Azərbaycan miLLİ elmlər akademiyasi folklor institutu azərbaycan folkloru antologiyasi (Cəbrayıl, Ağdam, Laçın, Qubadlı, Zəngilan, Ağcabədi və Kəlbəcər rayonlarından toplanmış folklor nümunələri) baki – “Nurlan“ – 2012
Yüklə 2,74 Mb.
|
BAYATILAR, AĞILAR, VДSFİ-HALLAR 1. Qardaş kişmiş kimidi, Civə düşmüş kimidi. Qardaş ölənnən sora Bajı gözdən düşmüş kimidi. 2. Qardaş, qardaş, quş qardaş, Qanadı gümüş qardaş. Bajın qəriv eldədi, Gəl atdan düş, qardaş. 3. Arazı ayırdılar, Kümnən62 qayırdılar. Bajı qardaşdan ayrılmazdı Zülümnən ayırdılar. = Arazı ayırdılar, Qumnan qayırdılar. Bizi öz elimizdən Zülmnən ayırdılar. = Arazı ayırdılar Qum ilə doyurdular. Dünya hamısı atadan, anadan doysa da, atam-anam bizə doymaz Atamı, anamı da bizdən zülm ilə ayırdılar. 4. Dağda quzu məliyər, Quzu əmər, məliyər. Balası itən ana, Quzu deyin məliyər. 5. Dağları gəzdim, gəldim, Güllərin üzdüm, gəldim. Üzüm tutdum Vətən sarı, Vətənnən əlimi üzdüm, gəldim. = Dağları gəzdim gəldim, Daşdarın düzdüm gəldim, Əyax qoydum, əl çəhdim, Sənnən əlimi üzdüm gəldim. 6. Ay doğdu, sənnən oldu, Gün doğdu, sənnən oldu. Bala, mən sənnən ayrılmazdım, Ayrılıx sənnən oldu. 7. Qardaşın adı gəlsin, Saralsın, adı gəlsin. Nə qədər qərivlih çəksəm, Bircə öyladım gəlsin. 8. Dağların dumanı var, Çisgini, dumanı var. Nə qədər ömür sürsəm,
Dindirsin, lili yansın. Mən balamnan ayrılmazdım, Fələyin ağzında dili yansın. 10. Axşamüsdü dan üzü, Şamlar yanar dan üzü. Konluma qardaş düşsə, O da gələr dan üzü. 11. Boz at gəlir yenişdən, Sinəbəndi gümüşdən. Yeddi il namuraz gəlmisən,
Götürgünən xoş yaşa. Fələyə yalvarıram Sana bir gün, taleh yazsın, Onda ömrünün sonunacan xoş yaşa. 13. Bu dağdan Çisgin, gəl get bu dağdan. Bir quzu itirmişəm, O da oluf bu dağdan. 14. Anam, otu yanımda, Bajım, otu yanımda. Birin sən de, birin mən, Dərt qalmasın canımda. 15. Dağdan aşdı, dedilər, Tora düşdü, dedilər. O, fələyin toruna Yamanca duşdü, dedilər. 16. Fələh, mana baxdılar, Qan ağladı, baxdılar. Baxlılar baxdın götürdü, Fələh yazdı, baxd olar. 17. Gəlinə bax, gəlinə, Əlin vuruf belinə. Gəlinə bir şey deməmiş Gedif çıxer evinə. 18. Dağda duman yeri var, Duman, güman yeri var. Bajı qardaşdan küsüf,
yeri var. 19. Qızılgül vağam oldu64, Dərmədim, vağam oldu. Təbiyətim elə gətirdi Çovanım ağam oldu. 20. Gəlin gedəh Daşbulağa, Daş götürəh Daşbulağa. = İkimiz yoldaş bulağa. = Suyu sərxoş bulağa. Birin sən de, birin mən, Qoy qalsın daş bulağa. = Tökək qan-yaş bulağa.
