Azərbaycan dünya əDƏbiyyatinda beynəlxalq Simpoziumun materialları



Yüklə 9,15 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə4/273
tarix11.07.2018
ölçüsü9,15 Mb.
#55068
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   273

10 

 

Azərbaycan-Dünya  Ədəbiyyatında 



Beynəlxalq  Simpozium 

 

Tarix  boyunca  fərqli  mədəniyyətlərin  və  karvan  yollarının  kəsişdiyi,  qərb  ilə 



şərqin  birləşməsində  önəmli  bir  məkan  olan  Azərbaycan  həmişə  müxtəlif  səyyah-

ların  səyahətnamələrində,  tarixçilərin  səlnamələrində,  sərkərdələrin  memuarlarında 

yer  almış,  insanları,  adət  və  ənənələri, təbiət gözəllikləri ilə şair və yazıçıları  valeh 

etmişdir.  

Müstəqillik  dövrü,  tarixçi  və  digər  tədqiqatçılara  yalnız  post-sovet  məkanında 

deyil,  beynəlxalq  aləmdə  də  tariximizin  qaranlıq  səhifələriniaraşdırmaq  üçün  yeni 

imkanlar  yaratmışdır.  Bu  məsələ  indi  daha  aktual  səslənməkdədir:  Azərbaycan və 

ona  aid  həqiqətlər,  dəyərlər  xarici  alim  və  tədqiqatçıların,  şair,  yazıçı və səyyahla-

rın  əsərlərində,  tarixin  önəmli  şəxsiyyətlərinin  memuarlarında  necə  əks  olunmuş-

dur?  Bütün  bunların  araşdırılıb  öyrənilməsi,  qloballaşan  dünyada  bizə  aid  dəyər-

lərin  qorunub  saxlanılması,  gələcək  nəsillərə  miras  buraxılması  tarixin  üzərimizə 

yüklədiyi  əsas vəzifələrdən biri olmuşdur. 

Millətlərin    tarix  qarşısında  daşıdığı  vəzifələrdən  biri  də  heç  şübhəsiz ona xas 

maddi- mənəvi dəyərlərə sahib çıxmaq, tanıtmaq və gələcək nəsillərə çatdırmaqdır. 

Millətlər  onlara  verilən  bu  imkanlardan  yararlana  bildiyi ölçüdə mədəniyyətlər tari-

xindəki  yerini  alır.  Azərbaycan  və  ona  aid  dəyərlərin tarix boyunca dünya  ədəbiy-

yatında  necə  əks  olunmasının  araşdırılıb  ortaya  çıxarılması  məqsədilə  Xəzər  Uni-

versitəsi  27-28  May  2011  tarixində  Azərbaycan  Respublikasının  müstəqilliyinin  və 

Xəzər  Universitəsinin  yaranmasının  20  illiyinə  həsr  olunmuş  ―Azərbaycan  Dünya 

Ədəbiyyatında‖  mövzulu  beynəlxalq  sempozium  təşkil  etmişdir.  Dünyanın  müxtə-

lif  universitetlərindən  və  tədqiqat  mərkəzlərindən  gələn  alimlərin,  tədqiqatçıların 

iştirakıyla  keçirilən  bu  simpoziumnəticəsində  dünya  ədəbiyyatında  Azərbaycan  ta-

rixinə,  musiqisinə,  mədəniyyətinə,  folkloruna  və  ümumiyyətlə  Azərbaycan  haqqın-

da  yazılmış  şeir,  nəsr,  dram  əsərlərinə,  memuarlara  və  səyahətnamələrə  bir  daha 

diqqət  yetirilmiş  və  alimlərin  diqqəti  onların  sistemli  şəkildə  tədqiqatına  yönəldil-

mişdir.  Simpoziumun  bölmə  iclaslarında  Azərbaycan  ədəbiyyatı,  tarixi,  musiqisi, 

mədəniyyəti,  folkloru,  coğrafiyası  və  nəhayət  azərbaycanlıların  dünya  ədəbiyya-

tında  necə  əks  olunduğu,  tanındığı  və  öyrənildiyi,150-dən  cox  yerli və xarici mütə-

xəssislərin,  alimlərin  iştirakı  iləmüzakirə  olunmuşdur. 

27-28  May  2011  tarixində  Xəzər  Universitəsində  keçirilən  həmin  beynəlxalq 

simpoziumun  məruzələri bu kitabda toplanmışdır. 

 Geniş  oxuyucu  kütləsinə  təqdim  etdiyimiz  bu  kitab  vasitəsi  ilə  həm  simpo-

ziumun  təşkilində,  həm  də  kitabın  nəşrində başda universitəmizin qurucusu  dəyərli 

elm adamı prof. Hamlet İsaxanlı olmaqla əməyi keçən bütün əməkdaşlarımıza Təş-

kilat  Komitəsi adından minnətdarlığımızı  borc bilirik.   

