Azərbaycan miLLİ elmlər akademiyasinin akademiK Ə. HÜseynov adma Kİbernetika institutu

IgÜsadii faktorlar; 
-
 
milli iqtisadiyyatın strukturu 
-
 
məsuliyyət növləri və əmlak hüquqları 
-
 
vergi siyasəti 
-
 
sığorta təminatı 
-
 
vaİ3mta stabilliyi və inflyasiyanın səviyyəsi 
-
 
bank sisteminin inkişafı 
-
 
kapital qoyuluşu və investisiya mənbəyi 
-
 
sahibkarlıq və təsərrüfat sərbəstliyi dərəcəsi 
-
 
bazar infrastrukturunun inkişafı 
-
 
qiymət səviyyəsi 
-
 
bazarm vəziyyəti: satış, investisiya, istehsal, 
xammal və məhsul, işçi qüvvə və s. 
ktijııaiiaktiMdiaı:; 
-
 
yaşayış səviyyəsi 
-
 
təhsil səviyyəsi 
-
 
viza sistemi 
-
 
əmək qanunvericiliyi 
-
 
səhiyyə və turizm 
-
 
ictimai təşkilatlar, media, televiziya 
-
 
yerli əhalinin layihəyə münasibəti 
insan hüququ sahibkarlıq hüququ mülkiyyət hüququ 
zəmanət və güzəşt normatitv akiları və qanunları 
33 

---

-
 
fundamental və tətbiqi elmlərin inkişafı 
-
 
informasiya texnologiyası və kompüter sisteminin inkişafı 
-
 
sənaye və istehsalat texnologiyasının inkişafı 
-
 
energetika sistemi 
-
 
nəqliyyat sistemi 
-
 
rabitə, telekommunikasiya sistemləri 
Mədəniyyət faktorlaru 
-
 
mədəniyyət və incəsəntin səviyyəsi 
-
 
tarix, mədəni ənənələr, din 
-
 
iş, istirahət, idman və digər yaşayış təminatlan 
-
 
iş şəraiti və keyfiyyət səviyyələri 
J
 
Təbii və ekoloji faktorları 
-
 
təbiət və klimatik şərtlər: temperatur, rütubətlik, külək, 
hündürlük, topoqrafiya və s. 
-
 
təbii ehtiyatlar 
^ nəqliyyat xətlərinin strukturu və əlaqələri 
-
 
keyfiyyət standartlan: havu, su və toıpaq 
-
 
ətraf mühitin təmizlik dərəcəsi 
-
 
ətraf mühitin qorunması haqqında qanunlar 
-
 
ekologiya sisteminin vəziyyəti (hava, su, torpaq) 
İnfrastrukturiaktorları; 
-
 
nəqliyyat vasitələri, rabitə və telekommunikasiya 
-
 
yüklərin daşınması 
-
 
informasiya texnologiyası 
-
 
enerji təchizatı 
34 
 

---

-
 
kommunal xidmətlər 
-
 
bazar, alqı-satqı sistemi 
-
 
materialların texniki təchizatı 
-
 
sənaye infrastrukturu 
-
 
xidmət sistemləri 
Layihələrin yerinə yetirilməsində əsas faktorlardan biri onun 
daxili  parametrləridir.  Daxili  faktorlardan  bir  neçəsini  nəzərdən 
keçirək. 
-
 
Layihənin idarəetmə üslubu onun yai'adıcılıq aktivliyinə 
və işgüzarlıq fəaliyyətinə təsir edir, layihə komandasmda psixoloji 
mühüti qiymətləndirir. 
-
 
Layihənin  əsas  iştirakçılan  arasında  münasibətin 
qurulması,  hüquq,  məsuliyyət  və  öhdəliklərin  bölüşdürülməsi 
layihənin  təşkili  spesifikasiyası  adlanır  və  onun  müvəffəqiyyətlə 
başa çatmasına təsir edir. 
-
 
