Azərbaycan elmlər akademiyasi nizami adına ƏDƏBİyyat institutu
Yüklə 0,63 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- MİLLİ MÜBARİZƏ VƏ PARÇALANMA HƏRƏKATI
9
firqələrindəki sol ünsürləri də firqədə hakim və mərkəz mövqeyində olan stalinçilərə qarşı sövq etməkdən bir an qəflət etməyirmiş. Bu surətdə qəti və ciddi bir müxalifətə keçən zinovyevçilər keçən il əleyhində olduqları Trotski və qrupu ilə dəxi birgə hərəkət etməklə ittiham olunurlar. Stalinin 14-cü konqresdə söylədiyinə görə vaxtilə Trotskinin edamını tələb edən Zinovyev bu dəfə onun özü ilə barışmış, onunla bərabər mərkəz heyətinə qarşı mövqe tutmuşdur. Bunu da söyləməliyik ki, kommunist firqəsindəki müxalifət eyni cinsdən deyildir. Bunlar bir tərəfdən Zinovyev tərəfindən idarə olunan sollar, digər tərəfdən də Sokolnikov və Medvedyev kimi sağlar arasında müxtəlif fərqlərlə ayrılan çoxlu zümrələrdən ibarətdir. Bu müxaliflərə görə indiki idarə Rusiyanı sosializmə deyil, kapitalizmə aparır. Fəqət bu nitqdən sonra sağdakı tənqidçilərlə soldakı müxaliflər ayrılırlar. Sağdan “Qurduğunuz çox yaxşı, yalnız hərəkətinizdə məntiqli olun və Lenin kimi Rusiyanın bütün dünyada təkbaşına bir kommunist sənəti yaradamayacağını açıq etiraf edin” - deyirlər və bundan çox qəti və müəyyən nəticələr çıxarırlar. Belə ki, müxaliflərin bu yoldan gedən qismi, başda Medvedyev ilə Şlyapnikov olduğu halda sovetlərin tətbiq etdiyi dövlət sənayesi yerinə əcnəbi sərmayələrə imtiyaz ətasını, Üçüncü internasionalın ləğvini, sovetlər daxilində digər sosialist və fəhlə partiyalarına siyasi fəaliyyət üçün sərbəstlik verilməsini irəli sürürlər. Medvedyev Bakıdakı tərəfdarlarına yazdığı bir məktubda bu əsasları çox açıq bir surətdə izah eyləmişdir. (Bu məktub “Pravda”da tənqid edilmişdir.) Bu məktuba nəzərən Üçünsü internasional “rus altunu ilə hərəkətə gətirilən bir (qrup kiçik burjua boşboğazçılarından mütəşəkkil bir cəmiyyətdir ki, özünə dünya fəhləsinin ən radikal bir təmsilçisi tövrin verərək fəhlə hərəkatını pozmaqla məşğuldur”. Medvedyevlərcə Avropadakı fəhlə birliklərini pozmaq və Rusiyanı dünya fəhlə hərəkatı ilə pozuşdurmaq, inqilabın da, Rusiyanın da əleyhində bir işdir. Bunlarca Makdonald çərəyanı ilə belə vuruşmaq deyil, anlaşmaq lazımdır. Sağdakı tənqidçilər bu günkü firqə idarəsini “demokratiyaya” doğru ləng və tərəddüdlü seyr və hərəkətdə ittiham etdikləri bir zamanda, başlarında Zinovyev ilə Üçünsü internasional “boşboğazlar”ı olan zümrə ümumi mərkəzi, Rusiyanı həqiqi “leninizm” əsaslarından uzaqlaşdırdığı üçün töhmətləndirir. Zinonyev “Etdiyiniz cinayətdir, geriyə dönməli, Leninə qayıtmalısınız”, - deyir. Zinovyevçilərsə, bütün dünya burjua əsa-sı üzərində qaldıqı halda, Rusiya bir sosialist ölkəsi olaraq istiqbalından əmin ola bilməz. Bunun üçün sovetlər İttifaqının səyi dünya inqilabına sərf olunmalı, kəndli ilə xırda burjua siniflərinə verilən güzəştlər də ifrata varmamalıdır. Bu kiçicik təhlildən görünür ki, Kommunist firqəsi bir tərəfdən həqiqi rus mənafeini güdən sağlar, digər tərəfdən də beynəlmiləl inqilab ideallarından əl götürməyən sollar arasındakı çəkişmələrə səhnə olmuşdur. Medvedyev ilə Zinovyev qütbləri arasında müxtəlif şəkil və xüsusiyyətlər daşıyan qruplar çoxdur. 10
