

şuursuzca söyler. Azerbaycan’ın kaderi ile kaderi kendi kaderini eşleştiren şair, her 

şeyi olan Azerbaycan’ın ve dolayısıyla kendi talihinin ne zaman değişeceğini sabır-

sızca ve isyankarca mısralara döker. Şairin aşırı derecede bunalması bu tür isyankar 

be

lirtisi  olan  şiirinin  sonundaki  oh!...  ünlemidir.  Aynı  dönemlerde  yazdığı  diğer 



şiirlerindeki ah, la’net, ey, aman gibi ünlemleri sık kullanmasından da anlaşılmak-

tadır.  


Almas, 

aynı aşırı derecedeki isyanını İgidlere Sesleniş şiirinde de söylemek-

tedir. 

Şiirdeki,  



Veten torpag deyil

damarda gandır,  

Ondan geyrri tapacag yer yalandır!  

mısraları ilebu şuursuz duygularını açığa vurur.  

Bekir Nebiyev, 

Bakü’nün  kaderi  ile  Yunan  efsanelerinin  kahramanı 

Prometey  ile  bir  tutmaktadır.  Ona göre Prometey’in yenilgiden  sonraki  aynı 

Bakü’nün işgal zamanındaki mahzun, perişan haline benzemektedir. (Bkz. s. 127) 

Şairin  vatan  hasreti  motiflerini  yoğun  biçimde  kullandığı  başka  şiirleri  de 

mevcuttur. 



Örneğin Ne Olurdu ? Şiirinde şair;  

Vurma könül, 

vurma elbet bu gışın 

B

ir yazı var, Könlüme tek Ke’be tacım, tahtım oy!. .  

Bu gara gün geçcidir,  

Bir gün biter, inleme,  

Bagçamızda sarı bülbül yene öter inleme” 

Bu  dizeleri  ile  yazarın  daha  önceden  de  olduğu  gibi  özgürlüğe  kavuşma 

umu

dunu  hiç  kaybetmediğini  ve  hala  onu  koruduğunu  ifade  etmektedir. 



Vatanından  ayrı  kalışını  ve  hasret içinde  oluşunu  kış  ayını  “gurbet”, yaz  ayınıda 

“kavuşma”  olarak  motiflendirmiştir.  Hasretinin  bitip  vatanın  kavuştuğunda  veya 

özgürlük  kazanıldığında  yine  herkesin  istediği  gibi  yazıp,  söyleyip,  konuşabile-

ceğini inleme nasihatı ile biten mısrası kendisini ve kendisi gibi düşünenleri de bir 

bakıma teskin etmektedir.  

Aynı şekilde Gençlere Ümidim Var isimli şiirinde de Yıldırım,  



Govuşarken yurd bayrama, düyüne,  


Yüklə 9,15 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   8   9   10   11   12   13   14   15   ...   273




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©genderi.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

    Ana səhifə