Azərbaycan dünya əDƏbiyyatinda beynəlxalq Simpoziumun materialları

AZƏRBAYCAN DÜNYA ƏDƏBIYYATİNDA Beynəlxalq Simpoziumun materialları 

32 

 

me yöntemini seçmiştir. İmgeler, ağırlıklı olarak milli mücadele, vatan, vatan has-

reti, vatan sevgisi, Türklük, özgürlük, anne, sevgili, gurbet, 

gurbet acısı çeken kişi-

ler biçiminde sınıflandırılabilir.  

Yıldırım’ın şiirlerindeki mısralar, imge özelliği bakımından, imgelerin iç içe 

geçiş ve birbirlerini tamamlamaları, böylece anlam boyutunun tek veya dar anlam 

biçimliliğinden çok ya da geniş anlamlılık biçimliliğine geçmesi, üslupsal ölçütler 

çerçe

vesinde sanatkârane bir uygulamadır.  

Şairin kullandığı dil ve motifler genellikle kökenlerini halk kültürünün un-

sur

ları  olan, ağıt, türkü,  masal,  efsane ve yer, gök,  dağ,  taş,  şehir  vb.  adlarından 

alır. Şiirlerdeki halka dayalı özelliklerin yansıma biçimi, yerel olandan genel olana 

ge

çiş, anlam yüklü mısralar aracılığı ile sağlama ve şiirin insanlar üzerindeki etki 

alanın genişlemesine ve Almas’ın kendi sanatsal özgünlüğünü oluşturduğunun bir 

göstergesidir.  

 

Şairin, ilk gençlik yıllarında ve geçirdiği sürgün bölgelerinde yazmış olduğu 

şiirler, daha ziyade doğa olayları, bunların unsurlarını tasvir etme, özgürlük, vata-

nın  kutsallığı  ve  sembolleştirme  biçiminde olmuştur. Türkiye’ye  kaçtıktan sonra, 

Türkiye onun için adeta bir kurtarıcı ve özgürlük sembolü olmuş ve bu duygu şiir-

le

rine  yansımıştır.  Ancak yıllar  geçtikçe  özgürlüğü  ve  ülkesinin  bağımsızlığı  yö-

nün

de istediği olumlu gelişmeler gerçekleşmeyince giderek isyan derecesine varan 

ölçüde haykırış, efkârlanma ve ruh hallerin dışa vurumu olan “oy, vah, ah, ey” gibi 

ünlemleri kullanması, umutsuzluk, vatan hasreti gibi motifleri seçmesi sebebiyle, 

şiirleri genel anlamda tematik özellik bakımından, “bir devrin, duruşun ve kendi-

sinin ruh halini yansıtma özelliği” taşır.  

Azeri, 

Türklerinin  ve  Almas’ın  yaşadığı  ağır  hayat  şartları,  vatan hasreti, 

özgürlük,  umutsuz hayat, 

özlem  motifleri  şiirsel  kurallar  çerçevesinde  Almas’ın 

şiirinde adeta odak noktasını oluşturan bir üsluptadır. Ancak, zaman geçtikçe ağır 

hayat şartlarının devamı, umudun gittikçe azalması, ruhsal çalkantılar, ülkesinin ve 

kendisinin hürriyete kavuşamaması, arkadaşlarının vefasızlığı ve ülkesinde önemli 

bir kesimin yeni rejime yeterince direnç göstermemesi,  çoc

uklarından bazılarının 

ölmesi, 

Türkiye ve Türk dünyasından beklenenlerin gerçekleşememesi vb. çeşitli 

olumsuzluklar, 

bu “zor hayat”ın esas temaları olarak onun şiirinde olguları kavrayı-

cı bir yaklaşımla önemli bir yere sahiptir.  

Şiirlerindeki  geçişlerde  ve  değinmelerde,  şair  taraf  tutuma  üslubunu  yani 

savunduğu  fikirlerinden  ve  dik  duruşundan  vazgeçmez  aksine  daha  da  keskin 

çizgilerle sabitliğini korur. Dik ve Hoyrat duruşu sebebiyle şiirleri yalnızca kendine 

has epik özellik taşımaz aynı zamanda yeni biçimde oluşmuştur. Epik ve lirik ifade 

üslubunu diyalektik olarak sade fakat derin anlamları olan dizelerle ifade eder. Di-

zeler ve şiirlerin içeriğinin yukarıda zikredilen temalar ve motiflerin haricinde daha 

değişik üslupta olanları var olduğundan, genelleme yapmanın yerinde olmayacağı 

söylenilebilir. 

