26
– Arvad, gəl.
Arvadı aparer saler zirzəmiyə, narları göstərer, deyir:
– Amma bu şərtə ki, qapıyı sən açma, nara baxma, yoxsa
qeyb oluf uçajax.
Deyir:
– Yaxşı.
Kişi gənə narları dərif bazara aparanda arvad bunun da-
lınnan geder. Arvad görör kişi o qaydada apardı narları yeddi
yüz manata verdi, çıxdı gəldi. Kişi deyir:
– Arvad, pisdikmi eliyirəm? Pulumuzun üstünə pul gəler,
varımıza var gəler. Daa da yaxşı.
Deyir:
– Yaxşı.
Arvad öydə şam kimi oturordu, bir də gördü qarı gəler,
şıllaxlanmış.
– A qızım, nooldu?
Deyir:
– Örgəndim. Sən deyirsən ərin səni çox istəmer. Ərim
məni çox isteer, hələ varınnan, hər şeydən üstün məni isteer.
Deyir:
– Nədi?
Deyir:
– Belə-belə. Narın yerini örgəndim.
Deyir:
– Hardadı?
Deyir ki, bizim öyümüzün padvalında narı özü yetiş-
dirir. Üç günə narımız yetişer. Deyir:
– Eləmi?
Deyir:
– Elə.
Arvad burdan “tfu” deyir, davanına tüpürmüş düz bazara
– cuhudun yanına. Deyir:
27
– Ay cuhud, ay bazarkom, bax, bunun belə bir sirri var.
Sirrini örgəndim, indi sən bilersən.
Bu cuhud munu çağırer, deyir:
– A kişi, bu nar səndədi, özün bitirersən, özün yetişdi-
rersən. Munun çöpünnən bizə də ver, yerini bizə də de. Ya
məni özünə yoldaş elə, yoldaş olax, filan-bəsməkan.
Deyir:
– Yox.
Bu deyir, o deyir, axırı cuhud deyir ki, gəl mərcə girək.
Əgər bu narın kökü səndə olsa, ağacı səndə olsa, səndə bitsə,
mən deyən olajax. Yox, olmasa, onda sən deyən olajax. Kişi
bununla razılaşır. Cuhud deyir:
– Gedək sənin öyünü axtarax. Sənin öyündə tapıldı,
onda sənin öyün, varın-döylətin, arvadın-uşağın – hamısı mə-
nimdi. Sən əlini üzünə tutuf, bircə kastyumunu çiyninə salıf
öydən çıxmalısan. Arvadın, uşağın da mənim qulum, kəni-
zimdi. Yox, olmadı, onda mənim bu bazarım, bazarrığım,
bütün varım-döylətim, arvadım, uşağım – hər şeyim sənindi.
Camaat tamaşa eliyirdi. Müqavileyi yazellar, qol çəkel-
lər, əllərini basellar, hərəsi birini civinə qoyor. Beş-on nəfər də
munun başına yığışıf, gəlellər. Gəlellər kişinin öyünə. Girellər
zirzəmiyə, baxanda öröllər narın ağacı zirzəmidədi. Kişi nə
desin? Daa müqaviləyə qol çəkif, başınnan cavabdehdi. Deyir:
– Qardaş, sənindi hər şey.
Hər şeyi əlinnən çıxannan sonra bu ağlıyır, gözünün
yaşın tökör. Deyir: “Ay Allah, mən sana neyləmişdim mənim
başıma bu işi gətdin? Mən bu ölkədən çıxıf gederəm Allah-
taaleyi gəzməyə”.
Əyağına geyiner bir dəmir çarıx, əlinə aler bir polad
hasa, yola rəvan olor. Az gedif çox dayaner, çox gedif az
dayaner. Həkdən düşör, haldan düşör, bir cazeyranın düzündə
bir abidə rast gəler.
28
– Salaməlöyküm.
– Əleyküməsalam.
– Abid qardaş, məni beyjə qonaq eliyərsənmi?
Deyir:
– Qonağ Allah qonağıdı.
