Azərbaycan miLLİ elmlər akademiyasi folklor institutu azərbaycan folkloru antologiyasi (Cəbrayıl, Ağdam, Laçın, Qubadlı, Zəngilan, Ağcabədi və Kəlbəcər rayonlarından toplanmış folklor nümunələri) baki – “Nurlan“ – 2012
Yüklə 2,8 Kb. Pdf görüntüsü
|
18 Deyir: – Ay bajı, mən çuxamı soyunuf sənin qapıyın ağzına qoyoram, özüm də öydən bir az aralaneram. O çuxoyu geyin, lijbi 8 sana əmanəti özüm verməliyəm əlimnən. Deyir: – Yaxşı. Bu, çuxoyu soyunor qoyor, burdan aralaner. Arvad bu çuxoyu geyiner bürünör, eşiyə çıxer. Deyir: – Nədi, qadan alem? Deyir: – Bax, bu yeddi dəvə yükü ərin göndərif sana. Deyir: – Allah sənin köməyin olsun. Dəvələri aparer arvad içəriyə. Yükü düşürör, bu arvadın gözü kəlləsinə çıxer. Baxır ki, qızıldı hamısı. Buları tez gizdə- dir, üstünə cırdan-cırıxdan, öydəki çuldan-kilimdən tökör. Birini çıxarder uşağın əlinə verer ki, get filan maqazinə. Maqazinçiyə denən ki, bizə çörək versin, bir də çitdən-bezdən bizə versin, əynimizə bir fitə tikək. Bu çuxoyu da qıza geyindirif göndərer. Qız geder bu arvadın dediyi kimi maqazinçiyə deyir. Maqazinçi baxır ki, vallah, bu bir qızıldı, heç maqazinin hamısını versə də, qutarmaz. Deyir, əşi, zərəl yox. Yeməhdən, işməhdən xurcuna dolduror, üstünə də paltardan-palazdan, çitdən-mitdən, iynədən-sapdan qoyor, deyir: – Apar get. Qız söyünə-söyünə gəler, verer anasına. Anası yemək- dən-zaddan pişirer-düşürör, uşağının qarnını doyduror. Bu çitdən-zaddan, pardan-paltardan uşağın əyninə-başına taxer, qızılın bir-ikisin də civinə qoyor, çıxer bazara: – “Ay bənna”. Bənnalar, ustalar başına tökülör. Deyir: “Sizdən xayiş eliyirəm, 8 Lijbi – şəxsən 19 şahın sarayınnan gözəl bir saray mənim qapımda qurmalısı- nız”. Bir-ikisi lağ eliyəndə deyir: “Ay qardaş, hər şey pulnan başa əlmermi? Sənin nəyinə lazımdı? Gəl gedək işini gör”. Beş-on nəfər bənna burdan yığıler, gəlellər arvadın qa- pısına. Arvad deyir: – Şahın sarayınnan gözəl mənim qapımda saray tikilmə- lidi. Arvad qızıldan verer, daş gəler, ağac gəler, usta gəler, işçi gəler, kəntçi gəler, qum gəler. Bir il munun qapısında işdiyil- lər. Arvad da bulara yimək, işmək, qulluğ eləmək. Burda dam tikilif hazırranmaxda olsun, sana söylüyüm kişidən. Kişi gənə xazeynin qapısında nökər işdiyir. İli tamam olanda deyir: – Başına dönüm, mənim bir abbası halal pulumu ver, mən bazara çıxajam. Bir abbası halal pul aler, civinə qoyor, çıxer bazara. Bazarın bu başınnan o başına, o başınnan bu başına hərrənəndə görör bir uşaq qavağına qoyuf üş dənə gülöyşə narı, sater. – A bala, bu narı neçəyə verersən? Deyir: – Əmi, bir abbasıya vererəm. Deyir: – Bir abbasım var, elə bunu mana ver. Abbasıyı verer, narları aler. Bir yaşikə qoyor, ağzını gülmuxluyur 9 . Deyir: “Mənim bir balaca qızım var – o pişik göndərdiyim qız, yaman nar yiyəndi. Elə bu narı da ona gön- dərerəm. Aylədə onu çox isteerəm”. Gəler həmən vəzirganı taper. Deyir: – Sana canım qurvan olsun, vəzirgan! Bunu gənə bizim öyün yanınnan keçəndə verərsən mənim qızıma. 