6
C.Heyət
1
, A.Abıyev
2
, E.Quliyev
3
, H.Həşimli
4
, Ə.Rəsulov
5
, J.Əliyeva
6
, və
başqaları bu mövzuda tədqiqatlar aparmışlar. Onu da qeyd etmək lazımdır
ki, Abdullah Tüylü
7
2005-ci ildə Azərbaycanda, Azərbaycan dilində
“Mehmet Akif Ersoy şeirlərində sosial məsələlər” adlı kitab nəşr etdirərək,
böyük şairin yaradıcılığını geniş şəkildə araşdırmışdır. Səriyyə Gündoğdu
8
“Mehmed Akif Ərsoy yaradıcılığında ictimai problemlərin bədii
təcəssümü” adlı dissertasiya işində şairin yaradıcılığını sosial problemlər
daxilində təhlil etmişdir.
Azərbaycanda Səməd Vurğun haqqında kifayət qədər araşdırılma
aparılmışdır. Səməd Vurğun haqqında yazılanlara nəzər salsaq, bir çox
tədqiqatçıların, ədəbiyyatşünas-alimlərin Səməd Vurğun yaradıcılığına
müraciət etdiyinin şahidi olarıq. H.Araslı
9
, M.Ələkbərli
10
, M.Arif
11
,
M.Cəlal
12
, M.Quluzadə
13
, M.Cəfər
14
, C.Xəndan
15
, Q.Qasımzadə
16
,
F.Qasımzadə
17
, A.Zeynallı
18
, C.Abdullayev
19
, F.Mehdi
20
, B.Vahabzadə
21
,
1
Heyət C. Dilimiz, ədəbiyyatımız və kimliyimiz uğrunda. Bakı: Elm və təhsil, 2011, 704 s.
2
Abıyev A. Türkiyə ədəbiyyatı tarixi. Bakı: Tural NPM, 2005, 456 s.
3
Quliyev E. Türk xalqları ədəbiyyatı. Bakı: Apoctoroff, 2014, 612 s.
4
Həşimli H. Azərbaycan ədəbi mühiti və türk dünyası. Bakı: Mütərcim, 2009, 198 s.
5
Rəsulov Ə. Türk sənədli-bədii nəsri. Bakı: Nurlan NPM, 428 s.
6
Əliyeva J. Çağdaş türk şeirinin poetikası. Bakı: Elm, 2000, 91 s.
7
Tüylü A. Mehmet Akif Ersoy şeirlərində sosial məsələlər. Bakı: Qismət, 2005, 271 s.
8
Gündoğdu S. Mehmed Akif Ərsoy yaradıcılığında ictimai problemlərin bədii təcəssümü.
Fil. üz. fəl. dok....dis. Bakı, 2008, 147 s.
9
Araslı H. Səməd Vurğun klassik şeirimiz haqqında // ADU-nun Elmi Əsərləri, 1956, №5,
s.63-67
10
Ələkbərli M. Səmədin “Həsrəti”. “Ədəbiyyat qəzeti”, Bakı, 1935, 9 yanvar
11
Arif M. Səməd Vurğunun dramaturgiyası. Bakı: Azərbaycan SSR EA nəşriyyatı, 1964,
238 s.
12
Mir Cəlal. Xalq şairi Səməd Vurğun. Bakı: Azərnəşr, 1966, 94 s.
13
Quluzadə M. Səməd Vurğunun “Aygün” poeması haqqında. “Kommunist” qəzeti, Bakı,
1952, 13 mart
14
Cəfər M. Səməd Vurğun. Bakı: Azərnəşr, 1966, 51 s.
15
Xəndan C. Ədəbiyyatımızın dünəni və bu günü. Bakı: Yazıçı, 1980, 245 s.
16
Qasımzadə Q. Səməd Vurğun yaradıcılığında beynəlmiləlçilik // Nizami adına Ədəbiyyat
və Dil İnstitutunun əsərləri. Ədəbiyyat məcmuəsi. XI c., Bakı: Azərbaycan EA nəşriyyatı,
1957, s. 30-45
17
Qasımzadə F. Səməd Vurğun klassiklərimiz və ədəbiyyat tarixi haqqında // Azərbaycan,
1959, №5, s. 201-211
18
Zeynallı A. Səməd Vurğun sənəti. Bakı: Elm, 1990, 238 s.
19
Abdullayev C. Səməd Vurğunun poetikası. Bakı: Gənclik, 1976, 160 s.
20
Mehdi F. Alovlu publisist Səməd Vurğun. Bakı: Azərnəşr, 1967, 191 s.
21
Vahabzadə B. Səməd Vurğun. Bakı: Gənclik, 1984, 380 s.
