AZƏRBAYCAN DÜNYA ƏDƏBIYYATİNDA Beynəlxalq Simpoziumun materialları
31
Yıldırımın vatan hasreti ağırlıklı şiirlerinden ancak birkaç tanesinin bazı
kıtalarını yayınlayabildiğimiz şiirlerinin haricinde özellikle gurbette yani İran ve
Türkiye
’de yazdığı şiirlerinden olan,
İran qızı, Bir parça, Azerin duası, Gölcükle
hasbi-hal, Menim pretostom,
Muradı keçerken, Batan güneş, Qafqaz, Susun, Bakı,
Qürbetde, Bir günde ölen ekizler, Menmi,
Esir Azerbaycanım, Bilmem ki, Yurd
hesreti, Serqi,
Qurbanın olabilsem, Quzgun üçün, Sılaya varacagam, Bir gün,
Neyleyim, A dost, Ölmek mi,
yasamaqmı?, Derler orda bir cennet var, Qürbet
mektubları, Lenet sairliyime, Qalx, sevgilim, “Qızıl köleler” dünyasına, Müqeddes
ihtilal, Bir gün gelecek,
Arazla derdleşme, Qafqaz dağlarına, Men kimem, Şikayet,
Gözel yurd, Küsdüyüm bahar, Moskva, Allah namina,
Dönük qardaş, Qara dastan,
Igidlere çagırış, Genclere ümidim var isimli şiirlerinin hemen hemen hepsinde
vatan hasreti ağırlıklı olmak üzere, yukarıda zikredilen motiflerin hepsi mevcuttur.
Almas’ın şiirlerinde kullandığı bazı motiflerin karşılığı kelimeler:
Şair, her ne kadar genel olarak sosyal gerçekçi üslupla şiirlerini yazsa da, şiir
sanatının özelliği gereği daha ziyade çok özlemini çektiği, sevdiği, olmasını iste-
d
iği kişi ve olayları imge ve sembollerle aktarma yöntemini seçmiştir. Özellikle,
vatan, vatan hasreti, Azerbaycan, özgürlük,
tutsaklık, ana gibi motiflerin karşılıkla-
rına gelen bazı semboller veya düz anlamlı kelimeleri şiirlerinde kullanmayı tercih
e
tmiştir. Bu motifler ve bunlara karşılık gelen sembol ve kavramlardan değişik şiir-
le
rinde bulunanlardan öne çıkanları aşağıdaki gibidir:
Vatan
: Baş tacı, ölmez aşk, Kafkasya, Azerbaycan, eşsiz yurt, gönlün tek
kabesi, tac, taht, damarda kan, güzel yurt,
Hayyamın gül rengi şarabı, inci, aşk,
Tale kuşu, nazlı Kafkas, şam kokulu toprak, vişneli bahçe, nar ağacı, badem çiçeği.
Vatan Özlemi: Dert, yas, sürgün,
hasretinle yanılan gül, sinedeki umut,
bahar,
aşk, hasret, inleyiş, kalp sızısı, kahır olası çekilmeyen naz, kaylara çarpan
suların sesi, garip martıların şergi, ana sesi, sevgili sesi.
Gurbet: Issız eller, el, mel’un, karlı yallı dağlar, kahrın en imansızı, inleyiş,
kalp sızısı, kalbe saplanan çifte ok, özlem, ıssız ada, uçsuz bucaksız deniz, laf
an
lamayan dağlar, aşk, sevgiden anlamayan, gülmez dağ.
Özgürlük:
Baş tacı, emeller, ölmez aşk, kalpteki dert, ölmez aşk, aşk için-
deki dert, bahar, özlem, tüten ocak.
Esaret: Dert yas, sararan güller, kara gün,
Şimal’in vahşi kurdu, Mel’un, in-
leyiş, kalbe saplanan bir çift ok.
Azerbaycan: Kafkas
: Baş tacı, öz yurt, eşsiz yurt, yaşlı yurt Kafkas, müeb-
bed Kafkas, gözleri bulutlu yar,
nazlı, ruh, ruhun cinsi.
Anne:
Bahtsız, hasretle yanan gül, ana, özlenen, ağlayan, bekleyen, acı
çeken.
Sevgili: Emeller, özlenen, özleyen, yar.
Gurbet acısı çeken Şair: Öten sarı bülbül, kurban, fakir, dertli, acınacak,
derdi bitmeyen.
Sonuç ve değerlendirme :
Azerbaycan sürgün edebiyatının çilekeş şairlerinin en önemlilerinden olan
Almas Yıldırım, ülkesinin, halkının, kendisinin, Türk dünyasının ve diğer mazlum
millet
lerin çektiği acıları şiirlerinde gerçekçi bir üslup ve çeşitli imgelerle şiirleştir-