Qəmsiz özün dağlıyar. Qəmli nə qədər xoşbax olsa, Öz qəmini ağlıyar. 22. Dağlardan aşdım, gəldim, Çölləri dolaşdım, gəldim. Dəryam elə qarğ oluf, Fikrim çaşdı, gəldim. 23. Mən əzizim, ağlamazdım, Gülərdim, ağlamazdım. Bilseydim vəfan budu,
Döndər gəl, qonağım ol. Əgər gəlif arzılasan, Yeddi il gəl, qonağım ol. 25. Qardaş hayandadı? Dilim ayandadı. Boyana əhdim, bitmədi. Qardaşım hayandadı? 26. Axşamüsdü, dan üzü, Quşdar uçar dan üzü. Sana bir səda göndərrəm O da çatar dan üzü. 27. Getdi, yarısı qaldı. Gün getdi, yarısı qaldı. Elə qəhri-qəza oluf Günümün yarısı qaldı. 28. Ömür sənnən, gün sənnən, Gəl, keçməz gün sənnən. Ömrüm gedif, günüm gedif, Günüm keçif gün sənnən. 29. Dağlardan aşdı, dedi, Dilə dolaşdı, dedi. Dilim sərfəsiz oldu, Əlimnən qaşdı, dedi. 30. Boz atı bağlamışdım, Yağlıyıf, bağlamışdım. Qardaş gedənnən sora Ürəymi dağlamışdım. 31. Əzizim, olmıyeydı, Saralıf solmıyeydı. Ölüm Allahın əmridi, Bu qojalıx olmıyeydı. =Dağlar olmıyeydı, Açılan gül solmıyeydı. Bir ölüm, bir ayrılıx, Heş biri olmıyeydı. İkisi də yaman dərtdi. = Deer, bu dağlar olmuyoydu, Saralıf, qardaş, solmuyoydu. Ölüm Allah əmridi. Ayrılıx heç olmuyoydu. =Dağlar olmıyeydi, Saralıf solmıyeydi. Bir ayrılıx, bir ölüm, Zülümnən olmıyeydi. 32. Dünyam, sənnən kim keşdi? Kim qarğ oldu, kim keşdi? Nə qədər fikirri gəzdim,
Yüklənif lökə65 dərdi. Nər çəhməz, maya çəhməz Bu yetimin yekə dərdin66. 34. Məni anam ağlasın, Cannan yannan ağlasın. Can balalarım, nə verməsin bajıma, nə verməsin qohuma, Təhcə anam ağlasın. 35. Dağlarda maral azdı, Ovçu çox, maral azdı, Ağlama, ay ana, ağlama, Ölmərəm, yaram azdı. 36. Apardı çaylar məni, Həfdələr, aylar məni. Yüküm qurğuşun yükü, Bala, yordu bu taylar məni. 37. Ay doğdu axdalandı, Doğduxca axdalandı. Ay bala, gözdədim, gözdədim, gəlmədin, Axırı qəvrim üsdü taxdalandı. 38. Bu yol gəlir Çaxmaxdan, Su yorulmaz axmaxdan. Vallah, ta gözdərim də tutuldu, gözümdə qara qalmadı, Yollarına baxmaxdan.
Atın yesin yoncadan. Ana, məni vuran elə vurdu, Belim sındı incədən (söyləyici ağlayır – top.)
Çox bilirsən, az ağla. Al əlinə qələm, dəfdərini, Mən deyim, sən yaz, ağla. 41. Göynən gedən sonalar, Biri-birini yan alar. Hər ağlaşmada deerəm. Dursun gəlsin yanıma Oğlu ölən analar.
Ağ şalın göy xalı var. Elə analar ağlıyır ki,
oxşarı var. 43. Dərədə mal mələdi. Yalqızdı, mal mələdi. Ay ellər, ay ovalar, mənim dərdim yaman çoxdu, Mana bir yol bələdi.