9 Gülmux – mismar 20 Deyir: – Yaxşı. Kişi yaşiki götürör, gəler. Bir ölkəyə çatanda karvansaraya düşöllər. Göröllər ki, şəhər qara geyinif. Soruşanda deyillər ki, patcahın gözünün ağı-qarası bir oğlu var. O, uzun zamandı xəstədi. Həkim deyif ki, əgər üç günə kimi buna gülöyşə narı gətirməsələr oğlan öləjək. Vəzirgan bunu eşidəndə fikirrəşer ki, kişinin öz uşaxlarına göndərdiyi gülöyşə narını bu oğlana verim, əvəzində də verilən bəxşeyişi aparım onun uşaxlarına verim. Patcah yeddi dəvə yükü qızılı verif narı aler, oğlu suyunu içif sağaler. Vəzirgan öyün yanınnan keçəndə görör kü, ay Allah, bu uçux binanın yerində bir imarət var, bir dam var, bir gəlin-qız var, bir cah-cəlal var, gəl görəsən. Tərəddüd eliyir ki, görəsən, düz gəlif, ya yox. Deyir, yox, çağırajam soruşajam, görüm budumu. Xanım bu vəzirganı görən kimi tanıyır, tez munun qavağına gəler. Salam verer. Deyir ki, məni olmuya tanı- madın? Deyir ki, sən filan kişinin arvadı döyülsənmi? Deyir: – Bəli. Deyir: – Bu yeddi dəveyi gənə yoldaşın göndərif. Uşaxlarını çağırer, qulluxçusunu çağırer, yeddi dəvəni aparıf yerbəyer eliyir. Bu kişi də karvanını aparer geder öz işində, öz bazarında olor. Aradan yenə bir il keçer. İki ili keşdi, indi üçüncü ilidi. Üçüncü ili gənə xazeyinnən bir abbası halal pul aler, bazara çıxer. Bazara çıxanda örör, bir balaca uşax var yeddi yaşında, əlində bir nar çöpüdü. – “Ay nar çöpü alan, ay nar çöpü alan, ay gülöyşə narının çöpünü alan” – deyir. Bu kişi deyir: – A bala, çöpü neçəyə verersən? 21 Deyir: – Bir abbasıya. Deyir: – Onu mana ver. Gətirer, deyir: – Əmi, sana bir söz deyim. Bu gülöyşə narı üç günün, beş günün içində açer, çiçəkleer, narı yekələndirer, böyüdör. Ölümcül xəstə munun suyunnan bir qurtum ağzına alıf içən kimi dirilif sağalmalıdı. Gərək munu elə yerdə gizdin sax- lıyasan, bejərəsən, munu heç kəs bilmiyə. Deyir: – Eləmi? Deyir: – Elə. Deyir: – Yaxşı. Bu narın çöpünü aler, bir yaşikin içinə qoyor. Gəler öyündə nökər olduğu şəxsnən də halallaşer, “tfu” deyir da- vanına, çıxer gəler öyünə. Kəndinə gəlir, evinə gəlif baxanda görör kü, ay Allah, munun evinin yerində başqa imarət var, gəlin var, qız var, qoşun var, dəvə var. Bu deyir ki, haa, mənim öyüm yıxıldı. Kim bilir qızdarım, arvadım harda öldü, harda itdi-batdı, yurduma da kimlər yiyə durdu. Bir az hərrəner oanda-buanda, geder damın bir kölgəsində bürüşör. Deyir, acca burda dincəlim, sonra duruf gedərəm. Burda bürüşüf din- cəlməkdə olsun, bu kişinin gözünə yuxu geder. Yuxunun içində yatmaxda olsun, sana söylüyüm arvat- dan. Arvad hayatdan baxerdı. Küləfirəngidən çıxıf baxanda görör kü, birinci mərtəbənin qapısında bir qaraltı var. Buna dikqətnən baxer, baxer, baxer. Görör bu bəni-insandı. Tez nökərin birini göndərer. Nökər gəler baxer, deyir: “Xanım, bir Yüklə 2,8 Kb. Dostları ilə paylaş:
|