Azərbaycan fəLSƏFƏ VƏ sosial-siyasi elmlər assosiASİyasi



Yüklə 5,03 Kb.
Pdf görüntüsü
səhifə7/42
tarix23.11.2017
ölçüsü5,03 Kb.
#12131
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10   ...   42

Fəlsəfə və sosial-siyasi elmlər – 2015, № 1 
 
 
 
22 
nedenle o, ‘sıçrama’dan bahseder: İman şövalyesi sıçrama ile etik seviyeden 
inanç alanına geçmiş; genelden Aşkın olana yükselmiştir.  
Kierkegaard, dinî safhada söz konusu olan etik tavrın öznel olduğunu 
ve kati surette evrenselleşemediğini savunmakla bir yerde ahlaklılığın zemi-
ni kaçınılmaz olarak ortadan kaldırmaktadır. Çünkü izah edilemez ve anlaşı-
lamaz  olduğu  varsayılarak  her  türlü  bireysel  vehme  ahlakilik  payesi  veril-
mesinin yolu açılmış olmaktadır. Dahası, Kierkegaard’ın etik teorisi, ahlakın 
sırf insan için öznel bir tecrübe olduğu ileri sürmekle kalmamakta; Tanrı’nın 
da emirlerini herhangi bir hikmete istinat etmeksizin keyfi bir şekilde buyur-
duğu gibi bir faraziyeye varmaktadır. Başka bir ifadeyle bu görüş, Tanrının 
buyruklarının  da  izahını  yok  sayması  itibariyle,  bizi  buyruklarında  keyfi 
davranan  bir  Tanrı  sorunu  ile  yüz  yüze  bırakacaktır.  Bu  nedenle,  Kierke-
gaard’ın  ilahi  buyruk  görüşünün  ideal  bir  etik  teori  ortaya  koyabileceğini 
söylemek pek de mümkün görünmemektedir.  
 
Sonuç 
 
Kierkegaard’ın  ahlak  anlayışı  bireyin  varoluşunu  gerçekleştirmesi  ile 
ilgilidir.  O,  estetik  ve  etik  safhalardaki  bireyin  varoluşunun  dinî  safhadaki 
varoluşla  kemale  ereceğini  düşünür.  Burada  Kierkegaard’ın  tasarladığı  ah-
lak  ilahi  buyruk  teorisi  ile  irtibatlı  bir  görüştür.  Bir  anlamda  Kierkegaard, 
İbrahim’in  kendi  oğlunu  kurban  etme  öyküsünden  hareketle  bir  itaat  etiği 
ortaya koyar. İtaat etiği, bilhassa etik safhada söz konusu olan rasyonellik ve 
evrensellikten  uzaktır.  Başka  bir  ifadeyle  öznel,  bireysel,  ras-
yonelleştirilemez  ve  açıklanamazdır.  Böyle  olduğu  için  de,  tıpkı  İb-
rahim’inkine benzer bir tecrübe yaşayan iman şövalyesi ile etik safhada bu-
lunan  trajik  kahraman  arasında  kapanması  imkânsız  bir  mesafe  söz  ko-
nusudur.  İşte bu mesafenin bir ucunda genel olan  bulunurken öteki ucunda 
Tanrı  vardır.  Bir  anlamda  birey,  ancak  genel  olandan  hareket  etmek  su-
retiyle Aşkın olana yaklaşabilir. Kierkegaard’a göre ya ya da varlığı olan bi-


Fəlsəfə tarixi və müasirlərimiz 
 
 
23 
rey, ancak Tanrıdan başka her şeyden vazgeçerek sevgi ile Tanrıya yaklaşa-
rak ahlaki varoluşunu gerçekleştirebilir.  
 