Tikdirdim dəvə damı. Nə çöldə səyyar oldum, Nə evdə ev adamı. Hamsınnan sərgərdan oldum. Nə arvat oldum, arvatdıxda adım axıratan çıxmadı. Nə dəli oluf çöllərə düşmədim ki, deyələr ki, həə, dəli oldu, çölə düşdü. Dərt çəhməhdən bu günə qaldım. 45. Gedərəm, gedən olsa, Zülfünü hörən olsa. Göz yaşımnan bir ərzəm var, bala, Onu apar sana verən olsa. 46. Dağlar, ulu dağlar, Çeşməli, sulu dağlar. Əllərim ərzə yazır, bala, Gözdərim də qan ağlar. 47. Maral o yüzdə varmı? Otdar, o yüzdə varmı? Yaman oğlannar itirmişəm, bala,
O quzeylər, o güneylər, Yaralı analara bayram təsir eləmir, bala, ana balasıynan öpüşüf, görüşüf, qucaxlaşanda, Bayramın o gün eylər. 49. El getdi, binə qaldı, Binə nə günə qaldı? Mənim balalarımnan görüşməyim, irax yerdə qalannarın
Qiyamat günə qaldı. 50. Bir ev tikdim dəyirmi, Çuvuxları iyirmi. Dedim, ay bala, yoldaşını da alıp yanına, hara gedirsən belə, nə uzax səfərə gedirsən, Bəs bu ev sənin döyülmü?
Sərəm, qurudam səni. Öləm, bəlkə qəbrə girəm
Karvanı bolmu gedər? Kəsər o duşmannar yolu
Yuvada laçın ağlar. Balalarım yadıma düşəndə, bala, Başımda saçım ağlar. 54. Gedirdim o düzdərnən, Nə tez kəsdin salamı bizdərnən? Bilseydim ki, belə ayrılıx olajax Bala, öpərdim gözdərinnən. 55. Gözdərim gözdərinə, Qurvanam sözdərinə. Heç olmasa, gedim yalvarım ilannara, Dəyməsin o gözdərinə.
Ağa göy bağlamaxdan. Gözümdə yaş qalmadı, qora
Bu qədər ağlamaxdan. 57. Mən aşıx, gündə mənim. Boynumda var kündə mənim. Fələh bir iş işdədi, burnumnan gəldi, töküldü Gördüyüm gün də mənim.
Qış keşdi, yaza nə qaldı? Bala, taxsır qələmdə döyül, Mürvət yazana qaldı. 59. Dağdan aşıf gedənə, Qanı coşuf gedənə. Bu dünyanın baxtəvəridi
gedənə.
= Gələnə bax, gələnə, Dağdan aşıf gələnə. Elə xoşum gəlir ki, Halallaşıv ölənə. = Dağdan aşıf gələnin Qanı coşuf gələnin (kövrəlir – top.). Xoş halına o bəndənin Anasıynan, bayısıynan halallaşıf ölənin. 60. Yerim uja saldılar, Aparıf uja saldılar. Vallah, ölməyə gonlum yoxudu, ay ana, Məni güjə saldılar. 61. Anam, anam, öz anam, Qoynu dolu köz anam. Bir günümə, bir ayıma dözmürdün, İndi illər boyu döz, anam. 62. Bu yol Cavada gedər, Aşar, Cavada gedər. Uçuf könlümün quşu, Gör nə havada gedər. 63. Mən aşıx, el kəsənnən Kəsə gəl, elkəsənnən. Vətən yaman yadıma düşüf, İsdiyirəm gedəm, qorxuram yolkəsənnən. 64. Mən aşıx, vətən sarı, Geyməyə kətan sarı. O qədər ölümüyeydim, Yönüm düşeydi vətən sarı. 65. Mən öldüm, anam qaldı. Oduma yanan qaldı. Nə bu dünyadan kam aldım, Nə bir nişanam qaldı. 