7
R.Quliyev
1
, M.C.Cəfərov
2
, K.Talıbzadə
3
, Q.Xəlilov
4
, O.Sarıvəlli
5
,
Y.Qarayev
6
, B.Nəbiyev
7
, Elçin
8
, H.Ənvəroğlu
9
, A.Eminov
10
, Ş.Nəzirli
11
,
P.Əfəndiyev
12
, C.Quliyev
13
, Ş.Alışanov
14
, A.Bayramov
15
, Q.Bayramov
16
,
A.Salmansoy
17
və digər ədəbiyyatşünas-alimlərin yazmış olduğu
monoqrafiya və məqalələrdə S.Vurğun yaradıcılığının ideya-mövzu
baxımından araşdırılması əsas yer tutur. Azərbaycan ədəbiyyatşünaslığında
xalq şairi S.Vurğunla əlaqədar yazılmış dissertasiyalarda dahi söz sahibinin
yaradıcılığı müəyyən problemlər daxilində araşdırılmışdır. Son dövlərdə
N.Namazova
18
, A.Bağırova
19
, Ə.Cabbarlı
20
, A.Bayramov
21
Səməd
Vurğunla bağlı dissertasiya yazmışlar. Azərbaycan ədəbiyyatşünaslığında
xalq şairi Səməd Vurğunla əlaqədar yazılmış dissertasiyalarda dahi söz
sahibinin yaradıcılığı müəyyən problemlər daxilində tədqiq olunmuşdur.
Tədqiqatın elmi yeniliyi. Dissertasiyada qoyulan problem həm
Azərbaycan, həm də Türkiyə ədəbiyyatşünaslığında müstəqil tədqiqat kimi
ilk dəfə öyrənilir. Dissertasiyada Mehmet Akif Ersoy və Səməd Vurğun
poeziyasına yeni baxış müstəvisində münasibət bildirilmiş, hər iki şairin
1
Quliyev R. Azərbaycan Vurğunun gözü ilə. Bakı: Gənclik, 1974, 54 s.
2
Cəfərov M.C. “Aygün” poeması haqqında. “Ədəbiyyat qəzeti”, Bakı, 1952, 15 mart
3
Talıbzadə K. Səməd Vurğun və Azərbaycan sovet ədəbiyyatı məsələləri // Azərbaycan,
1976, №9, s.25-38
4
Xəlilov Q. “Vaqif” pyesi və tarixi dram janrı. Bakı: Azərnəşr, 1964, 183 s.
5
Sarıvəlli O. “Komsomol poeması” və onun çapa hazırlanması haqda bəzi qeydlər.
Komsomol poeması. Bakı: Uşaqgəncnəşr, 1958, 134 s.
6
Qarayev Y. Realizm: sənət və həqiqət. Bakı: Elm, 1980, 257 s.
7
Nəbiyev B. Süngüyə çevrilmiş qələm. Bakı: Azərnəşr, 1970, 241 s.
8
Elçin. Əlimdədir hələ qələm. // Azərbaycan, 1986, №10, s. 7-21
9
Ənvəroğlu H. Səməd Vurğunun poetik dünyası. Bakı: Elm, 2006, 102 s.
10
Eminov A. Səməd Vurğun poetikası. Bakı: Nərgiz, 1999, 265 s.
11
Nəzirli Ş. Vurğun keçib bu yerlərdən. Bakı: Yazıçı, 1986, 168 s.
12
Əfəndiyev P. Səməd Vurğun və xalq yaradıcılığı. Bakı: Yazıçı, 1992, 116 s.
13
Quliyev C. Səməd Vurğun. Bakı: Azərbaycan SSR Maarif Nazirliyinin mətbəəsi, 1986, 62
s.
14
Alışanov Ş. Səməd Vurğunun estetik görüşləri // Elm və həyat, 2006, №3-4, s.5-9
15
Bayramov A. Yaşayan ömür. Bakı: İşıq, 1990, 62 s.
16
Bayramov Q. S.Vurğun poeziyası. Bakı: Elm, 1976, 78 s.
17
Salmansoy A. Mətn və onun tarixçəsi. (S.Vurğunun yaradıcılığında). XX əsr Azərbaycan
ədəbiyyatı məsələləri (II kitab). Bakı: Elm, 2008, s.133-171
18
Namazova N. Səməd Vurğun və uşaq ədəbiyyatı. Fil. üz. fəl. dok.....dis. Bakı, 2005, 131 s.
19
Bağırova A. Səməd Vurğunun nəzəri-estetik görüşlərində klassik irs problemi. Fil. üz. fəl.
dok.....dis. Bakı, 2010, 126 s.
20
Cabbarlı Ə. Səməd Vurğunun obrazlar sistemi. Fil. üz. fəl. dok.....dis. Bakı, 2012, 152 s.
21
Bayramov A. Səməd Vurğun yaradıcılığında insan: millilik və bəşərilik. Fil. el. dok.....dis.
Bakı, 2007, 271 s.