Kaynakça 
 
Akış, Yasemin (2015) Søren Kierkegaard'da Kaygı Kavramı, Ayrıntı 
Yayınları, İstanbul. 
Gödelek, Kamuran (2008) “Kierkegaard’ın İnsan Görüşü”, 
Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi,1/5, ss. 357-371. 
Hourani, George F., Reason and Tradition in Islamic Ethics
Cambridge University, Cambridge 1985. 
Kierkegaard, Søren (2009) Etik-Estetik Dengesi, (çev. İ. Kapaklıkaya) 
Ağaç Kitabevi Yayınları, İstanbul. 
Kierkegaard, Søren (2013) Felsefe Parçaları ya da Bir Parça Felsefe, 
(çev. D. Şahiner) Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, İstanbul.  
Kierkegaard, Søren (2015) Korku ve Titreme, (çev.İ. Yerguz), Say 
Yayınları, İstanbul. 
Kierkegaard, Søren (2016) Tanrı’ya İhtiyaç Duymak, (çev. Z. Yeter), 
Fabula, İstanbul.  
MacIntyre, Alasdair (2001) Erdem Peşinde, (çev. M. Özcan)Ayrıntı 
Yayınları, İstanbul. 
Roberts, Robert C. (2008) “Kierkegaard and Ethical Theory”, Ethics, 
Love, and Faith in Kierkegaard, (ed. E. F. Mooney) Indiana University 
Press, ss.72-92.  
Rudd, Anthony (1993) Kierkegaard and the Limits of the Ethical, 
Oxford University Press, NY. 
Sagi, Avi ve Daniel Statman, Religion and Morality, Rodopi, 
Amsterdam 1995. 
Sartre, Jean-Paul, (1996) Varoluşçuluk (çev. A. Bezirci) Say 
Yayınları. 
West, David (1998), Kıta Avrupası Felsefesine Giriş, (çev. A. 
Cevizci), Paradigma Yay. İstanbul.  


Fəlsəfə və sosial-siyasi elmlər – 2015, № 1 
 
 
 
24 
Zagzebski, Linda (2005) “Morality and Religion”, The Oxford 
Handbook of Philosophy of Religion (ed. W. Wainwright) Oxford 
University Press, yb., ss. 344-365. 
 
Rabia SOYUCAK,  
Esin Nesrin CEBECI 
 
Kyerkeqorda ekzistensialist etika 
(xülasə) 
 
Ekzistensializmin  öndə  duran  filoaoflarından  olan  Kyerkeqor  fərdin 
mən  oluşuna  istinad  edən  bir  əxlaq  anlayışı  təqdim  etmişdir.  Fərd  3 
mərhələdə mövcuddur: estetik, etik və dini mərhələlər. Bundan çıxış edərək 
Kyerkeqor  içində  olduğu  mərhələyə  görə  insanın  fəaliyyətinin  təməl 
keyfiyyətlərini təhlil edir.  
Əsas əhəmiyyət verdiyi dini mərhələ üçün Kyerkeqor itaət əxlaqı təq-
dim  edir.  Bu  mənada  o,  insanın  özünü  var  etməsini  yolunu  Tanrı  ilə 
əlaqələri  qoparmamaqda,  Onun  buyruduqlarına  itaət  etməkdə  və  bundan 
kənarda  olanlardan  vaz  keçə  bilməkdə  görür.  Kyerkeqora  görə  itaət  imtina 
etməyi  bacarmaqdır.  Beləki,  ona  görə,  insan  sadəcə  Tanrıya  ehtiyac  hiss 
etməli,  Ona  yaxın  ola  bilmək  üçün  Ondan  qeyri  nə  varsa,  imtina  etməyi 
bacarmalıdır. Kyerkeqorun dinin mərhələ üçün dediyi etika imtinaya istinad 
edən itaət etikası da dlana bilər.  
 
Açar sözlər:
 Kyerkeqor, etika, itaət etikası, imtina, ekzistensializm.
 
 
  
Rabia SOYUJAK,  
Esin Nesrin JEBECHI 
 
Kierkegaard’s Existentialist Ethics 
(abstract) 
 


Fəlsəfə tarixi və müasirlərimiz 
 
 
25 
Kierkegaard, one of the leading philosophers of existentialism, 
produced perception of morality based on human ego. Individual exists in 3 
phases. These are esthetic, ethics and religious phase.  
Hence Kierkegaard, specifies basic nature of humans actions based on 
the phases they are in. Religious phase that he gives most importance phase, 
produces a design of moral of obedience. He found path of people in 
bounding with God and obey his commands, by being able to give up on the 
other people but God. According to Kierkegaard, obedience includes being 
able to give up. Because according to Kierkegaard, people should need only 
God and should be being able to give up on everything to be closer to Him. 
Kierkagaard’s ethics of religious phase can be defined as obedience of 
ethics of renunciation. 
 
Keywords:
 Kierkegaard, ethics, ethics of obedience, Existentialism, 
renunciation 


Yüklə 5,03 Kb.

Dostları ilə paylaş:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10   ...   42




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©genderi.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

    Ana səhifə