66. Qan olar, Eləsən, füqan olar. Balalarım gələn yola Anası qurvan olar. 67. Xoruz ban verəndə gəl, ay bala, Yaram qan verəndə gəl, ay bala, Mən səni çox arzuladım, gəlmədin, Barı can verəndə gəl, ay bala. 68. Mən aşıx, yermi ola? Qaşın üsdə telmi ola? Bala, qəriflikdən yaman bezmişəm, bir ağır köç eləmişəm, Gör yanında yermi ola? 69. Qurvan olom boyuna, Ellər gəlsin toyuna. Bir hava çaldırgınan, Anan girsin oyuna. 70. Samalyot göydədi, Qanatdarı yerdədi. Ay Xudavəndi Hak Allah, = Balalarıma qurvan olum, Mənim balalarım qərif yerdədi. 71. Bulax bulağa gəlsin, Çay da bulağa gəlsin. Çıx o qəlbi dağ başına, Səsin qulağa gəlsin. 72. Bulağın başı sənsən, Dibinin daşı sənsən. Dünya gözələ dönsə, Hamsının başı sənsən. 73. Bu dərədən yol düşdü, Budax sındı, qol düşdü. Kəsildi bizim yollar, Qeyri yerdən yol düşdü. 74. Bağca məndə, bar məndə ey, Heyva məndə, nar məndə ey, Qoynum ətdar tükanıdı ey, Hər nə desən, var məndə ey. 75. Köynəyin gülü yansın ey, Od tutsun, gülü yansın ey, Belə deyir, səni mənnən ayıranın ey, Ağzındakı dili yansın ey.
Yağıfdı, qar səsi var. Atdar ifcin67 nallanıv ey, Veranada gənə səfər səsi var. 77. A dağlar, qoşa dağlar. Nə verifsən baş-başa, dağlar? Səni görüm, min il yaşa, dağlar ey, Min il yaşa, dağlar.
Gədihdən aşdı gəlin ey. Gəlinin yığdığı düyünü, Kimlər aşdı, gəlin? 79. Savalanı buz bağlar, Belə dört yanı yarpız bağlar. Sonsuz öyünə qonax gəlif, Onun atın qız bağlar.
Tikilmiş Maşatdadı. Belə isdərəm, ana, duram yanına gələm, Qollarım daş altdadı. 81. Dağda dolu durufdu, Belə dolu boynun burufdu. Deyir, mən o doludan qorxuram, Dolu məni vurufdu. 82. Qəribəm, ağrılı başım, Yasdığa damer qannı yaşım. Çıxallar boylanallar, Deyər, qərip, gəler qardaşın.68
Gül əhdim piyalasıynan. Denən, məni niyə atdın getdin Yanımın iki balasıynan? Bullar ölülərin bayatısıdı ha. Dirilərinki də var. 84. Oğlan, adın Alıdı, Gün dağları dalıdı. Verdiyin qızıl üzüh Barmağımın malıdı. Bu mahnıdı, toyda deyirih. 85. Dağlar, qoşa dağlar, Nə verifsən baş-başa, dağlar? Səni qoydux yendih, Min il, yüz il yaşa, dağlar! 86. Bu gələn haralıdı? Hansı dağın maralıdı? Əyil, üzünnən öpüm ey, Ürəyim yaralıdı. 87. Əli, Vəli eşqına, Murtuza Əli eşqına. Buna bir məmə verin, Buna bir haray verin. İmam Hüsöyün eşqına.
Məryam69 yaramı bağlar, Burdan bir cavan gəlin = iyid gedip, Göylər kişnər, bulud ağlar. 89. Mən aşıx, dağda nə var? El getmiş (=köşmüş), dağda nə var? Kül başına, dəli konlum ey (= ey Məcnun), Leylisiz dağda nə var? 90. Deyir, ağlaram ağlar kimi ey, Dərdim var dağlar kimi. Belə xəzəl ollam tökülləm ey, Veran qalmış bağlar kimi. 91. Gəlin gəlin olmadı. Al-yaşılı solmadı. Vallah, gəlinə kimnər qarğıyıb ey? İli tamam olmadı.