Bunlar arasında hakim bir vəziyyəti tutan qrup stalin zümrəsidir. Bu zümrə mahiyyət həddində zinozyevçilər kimi məmləkətdəki sağlaşma təmayülatından doğan təhlükəni inkar etməməklə bərabər, zinovyevçilərin çarə olaraq göstərdikləri yola girməyi daha çox təhlükəli hesab edirlər, Onlarca, yenidən təhkimləşdirmə və təkcə fəhləyə istinadla kəndli və xırda burjua mənafelərinə göz yumulmasına gedilərsə, Leninin ən böyük vəsiyyətlərindən olan fəhlə-kəndli ittifaqı pozular, sovet sisteminin bel sümüyü qırılar. Bu siyasət onlarsa yalnız rus kəndlisindəki fəaliyyəti daha artıq şiddətləndirməklə qalmaz, eyni zamanda milli cümhuriyyətlərdəki “yenilikçilik”, “Alaş orduçuluq”, “petluraçılıq” və “müsavatçılıq” kimi qeyri rus milliyyətçilərini də qüvvətləndirə bilər 1 . Bunun üçün sovetlər seçkilərində fəaliyyət və həyat mövqeləri inkar edilməyən yeni ictimai ünsürlərlə mübarizə etmək üçün cəbhədən hücum siyasəti çox zərərli imiş. Sağdakı təntidçilərin də, soldakı müxaliflərin də öz qənaətlərini qüvvədən felə gətirmək üçün təmin etmək istədikləri silah, firqə içərisində zümrə və fraksion hürriyyətini təmin etməkdir. Mərkəz mövqeyindəki hakim zümrənin ən çox qorxduğu da budur. Əslində bu, “leninçiliyin” ən böyük əsaslarından birini, bəlkə də birinsisini təşkid edir. Leninsə, firqə içərisində fikir zümrələri təşkil etmək caiz deyildir. Fraksion təşəkkülü qadağandır. Bolşevik firqəsindəki bütün müxalifətlər daima bu prinsip ilə mücadilə etmiş, təşkilat maşınını əlində saxlayan enerji liderlər bu əsasa istinadla müxalifəti əzmiş, döymüşlərdir. Belə olmaqla bərabər, həyat, kommunist firqəsini daima yeni bir müxalifətlə qarşı-qarşıya qoymuş, məfkurə ilə həyat arasındakı təzad çoxaldıqca zümrələr arasındakı ixtilaf da nizamnamə çərçivəsinə sığmayacaq qədər bir şişkinlik göstərmiş, nəhayət bu şişkinlik bir gün Trotskini, o biri gün də Zinovyevi rəyasət məqamından atmaq kimi qatı tədbirlərə əl atmaq şəklində partlayış vermişdir. 14-cü firqə (konqresi) qərarına rəğmən gizli fəaliyyətdə davam edərək Zinovyevin uzaqlaşdırılması ilə nəticələnən bu müxalifət artıq məşhur bolşevik vəhdətinin boş bir lafdan ibarət olduğunu meydana qoymuşdur.
Fəhlə ilə kəndli ittifaqından bəhs edən sovet hökuməti düçar olduğu müşkülatda ən çox bu ittifaq yoxsulluğundan ziyan çəkdiyi kimi, bu hökumətin millətlər arasında həmrəylik vücudə gətirdiyindən bəhs edən propoqandaları da göz boyasılığından başqa bir şey deyildir. Daxili Rusiyada firqə içərisindəki zümrə çəkişmələri kəndin şəhərə qarşı aldığı vəziyyəti əks etdirdiyi halda, mərkəzi Rusiya ilə hüduddakı vilayət və “cümhuriyyət”lər arasındakı münasibətdə də bu hal, nisbətən sənayi bir şəkildə
1
Türküstan, Qırğızıstan, Ukrayna və Azərbaycan milliyyətçiliyinə verilən adlardır.
Yüklə 0,63 Mb. Dostları ilə paylaş:
|