Munun yanında əyləşer.
– Oturmağ olarmı?
Deyir:
– Olar.
Abidin yanında oturor. Axşam yemək vaxtıydı. Bunun
yanında oturuf bir az söhbət eləmişdi ki, Allah-taaladan iki
qav xörək gəler. Sürfə açıler, xörək gəler, çörək gəler. Usto-
lun üstünə qoyulanda abid deyir ki, fidah olduğumun harasa
səfəri var, savah məni görəmmijək, indidən mənim xörəyimi
göndərif iki qav. Birinin ağzını örtör anrı qoyor, birini qava-
ğına çəker yiyir. Bu kişiyə nə vermer, nə təklif eləmer. Bu
yazıx da köksünü ötürör, aj-susuz qarnını qucaxlıyır, burda
bir təhər quru yerdə oturor. Bir az keçənnən sonra iki dəst
yaxşı palaz gəler, yorğan-döşək. Abid deyir: “Allaha qurvan
olom, beyjə donatdıx
11
olajax, külək, tufan olajax. Yəqin mən
soyuxdan donajam deyə iki dəst göndərif”. Palazdarı üst-üstə
saler, əynini soyunor, qu tükü yorğan-döşəyin içinə girer,
mışırhamışır başdıyır burda yatmağa yuxusu şirin olmamış.
Bu yazıq kişi qaler düzün düzəngahında. Abid savah deyir:
– İndi yola irəvan oluf gedersənmi?
Deyir:
– Gederəm.
Deyir ki, Allah-taalayı tapsan denən ey Allah-taala, filan
yerdə – cazeyrənin düzündə bir abid var. Deyir alnımı möhür
11
Donatdıx – şaxta, donuşluq
29
aparıf, dizimi yer aparıf, qırx ildi ona qulluğ eliyirəm. Soruş
görək mən cənnətin hansı küncündə yatajam.
Deyir:
– Yaxşı.
Bu, yola rəvan oluf geder. Az geder çox dayaner, çox
geder az dayaner, taqətdən düşör. Əlini gözünün üstə qoyuf
belə boylananda görör kü, bir qalın meşənin ortasınnan tüstü
çıxer. Deyir, Allah haqqı, ölsəm də, ölüm-zülüm özümü oruya
salajam, orda bəni-insan var ki, ordan tüstü çıxer. Ojağı insan
qalıyar, heyvannar ojax qalıyammaz.
Az geder, çox geder, qalaçaya çatanda görör kü, burdan
toy səsi gəler, dəf, zurna, balaman səsi gəler. Yavaş-yavaş,
yavaş-yavaş gedib aynanın ağzınnan baxanda görör ki, içəridə
qırx lotu yiyif içer, çalıf çağırer, çapqıntıdan gəliflər. Birdən
biri munu görör. Munu görəndə deyir:
– Əyə, qoymuyun, tutun, bəni-insan gəlif. Aynadan bax-
dı, qayıtdı.
Bulardan beş-onu eşiyə çıxer. Nolojax, hay-huy, qomar-
rer bu kişiyi tutollar. Kişinin dodağı quruyur, çatdeer, rəngi-
başı ağavazıyanda deyir:
– A kişi, qorxma. Səni nə döymörük, nə söymörük, nə
öldürmörük. Səni aparıf qonağ elijeyik. Qonağ Allah qonağıdı.
Niyə qaçersan?
Munu aparıf bir otağa salellar, otaxda stolun üstünə
yiməklər gəler. Munun qavağını doldurollar, qaynar çaydan-
çörəkdən munu yidirdellər, içirdellər. Kişi neçə gündü aj, susuz,
yornux. Bir-iki kısmat yiyir, deyir:
– Başına dönüm, qadan alem, bəsdi.
Kişi başdıyır mürgüləməyə. Deyir:
– Ay kişi, mürgüləmə.
Kişiyi salellar hamama. Hamamda çimizdirellər, əyninə
paltar geyindirellər, bir otaxda bir yer açer. Deyillər, a kişi,
Dostları ilə paylaş: |