Layihənin  yerinə  yetirilməsində  hər  bir  iştirakçının  öz 
marağı  olur,  onlar  tələblərini  formalaşdıraraq  layihəyə  öz 
səviyyələrində təsir göstərirlər. 
-
 
Layihəni yerinə yetirən komanda layihənin “beyni” hesab 
edilir  və  onun  icraçı  orqanıdır.  Layihənin  müvəffəqiyyəti  əsasən 
layihə komandasından asılıdır. 
Layihənin iştirakçılan arasında məlumatlarm düzgün və tam 
ötürülməsi kommunikasiya vasitələri və metodlarından asılıdır. Bu 
sahə əsasən “layihənin sinir sistemi” adlanu*. 
35 

---

LcayikəniiLiq^tisadLşact^^^  onun  smeta  xərcləri,  büdcəsi, 
qiyməti, vergisi, riski, sığortası, stimulu, güzəştləri ve digər iqtisadi 
göstəriciləri ilə bağlıdır. 
Layihənin sosial şərtləri aşağıdakı kimi xarakterizə olunur: 
-
 
layihənin iştirakçıları üçün eyni standart şəraitinin 
yaradılması 
-
 
əmək haqqı 
-
 
kommunal şəraitlər 
-
 
sosial təminat: məktəb, bağça, tibb məntəqəsi, istirahət yeri 
və s. 
-
 
əməyin mühafizəsi və təhtükəsizlik texnikası 
-
 
sığorta və sosial təminat. 
LaylhaniiLdigərJtotöEİan 
-
 
ekologiya 
-
 
texnika, maşın və avdanlıqlar 
-
 
kompüter və informasiya texnologiyasının səviyyəsi 
-
 
layihənin sənədləşdirmə sistemləri. 
Ətraf nıulıitmiajJMlar^^ 
Layihələrə təsir edən qüvvələr layihənin növündən asılı araq 
müxtəlif olurlar. 

---

Layihələrə təsir qüvvələrinin qrafik təsviri : 
\ Mühit 
Növl
ə
r\
 
Si
 
ya
 
set
 
İq
-
 
tisa
 
diy
 
yat
 
C
ə
 
mly
 
y
ə
t
 
Qa
 
nun
 
v
ə
 
hüq
 
uq
 
Elm
 
ve
 
tex
 
ni
 
ka
 
Me
 
d
ə
 
niy
 
y
ə
t
 
Te
 
bt
 
et
 
Eko
 
lo
 
gi
 
ya
 
İnfr
a
 
stru
k
 
tura
 
Sosial
 
3
 
3
 
3
 
3
 
1
 
3
 
1
 
2
 
2
 
İqtisadi
 
3
 
3
 
2
 
3
 
1
 
2
 
0
 
1
 
1
 
T
əşkilati
 
2
 
3
 
2
 
3
 
2
 
3
 
2
 
1
 
1
 
İnnovasiya
 
1
 
2
 
1
 
2
 
3
 
3
 
1
 
1
 
1
 
İnvestisiya
 
1
 
3
 
2
 
3
 
2
 
1
 
3
 
3
 
3
 
Burada: 
0 - təsir etmir 2 
- orta təsir 
1 - az təsir edir 3 - 
güclü təsir edir 
Bu qrafik ekspertlərin rəyi əsasında tərtib edilmişdir [2]. Bu 
şəkildən hansı layihələrə ətraf mühit necə təsir etməsi daha da aydın 
görünür və maraqlı nəticə əldə etmək olar. 
•
 
Ətraf mühitin təsirinə düşən ən çox sosial ve investisiya 
layihələri,  daha  sonra  təşkilati,  iqtisadi,  sonuncu  yerdə, 
yeni daha az təsirə məruz qalan innovasiya layihələridir. 
•
 
Layihələrə  daha  çox  iqtisadiyyat,  qanun  və  hüquq, 
mədəniyyət faktorları təsir edir. 
•
 
Layihələrə  en  az  təbiət,  ekologiya  və  infrastruktur  təsir 
göstərir. 
37 

---