Dibinin daşı sənsən. Ələm ələmə dönsə, Hamsının başı sənsən. 93. Ölləm Diri dağı, Duman, gəl, bürü dağı. Ölüm Allah əmridi, Yamandı diri dağı. 94. Dağ başını qar alanda. Gül divini xar alanda. Yar özgüyə yar olanda Dön, bağrı daş olan konlum! 95. Deyir, bu xavar nə xavardı? Genə yaram qabar-qabardı, Bir yanı köçüp gedip, Bir yanı bexavardı. 96. Xavarı qarğadan al. Qırıldar, qarğadan al. Qarğadan da almasan, Bir atı yorğadan al70. 97. Mən aşıx, hər aylar, Hər ulduzdar, hər aylar. Başım cəllət əlindədi, Dilim qardaş haraylar. 98. Ay gəlin, çaya gəl, Çaya, çimənə gəl. Məndə bir din-iman qoymadın, Sən də bir din-imana gəl. O da mahnıdı. 99. Bağçalar olmasın barsız, Heyvalar olmasın narsız. Denən, belə mən təki gözəl Olmasın yarsız. 100. Qavrımı qazallar qatı, Üsdündə bəzəllər atı. Axır mənşər qiyamatı Ölüncə (=ölsəm də,) dömmərəm sənnən. 101. Qavrımı qazallar ası, Üsdümdə tutallar yası. Ömrümün ey qan piyalası, Ölüncə (= ölsəm də,) dömmərəm sənnən. 102. Mən aşığ, ay Mədət, İlkar Mədət, Ay Mədət, Dan ulduzu baş verdi, Ayrılıxdı, ay Mədət! 103. Başında ağ şalı var. Ağ şalın göy xalı var. Belə bu gedən qızın ey, Yarıma oxşarı var = Bu yatışınnan, bu duruşunnan Mana oxşarın var. 104. Göynən gedən qu məni ey, Belə nineer çağırıf bu məni ey, Nineer71 çağırıf bu məni. Əl dəsmalını kəfən eylə ey, Göz yaşınnan yu məni.
Gedin deyin xoruza. Bı gejə bannamasın, Yar gələjəhdi bizə. 106. Bu gələn haralıdı? Dağların maralıdı. Əyil, üzünnan öpüm, Ürəyim yaralıdı. 107. Araza isdi deyəllər. Suyuna tüsdü deyəllər. Aranda qalana Sarfa uddu deyəllər. 108. Arğalı72 harda mələr? Urumda, Şamda mələr. Ayə, mana bir yaxasız köynəh geydiriblər, Bir bajasız damda mələr. 109. Dağlar marala qaldı, Otu sarala qaldı. Yaşıl yaylax, göy çəmən, O da verana qaldı. 110. Gederdih, bala, Cermuxdan yuxarı Murat təpəsi deyirdih – orya. Dağın döşünnən qırx bulağ axerdı. Gederdiy orda qəşəh- qəşəh toylar eliyerdilər e, yaxşı. Onda indikinnən şurru olurdu, qəşəng olurdu. İndi deyirəm ki: Dağlar, qoşa dağlar, Verifdi baş-başa dağlar. Hanı səndə gəzən qız-gəlin, At minif, cığıra çıxan oğlannar? Səni görüm yüz yaşa, dağlar! 111. Gedərəm, ölkə, sənnən, Qorxuram yol kəsənnən. Azreyil yaman kəmfürsətdi, ay bala,
Dəymişi qoyuf, kal kəsəndi. 112. Öyün ağzı hayana? Bağın ağzı bayana, ay bala. Dedim, bala, sən eşqə düşüfsən, Çıxma çölə, Əzrayıl ova çıxıf, Səni vurar, gəl buyana.
Yel vurar, əsər, oğlan. Qız eşqına düşmə, Bədnazar səni kəsər, oğlan. 114. Bağa girdim əzəldən, Dəsdə tutdum xəzəldən. Bilseydim bı yer, bı yurt belədi, Tutmazdım, bala, əzəldən. 115. Ağ dəvə düzdə qaldı, Yükü Tərbizdə qaldı. Maa üç ildi dərman tapılmadı, Dərmanım kimdə qaldı? Bunu da özümə deyirəm. 116. Vallah, o kətdən ki çıxdıx, yönümü çöürdüm kəndə, dedim: Qalasız, ay qalasız, Tikilmisiz, qalasız. Biz ki gedərgi oldux, Sağlığınan qalasız.
