Azərbaycan “manat”ının performansı və

 

17 

Fondu  tərəfindən  edilən  konvertasiyanın  maksimum  həddi  isə  2013-cü  ildə  (hesabat  ili  ilə 

müqayisədə 3 dəfə artıq) müşahidə edilib.  

 Konvertasiya  Neft  Fondunun  manatla  öhdəliklərinin  yerinə  yetirilməsi  və  valyuta 

bazarlarında tarazlığın qorunması məqsədi ilə həyata keçirilib. 

Daiqram 5: Valyuta təklifinin dinamikası, milyon ABŞ dolları 

 

Mənbə: AR Mərkəzi Bankı, ARDNF-nun məlumatları əsasında müəllif tərəfindən hazırlanıb 

Neft  Fondu  tərəfindən  valyuta  satışının  maksimum  həddi  2016-cı  ilin  sentyabr  ayında 

(631.1 milyon ABŞ dolları), minimum həddi isə fevral ayında (177.5 milyon ABŞ dolları) müşahidə 

edilib. Ümumilikdə isə il ərzində həyata keçirilən valyuta hərraclarında Neft Fondu və Mərkəzi 

Bank tərəfindən birlikdə valyuta satışının aylıq maksimum səviyyəsi yanvar ayında (911.8 milyon 

ABŞ dolları), minimum səviyyəsi isə dekabr ayında (246 milyon ABŞ dolları) müşahidə edilib.  

2016-cı  ildə  Neft  Fondunun  Dövlət  büdcəsi  qarşısında  öhdəliyi  7.615  milyard  manat

17

 

olduğu halda doqquz ay ərzində (yanvar-sentyabr) cəmi transfert 3.26 milyard manat

18

 olub ki, bu 

da  illik  öhdəliyin  tam  yerinə  yetirilməyəcəyini  deməyə  əsas  verir.  Neft  Fondundan  İqtisadi  və 

Sosial  İnkişaf  Mərkəzinin  müvafiq  sorğusu  “Fond    tərəfindən  öz  öhdəliklərini  vaxtında  yerinə 

yetirmək üçün Fondun kifayət qədər manat ehtiyatına sahib olması şərtdir. 

                                                           

http://www.cbar.az/assets/4254/2017-BEYANAT_-_SON.pdf 

 

17

 Azərbaycan Respublikası Maliyyə Nazirliyi, ““Azərbaycan Respublikasının 2016-cı il dövlət büdcəsi haqqında” 

Azərbaycan Respublikasının Qanununda dəyişikliklər edilməsi barədə Azərbaycan Respublikasının Qanunu”, baxış 

tarixi: 19.01.2017 

http://www.maliyye.gov.az/sites/default/files/qanun%20budca.pdf

  

18

 ARDNŞ, “Azərbaycan Respublikası Dövlət Neft Fondunun 2016-cı ilin yanvar-sentyabr ayları üzrə gəlir və 

xərclərinə dair məlumat”, 12.10.2016 

http://www.oilfund.az/az_AZ/news/1210/100/Azerbaycan-Respublikasi-Doevlet-Neft-Fondunun-2016-ci-ilin-

yanvar-sentyabr-aylari-uezre-gelir-ve-xerclerine-dair-melumat.asp#sthash.UHpNwau6.dpuf

  

317,99

316,88

0

0

0

0

100

0

100

0

0

0

593,8

177,5

482,3

303,4

431,2

449,9

449,2

444,4

631,1

371

301,5

246

Yan

var 2016

; 911,79

Fe

vral

 2016

; 494,38

Mar

t 2016

; 482,3

A

p

re

l 2016

; 

303,4

May 

2016

; 431,2

İyu

n

 2016

; 449,9

İyu

l 2016

; 549,2

A

vq

u

st 

2016

; 444,4

Se

n

tyab

r 

2016

; 731,1

O

kt

yab

r 2016

; 371

N

o

yab

r 2016

; 301,5

De

kab

r 

2016

; 246

0

200

400

600

800

1000

Yanvar

2016

Fevral

2016

Mart

2016

Aprel

2016

May

2016

İyun

2016

İyul 2016 Avqust

2016

Sentyabr

2016

Oktyabr

2016

Noyabr

2016

Dekabr

2016

Mərkəzi Bank/satış

Neft Fondu/satış

Cəmi

---

 

18 

Dövlət  büdcəsinə  transfertlərə  gəldikdə  isə  bu  vəsaitlər  Maliyyə  Nazirliyinin  müraciəti 

əsasında  ödənilir.  ARDNF-ə  müraciət  edildiyi  təqdirdə  Fond  tərəfindən  öhdəliklər  tam  icra 

ediləcəkdir”    kimi  cavablandırılıb.  Başqa  sözlə  Maliyyə  Nazirliyinin  Neft  Fondundan  dövlət 

büdcəsinə transfert tələbi olmadığı üçün bu xərc istiqaməti tam icra edilməyib. Beləliklə də 2016-

cı maliyyə ilinin sonuna Neft Fondu manat vəsaitlərini illik 4.99%-lə Mərkəzi Bankda olan manat 

hesabında yerləşdirib

19

.  

Valyuta hərraclarında iştirakla yanaşı 2016-cı ildə Neft Fondu ilk dəfə olaraq yerli bank-

Azərbaycan Beynəlxalq Bankında 1 milyard ABŞ dolları dəyərində illik 4%-lə 12 aylıq depozit 

yerləşdirdi

20

. Depozitin yerləşdirilməsində əsas məqsəd valyuta bazarlarında volatilliyi zəiflətmək 

və biznesin valyuta tələbatının müəyyən qismini ödəmək idi.  

 

Nağd valyuta sıtışında azalma 

 

2016-cı il ərzində nağd formada valyuta satışının həcmi kəskin azalıb. [bax; diaqram 6]. 

Azalmanın  əsas  səbəbi  kimi  Mərkəzi  Bank  və  Neft  Fondunun  valyuta  bazarlarında  məhud 

iştirakçılığı olsa da istehlak aktivliyinin zəifləməsi, milli valyutaya inamın aşağı səviyyədə olması 

və növbəti dövrlər üçün iqtisadi dinamikanın proqnozlaşdırıla bilməməsi də prosesdə əhəmiyyətli 

amillərdən hesab edilir.  

 

Diaqram  6:  Nağd  xarici  valyuta  ilə  mübadilə  əməliyyatlarında  ABŞ  dollarının  satış 

dinamikası, milyon 

 

                                                           

19

 Fins.az, “Neft Fondu ötən il hərraca nə qədər dollar çıxarıb? – CƏDVƏL”, baxış tarixi: 19.01.2017 

http://fins.az/bank/913706/neft-fondu-oten-il-herraca-ne-qeder-dollar-chixarib-cadval.html

  

20

 Trend New Agency, “Şahmar Mövsümov: ARDNF aktivlərinin indiki bölüşdürülməsi neft ehtiyatlarının uzun 

müddətli qorunmasına kömək edir”, 27.12.2016 

http://az.trend.az/business/2702974.html

  

392,96

327,79

288,05

190,9

177,55

321,9

276,6

243,4

222,7

253,8

171,6

0

50

100

150

200

250

300

350

400

450

Yanvar

2016

Fevral

2016

Mart

2016

Aprel

2016

May

2016

İyun

2016

İyul 2016 Avqust

2016

Sentyabr

2016

Oktyabr

2016

Noyabr

2016

---