Azərbaycan Memarlıq və İnşaat Universiteti
Yüklə 1,31 Mb. Pdf görüntüsü
|
| 2
Asinxron maşınları. Asinxron maşınların vəzifəsi və tədbiq sahələri.
Elektrik enerjisi ilə işləyən və ya elektrik enerjisini hasil edən maşınlara elektrik maşınları deyilir. Elektrik maşınları dəyişən və sabit cərəyan maşınlarına bölünür
Asinxron maşınlar dəyişən cərəyan maşınlarının böyük bir təşkil edir. Xalq təsərrüfatının bütün sahələrində kənd təsərrüfatında əsasən asinxron maşınlarından istifadə edilir.
Gücü 0,5 kv-dan az olan asinxon mühərriklər bir və ya iki fazalı hazırlanır. Onlar əsasən mühərrik kimi əl alətlərində (deşici, cilalayıcı, kəsici və s.) alətlərdə istifadə edilir.
Məişətdə belə mühərriklərdən soyuducuda, tozsoran, paltar yuyan və s. məqsədlər üçün istifadə edilir.
Gücü 0,5 kv-dan böyük olan asinxron mühərriklər üç fazalı hazırlanır.Belə mühərriklər yonucu, presləyici, cilalayıcı və s nasos kompresor qurğularında geniş istifadə olunur. Asinxron mühərriki generator kimi nadir hallarında istifadə olunur. Çünki bu məqsədlə texniki iqtisadi göstəricilərə daha yüksək olan asinxron generatorlardan istifadə olunur. Asinxron mühərrikindən həmçinin elektromaqnit tormoz rejimində istifadə olunur.
İlk dəfə asinxron mühərriki 1889-cu ildə Dolivo-Dabrarolski tərəfindən icad olunub. Həmçinin alim tərəfindən qısa - qapalı rotorlu, faza rotorlu mühərriklərin konstruksiyası verilib. Asinxron mühərrikin konstruksiyası sadə, qiyməti ucuz olduğundan və istismar zamanı heç bir qulluq tələb etmədiyindən qısa müddət əvəzində bir çox sahələrdə sabit cərəyan maşınlarını sıradan çıxmarmışdı.1920- 1930-cu illərdə
yaradılmış asinxron mühərriklərin çox
seriaları DAO,DAOZ,UT,MT olub. Elektrosila və XEM3 zavod larında kütləvi istehsal olunurdu. Sonralar HZ,AD,MA,-200,AM seriaları yaradıldı. Bu tip maşınların heç biri o dövr üçün yüksək səviyyədə layihələndrilmişdir. Beynəlxalq standartlar səviyyəsində layihələndirilmişdir və qabaqcıl ölkələrin ən yaxşı nümunələri sırasında hesab olunurdu. Çatmayan cəhəti odur ki, qarşılıqlı əvəz olunması mümkün deyildir.Nəhayət 1946-1949-cu illərdə dünya təcrübəsində ilk dəfə olaraq birinci seriya asinxron mühərriki yaradıldı. Bu tip mühərriklərin gücü 0,6 kv dan 100 kv –dək olub mühafizə olunma dərəcəsinə görə 2-tipdə buraxılırdı 1.
Mühafizə olunan –A IP23 2.
Qısa –qapalı ufurulən tipli mühavizə dərəcəsi IP44 3
Elektrik izalyasiya materiallarının yaranması elektromaqnit və istilik proseslərinin tədqiqində əldə edilmiş naliyyətlər 1957-1959-cu illərdə 2-ci seriya asinxron mühərriklərinin yaradılmasına gətirib çıxardı. Bu mühərriklərdə güc diapazonu 0,6-100 kv arasında olubkonstruksiyaca A2, A0-2 tipli istehsal olunurdu. Yeni tipli mühərriklər birinci seriya mühərriklərə nisbətən böyük idi.
1969-1971-ci illərdə 4A seriyalı asinxron mühərriklər yeniləşdirilməyə başladı. Yüklə 1,31 Mb. Dostları ilə paylaş:
|