 

Təşkilat Komitəsi 



 


11 

 

 



I BÖLMƏ 

DİL VƏ  ƏDƏBİYYAT 

LİTERATURE  AND LANGUAGE 

 

 


12 

 

 



II  BÖLMƏ 

TARIX,   DIN VƏ MƏDƏİYYƏT 

HISTORY,  RELIGION  AND CULTURE 

 

 

 



 

 

 



 

 

 




AZƏRBAYCAN DÜNYA ƏDƏBIYYATİNDA Beynəlxalq Simpoziumun materialları 

11 


 

KURBAN SAİD’İN DOĞU-BATI SERÜVENİ  

“Ali ve Nino” Romanında Bakü-Berlin İmgesi ve Kültür Çatışması 

 

Yrd. Doç. Dr. Ahmet CUMA 

 (Selçuk Üniversitesi / Türkiye) 

 

1937 yılında Viyana’da yayımlanan “Ali ve Nino” başlıklı roman, Rus Dev-

ri

mi ve Bakü’yü yoğun bir tarihsellik ile ön planda tutan, Kafkaslarda geçen bir aşk 



hikâyesidir. Orijinal dili A

lmanca olan romanın yazarı bu tarihli baskısında Kurban 

Said olarak belirtilmiştir. Yapıt yayımlandıktan kısa bir süre sonra birçok ülkede 

tanınmıştır. Bakü’ye ve Kafkaslardaki eski güzel günlere duyduğu özlemi ve yoğun 

sevgisini dramatik bir tarzla anlata

n  yazar  duygularını  melankolik  bir  düzleme 

taşıyarak dile getirmiştir. Bu roman Müslüman Ali Şirvanşir ile Hıristiyan prenses 

Nino Kipiani arasındaki aşkı anlatmaktadır. Her ikisinin de aileleri evlenmelerine 

rıza göstermelerine rağmen I. Dünya Savaşı ve Kızıl Ordu adeta bu aşkı zorlu bir 

imtihana tabi tutarlar. 

Barışçıl bir yapıya sahip olan Ali, Çar’ın istekleri doğrultu-

sun


da  hareket  etmeyerek  savaşa  katılmaz.  Fakat  Azerbaycan’ın  bağımsızlığı  için 

son nefesine kadar cephede savaşır. Bütün bunlar Urs Jenny’nin de belirttiği gibi 

egzotizmin kokusunu yansıtan klişeler değil, yoğun bir metamorfoz ve ekspressif 

bir  dönem  panoramasıdır.

1

 

Kurban  Said  çağının  tarihsel  ve  toplumsal  olaylarını 



ma

cera romanı türünde kurmaca düzleme aktarmada oldukça başarılı bir yazardır.

2

 

Ancak  yazar  hakkındaki  spekülasyonlar,  Kurban  Said’in  kim  olduğuna  dair  ileri 



sürülen  beyanlar  ve  iddialar  her  zaman  yapıtın  kendisinden  daha  çok  ön  planda 

olmuştur.  Yazar  hakkında  ileri  sürülen  çelişkili  açıklamalar  yapıtın  kendisini 

gölgelemektedir. 

Oysa “Ali ve Nino” romanı yazarının biyografisi kadar ilginçtir. 

Hatta yazar ve eser bütünlüğü içerisinde edebiyat bilimi disipliniyle ele alınması 

gereken bir yapıttır.  

Kurban Said’in kim olduğuna dair bu güne dek yapılmış en detaylı çalışma 

kuşkusuz 2005 yılında Amerika’da yayımlanmış olan Tom Reiss’ın “Oryantalist” 

başlıklı çalışmasıdır. Yayımlandığı yıl çoksatarlar listelerine giren çalışma bu güne 

dek 16 dile çevrilmiştir.

3

 

Reis “Oryantalist”te Lev Nussimbaum adının nasıl Essad 



Bey’e ve daha son

ra da Kurban Said’e dönüştüğünü birçok belgeye dayandırarak 

oldukça teferruatlı anlatmıştır.  

Essad Bey  (1905-1942)  20. 

yüzyıl  Alman  edebiyat  tarihi  kitaplarında  yer 

almamaktadır. Oysa o, bu isimle kısa fakat oldukça çalkantılı hayatında bilindiği 

kadarıyla  17  eser  vermiştir.  Ayrıca  bu  eserlerden  bazıları  uluslar  arası  ilgi  gör-

müştür. Buna rağmen eserleri zaman içinde unutulmaya terk edilmiştir. Yıllar sonra 

Essad Bey’in yapıtları Almanya’da tekrar ortaya çıktığında yazarın gerçek adı tak-

ma adının arkasında yok olmuştur.  

Yazar, 

Berlin  kültür  çevresine  1926  yılında  “Edebiyat  Dünyası”  anlamına 



gelen Die Literarische Welt 

dergisi sayesinde girmiştir. 1926 ile 1930 yılları arasın-

                                                           

1

 JENNY, Urs, Allahs vergessener Jünger, Der Spiegel, 18. 05. 2008 / 21, s. 172  



2

 REISS, Tom, Oryantalist-Tuhaf ve Tehli

ke Dolu bir Hayatın Aydınlanan Sırrı, Çev. : Selda 

Somuncuoğlu, İletişim Yay. , İst. 2009, s. 13 

3

 BRETTHAUER, Jutta, Der Orientalist. Auf den Spuren von Essad Bey –Presseinformation



www. osburg-verlag. de/img/waschzettel/titelinfo_reiss_orientalist. pdf (13. 12. 2010) 


Yüklə 9,15 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   273




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©genderi.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

    Ana səhifə