Azərbaycan miLLİ elmlər akademiyasi
Yüklə 65,28 Kb. Pdf görüntüsü
|
81 Öyrənilən arpa sortnümunələrinin duzluluq stresinə davam- lılığının ilkin diaqnostikası toxumların 0,2M NaCl məhlulunda cücərmə qabiliyyətinə görə aparılmışdır. Alınan nəticələr 2.2-ci cədvəldə verilir. Cədvəldən göründüyü kimi iki cərgəli arpa sortnümunələrindən Nutans 80/32-21, Arpa-77 və Nutans 118/21 toxumların cücərmə qabiliyyətlərinə görə ən yüksək göstəriciyə malikdirlər. Onların toxumları duzlu məhlulda nəzarətə nisbətən 98-100% cücərti vermişdir ki, bu göstəriciyə görə həmin nümunə- ləri ən davamlı genotiplər kimi qəbul etmək olar. Ən aşağı gös- tərici isə Nutans 57/9, Nutans 124/32, Arpa-59, 6 №-li Seçmə və Cəlilabad 19, Arpa 43 və Arpa 81 sortnümunələrində müşahidə edilmişdir. Bu nümunələri də ən həssas genotiplər kimi qiymət- ləndirmək olar. Öyrənilən digər iki cərgəli arpa sortnümunələrinin toxumları NaCl məhlulunda nəzarətə görə 70-94% cücərti ver- mişdir ki, onları da duzluluq stresinə davamlı və orta davamlı genotiplər qrupuna aid etmək olar. Cədvəldən göründüyü kimi, çox cərgəli arpa genotipləri də NaCl məhlulunda cücərmə qabiliy- yətinə görə bir-birindən əsaslı surətdə fərqlənirlər. Bu nümu- nələrin toxumları adi suda 84-100% cücərmə verdiyi halda, duz məhlulunda bu göstərici 52-99% arasında olmuşdur. Tədqiq edi- lən arpa nümunələri içərisində Arpa 44, Arpa 31, Arpa 29, Arpa 32 və Naxçıvan dəni sortları ən yüksək cücərmə faizi göstər- mişdir. Bu nümunələrin toxumları nəzarətə görə 92-100% ara- sında cücərmə vermişdir ki, bu da onların duzluluq stresinə ən davamlı sortnümunələr olduğunu söyləməyə əsas verir. Cücərmə faizinə görə ən aşağı göstəricilər Arpa 81, Arpa 84, Pallidum 79/1- 2 və Pallidum 69/91-də müşahidə olunmuşdur. Bu nümunələrin toxumları duz məhlulunda cəmi 62-74% cücərmə vermişdir. Odur ki, onları həssas sortnümunələr qrupuna aid etmək olar. Öyrənilən digər çox cərgəli arpa nümunələri toxumlarının NaCl məhlulunda cücərmə qabiliyyəti nəzarətə nisbətən 77-88% arasında dəyişmiş- 82 dir. Toxumların osmotik məhlulda cücərmə qabiliyyətinə əsasən bu nümunələri də orta davamlı genotiplər kimi dəyərləndirmək olar. Cədvəl 2.2. Arpa toxumlarının 0,2M NaCl məhlulunda cücərmə qabiliyyəti № Ka talo q № -si Nümunənin adları Toxumların cücərmə qabiliyyəti %-lə Suda (nəzarət) 0,2M NaCl məhlu- lunda Nəzarətə görə %-lə İki cərgəli 1 2308 Hüseyn 1 100 70 70 2 2448 Arpa 47 96 68 71 3 2311 Nutans 67/91 99 90 91 4 2323 Nutans 303 100 93 93 5 2482 Arpa-77 96 94 98 6 2270 Nutans 118/21 96 94 98 7 2443 Arpa-43 71 63 60 8 2262 Cəlilabad-19 89 45 50 9 2315 Nutans 86-35/18 97 89 91 10 2286 Nutans 80-32/21 88 97 100 11 2288 Nutans 28/92 99 82 83 12 2301 Nutans 57/9 78 13 17 13 2325 Nutans 124/32 97 46 47 14 2461 Arpa-59 96 48 50 15 2296 6№-li seçmə 87 44 50 16 2302 Nutans 80-34/14 98 92 94 83 Cədvəl 2.2-nin davamı 2.3. Buğda toxumlarının cücərmə qabiliyyətinə görə quraqlıq və duzluluq streslərinə davamlılığının müəyyən edilməsi Bitkilərin stres amillərə davamlılığının təyini üçün müxtəlif üsullar işlənib hazırlanmışdır ki, bunlardan biri də bitkilərin ilkin № Ka talo q № -si Nü m un ən in a dlar ı Toxumların cücərmə qabiliyyəti %-lə Suda (nəzarət) 0,2M NaCl məhlul- unda Nəzarətə görə %-lə Çox cərgəli 17 2321 84 № Seçmə 88 78 88 18 2271 Pallidum 69/91 93 69 74 19 2480 Arpa-75 94 78 83 20 2483 Arpa-78 93 82 88 21 2406 Arpa-32 97 90 93 22 2277 № 78 Cəbrayıl 98 82 83 23 2322 № 76 Seçmə 95 77 81 24 2298 Pallidum 79/1-2 95 71 75 25 2368 Arpa-31 100 99 99 26 2366 Arpa-29 99 93 94 27 2439 Arpa-39 100 85 85 28 2367 Arpa-30 97 76 79 29 2305 № 55 Yerli 100 88 88 30 2445 Arpa-44 92 92 100 31 2486 Arpa-81 84 52 62 32 2540 Arpa-84 99 72 73 33 2329 Naxçıvan dəni 96 88 92 34 2440 Arpa-40 91 70 77 Yüklə 65,28 Kb. Dostları ilə paylaş:
|