Azərbaycan miLLİ elmlər akademiyasi naxçivan böLMƏSİ
Yüklə 4,01 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- IV FƏSİL. KÜLTƏPƏ YAŞAYIŞ YERİNDƏ 2016-CI İLDƏ APARILAN AXEOLOJİ ARAŞDIRMALAR
40 таблица VI, 7] Neolit dövrünün xüsusiyyətlərini özündə əks etdirir. Abidə çoxtəbəqəli olması, arxitektura və digər artefaktların timsalında arxeoloji mədəniyyətlərin varislik qanunauyğunluğu baxımından diqqəti cəlb edir. Aparılan tədqiqatlar Neolit mədəniyyətinin mənşəyi, istehsal təsərrüfatının formalaşması və təkamülü prosesini sistematik olaraq izləmək baxımından abidənin xüsusi əhəmiyyətə malik olduğunu göstərir. 41 Şəkil 11. Kültəpədə qazıntı sahələrinin planı (2015). Şəkil 12. Qazıntı sahələrinin ümumi görünüşü. 42 Şəkil 13. F və D sahələrinin ümumi görünüşü. Şəkil 14. F sahəsində aşkar olunan manqal tipli qab. 43 Şəkil 15. F sahəsində aşkar olunan dairəvi binanın qalıqları. Şəkil 16. D sahəsində aşkar olunan dairəvi binanın qalıqları. 44 Şəkil 17. F sahəsində aşkar olunan divarın və ocağın qalıqları Şəkil 18. E sahəsində aşkar olunan tikinti qalıqları və ocaqlar. 45 Şəkil 19. E sahəsində aşkar olunmuş təsərrüfat çuxuru. Şəkil 20. E sahəsində aşkar olunmuş daşla çevrili ocaq. 46 Şəkil 21. İçərisində qırmızı boyaq olan gil qab. Şəkil 22. E sahəsindən aşkar olunmuş gil qablar. 47 Şəkil 23. D sahəsindən aşkar olunmuş gil qab. Şəkil 24. E kvadratının relyef bəzəməli keramikası. 48 Şəkil 25. G sahəsinin planı. Şəkil 26. A sahəsində döşəmə qalıqları. 49 Şəkil 27. I Kültəpənin Neolit dövrünə aid dəfn adəti. Şəkil 28. Kültəpədə yoxlama qazıntısı. 50 IV FƏSİL. KÜLTƏPƏ YAŞAYIŞ YERİNDƏ 2016-CI İLDƏ APARILAN AXEOLOJİ ARAŞDIRMALAR 2016-cı ildə A, D, F, J, G və E sahələrində araşdırmalar aparılmışdır. D və F sahələrində başlıca olaraq təmizləmə işləri aparılmış A, G, J və E sahələri isə geniş tədqiqatlarla öyrənilmişdir. A sahəsi A sahəsində aparılan qazıntıların məqsədi əvvəlki illərdə aşkar olunmuş iki binanın strukturunu müəyyən etməkdən ibarət idi. Birinci bina qazıntının cənub tərəfində yerləşirdi və onun yalnız bir hissəsi aşkar olunmuş, digər hissəsi isə qazıntı sahəsindən kənarda qalmışdı. Bu binaya aid divarların bir qismi 2013-cü ildə aparılan qazıntılar zamanı aşkar olunmuşdu. İkinci bina 2013-cü ildə sahənin şimal hissəsində kəsik təmizlənərkən müəyyən edilmişdi. 2015-ci ildə bu binaya aid divarların yalnız üst qismi aşkar olunmuşdu. Şəkil 29. A sahəsində döşəmə qalıqları. 2015-ci ildə bu sahədəki qazıntılar içərisinə daş döşənmiş böyük ocağın qazıntısı ilə başa çatmışdı (A165). Bu ocaq binaların xaricində 51 yerləşirdi və xronoloji baxımdan bu iki binadan sonrakı dövrə aid idi. 2016-cı ildə bu ocaq götürülərək ondan aşağıdakı təbəqə qazılmağa başladı. Qazıntı zamanı müəyyən olundu ki, ocaq təqribən 15 sm qalınlığı olan gil təbəqənin üzərində inşa olunub. Bu qalın gil təbəqədən altda biz yeni məskunlaşma təbəqəsi ilə rastlaşdıq. Bu məskunlaşma sahəsi üzərinə kül dağılmış, ağac kömürünün qalıqları səpələnmiş tünd rəngli döşəmə, əmək fəaliyyətinin əks etdirən xüsusiyyətlərlə, məsələn kiçik ocaqlar, döşəməyə basdırılmış küpələrlə xarakterizə olunurdu. Belə hesab edirik ki, bu sahə evdən kənarda qurulan iş yeri olmuşdur (Şəkil 29). Şəkil 30. Qazıntı zamanı müəyyən olundu ki, bu sahə uzun müddət istifadə olunmuş və bir neçə dəfə təzələnmişdir. Bu həmçinin bir birini kəsən ocaqlardan və yan yana basdırılmış üç küpənin vəziyyəti ilə də müəyyən olunurdu. İkinci küpə basdırılarkən ilk məskunlaşma zamanı basdırılmış küpənin bir tərəfi dağıdılmışdı. İkinci banka isə bu sahədəki döşəmənin təmizlənərək yenidən qurulması və üçüncü küpənin basdırılması zamanı 52 dağıdılmışdı. Ona görə də biz deyə bilərik ki, bu iş sahəsi uzun müddət istifadə olunmuş və ən azından üç mərhələdən keçmişdir. Stratiqrafiq baxımdan dəyərləndirsək bu evdən kənar iş sahəsinin iki bina ilə eyni dövrdə fəaliyyət göstərdiyini demək olar. Şəkil 31. Bu iş sahəsindən aşağıda əvvəlki təbəqəni örtən gil təbəqədə qazılmış qəbir aşkar olundu (A229). Bu qəbir iki binaya aid yaşayışın kəsilməsindən sonrakı dövrə aiddir (Şəkil 30). Bu qəbirdəki skelet yeniyetmə insana aid idi və yaxşı saxlanmamışdı. Qazıntı sahəsinin şimal tərəfində əsas məqsəd binanın içəri tərəfini araşdırmaq idi. İlk tədqiqatlar zamanı arxitektura qalığı olmayan bir neçə məskunlaşma mərhələsi binanın tərk edildiyi dövrdən sonrakı mərhələyə aid Yüklə 4,01 Kb. Dostları ilə paylaş:
|