Gülün dərənə qalsın. Biz ki xeyrin görmədih, Xeyrin görənə qalsın73. 118. Bu dağlar marala qaldı, Otdarı sarala qaldı. Sərin bulax, göy çəmən, O da marala qaldı. 119. Mən aşıx, qorsalama, Oxuyuf dərs alana. Özüm qurban, atım peşkaş O balqonda yer salana. 120. Qarabağda talan var, Zilfin üzə salan var. Getdin, nə çox ləngidin, = Nə gedən var, nə gələn Gözü yolda qalan var.
Gül qoşa, lala yalqız, Qorxuram, cavan öləm, Cinazam qala yalqız. 122. Dağların qarı mənəm, Gün vursa, ərimərəm, Qavrımı qazdır quzoydan, Cavanam, çürümərəm. 123. Əziziyəm, keşdi mənnən, Ox dəydi, keşdi mənnən. Mərtdərə körpü oldum, Namərtdər keşdi mənnən. 124. Ağlama, naçar, ağlama, Gündü, keçər, ağlama. Qapını bağlıyan Allah Bir gün açar, ağlama. 125. Deyir, Qarabağda bağ olmaz, Qara salxım ağ olmaz. Kimin cavan balası gedif, Onun ürəyində yağ olmaz. = Haramıda bağ olmaz, Qara salxım ağ olmaz. Qəriplihdə ölənin Ürəyində yağ olmaz. 126. Əziziyəm, Qarabağda, Mən dağda, qız aranda, Qalsa da, oğlan qalsın, Qalmasın qız aranda. 127. Qalyanı bəyax çəhdim, Bəyax doldurdum, bəyax çəhdim, Bu dünyanı elə-belə, beyvafa gördüm, Əl qoydum, əyax çəkdim. 128. Qalyanı çəkənə ver, Doldur, çəkənə ver, Bu dərdi mən çəkə bilmirəm, Dərdini çəkənə ver. 129. Öyümüzün dalında bel duruf, Bel söykənif, bel duruf. Qırmızı buxağ içində Bir qırmızı tel duruf.
Saldın məni azara. Aç belinin qurşağın, Salla məni məzara. 131. Apardı boz at məni, Saxladı sayat məni. Bir elim, obam olseydı, Axdarıb tapar məni. 132. Dağlarda əkin olmaz Əhməsəm, əkin olmaz. Ana balasın görməsə, Ürəyi səkin olmaz. 133. Ay layla, belə layla, Layla, belə layla. Heş bəndələr çalmasın, Mən Asifə74 çaldım belə layla. Ermənilər bizi yaman zuluma saldı, bala. Evlərimizdən çıxartdı. Cavannarımız dağlarda qaldı. Cəmil addı oğlan qaldı. Şahmar addı oğlan qaldı. Asif addı oğlan qaldı. Vaqif75 addı oğlan qaldı. Heç birinə qəvir qazılmadı. Hamsı dağlarda qaldı. Belə layla çalıram mən. 134. Ölü yerinə mən gedəndə manıa deellər: Sən gözümün birisən. Arazısan, Kürüsən. İyirmi iki ildə “Asif”, – deef layla çalıfsan, Yorulmusan, kiri sən.
Üzüm, düzüm ağacı. Bağa baltalı girdi, bala, Kəsdi bizim ağacı. 136. Deerəm, bu dərdin əllisinnən, Yüzünnən, əllisinnən. Bu dərdə, Asif, çara yoxdu, gəzirəm e, soraxleeram, Soruşdum əllisinnən. 137. Arxalığın qola sal, Qoldan götü, qola sal. Atan-anan yaman qojalıf, Asif, Gəl özün yola sal. Yüklə 2,74 Mb. Dostları ilə paylaş:
|