Mısraların tekrarı, genel olarak dörtlüğün veya diğer ölçülü kıtaların 

son mısralarında kendini gösterir. Şair ile halkının sıkıntı ve dertlerinden ilhamını 

almış  olan  bu  mısraları  veya  dörtlükleri  oluşturan  anlam,  sembol ve imge yüklü 

kelimeler, 

kaynağını oluşturan kişilerin yaralarını sarmak için tekrar onların da tes-

kinini amaçlar. 

Kelimeleri çok anlamlı ve insanların çözebileceği imgeler yumağı 

haline koyarken, 

şair, aynı şiir içinde her biri farklı çağrışımları oluşturan yeni bir 

anlayışı da yansıtmıştır.  

---

AZƏRBAYCAN DÜNYA ƏDƏBIYYATİNDA Beynəlxalq Simpoziumun materialları 

33 

 

Şairin  genel  olarak  imgelerinin  açıklık  özelliği  ile  düşünceye  sevk  eden 

şiirinin bir ayağı derin acılarda, bir ayağı da umutları ile yaşadığı gurbet eldedir. 

Bir tarafta ‘istilacı işgal kuvveti Rusya” diğer tarafta “vişne bahçeleri, nar ağaçları, 

engin baharı gelen dağlar, neft kokan Azerbaycan, nazlı Kafkas, güzel memleket” 

imgelerinde ki bu incelikli denge, 

‘sitem’ ile ‘umut’ arasında gidip gelen duygula-

rını, acı çekmek ve ümitsizliğe düşmek ile karşı karşıya getiren bir dengedir. Bu gi-

dip gelmenin canlı tutulması, anlatımı daha da zenginleştirmek için Almas’ın özel-

lik

le göçmen olarak yaşadığı Türkiye’deyken şiir dilinde kullandığı tekniklerin en 

önemlilerinden olan 

zıtlık ve karşılaştırmaları imge, sembol ve mecaz ile ifade et-

mesi ile bağlantılıdır.  

 

KAYNAKÇA :  

AKSAN, 

Doğan:Şiir Dili Türk Şiir Dili, Be-Ta Basım-Yayım A. Ş. İstanbul 1993 

ARAS, 

Enver: Şair Elmas Yıldırım’ın Çileli Hayatı. Kardeş KalemlerDergisi, Nisan 2007, 

S. . 49-56 

CABBARLI, Nikpur. TEYMUR, Maarif : (

Yayına Haz.) Almas İldırım), Seçilmiş Eserleri. 

Önder Neşriyat Bakü, 2004 

ÇETİN Nurullah: Şiir çözümleme Yöntemi, Öncü Kitap, 4. Baskı Ankara 2006.  

HASANOĞLU, Aygün: Almas Yıldırım Poeziyasında Qafqaz Motivleri: “ 2. Dünya Genç 

Türk Yazarlar Birliyi, Türkün Sesi (Maqaleler Toplusu) Vektor, Bakü 2008 S:3-14 

NEBİYEV,  Bekir  :  Didergin  Şair  (Almas  Yıldırım’ın  Yaratıcılık  Yolu), (Türkiye 

Türkçesine Aktaran: Aljira Topalova). 

Atatürk Kültür Merkezi Başkanlığı Yayınları. 

Ankara 1999 

RASULZADA, M. 

Ə. : Cağdaş Azərbaycan Tarixi, Gənclik, , Bakü, 1991 

TARANCI  Cahit  Sıtkı:  Otuz  Beş  Yaş,  Bütün  Şiirleri,  Can  Yayınları  37.  Basım,  İstanbul 

2009  

ŞİMŞİR, Nahide: Almas Yıldırım'ın Şiir Dünyası Üzerine Bir İnceleme. 

www. turan. org. 

tr/dosya/fihrist/dergi/arastirma. doc 

TOMAŞEVSKİ  Boris,  Tema  Örgüsü:  Yazın  Kuramı, (Derleyen Tzvetan Todorov), 

(Çeviren: Mehmet Rifat, Sema Rifat), 

Yapı Kredi Yayınları, I. Baskı, İstanbul 1995 

YILDIRIM, A. 

Ə. :Qara dastan, Bakı, Azərnəşr, 1994.  

YURTSEVER,  A.  Vahap : Elma

s  Yıldırım’ın  Edebî  Şahsiyeti  ve  Şiir  San’atı,  Elmas 

Yıldırım’ın Seçilmiş Şiirleri, AKD. Yay. Ankara 

ZEYREK,  Yunus : Bu Yolda, 

Şiirler,  Millî  Eğitim  Bakanlığı  Türk  Edebiyatı  Dizisi. 

Ankara, 1998 

http: 

http://www. aserbaidschanische-kultur. de/aktuelles. html

 

http://www. uzaysel.com/showthread

, ww.toplumvesiyaset.com/uploads/dokuman/  

http://www. siirbahcesi. net/azeri-siirleri. html, http://www. dgtyb. org/pdf/turkunsesi8. pdf 

 

 

---