Azərbaycan miLLİ elmlər akademiyasinin m. FÜzuli adina əlyazmalar institutu
Yüklə 0,94 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Əlyazmalar İnstitutu elmi şurasının 24 yanvar 2014-cü il tarixli 1 №-li iclasının qərarı ilə nəşr edilir.
- Fərid Ələkbərli. Vatikan arxivlərində saxlanan Azərbaycana aid əlyazmalar. Bakı: “Elm və təhsil”, 2014, 75 s.
| AZƏRBAYCAN MİLLİ ELMLƏR AKADEMİYASININ M.FÜZULİ ADINA ƏLYAZMALAR İNSTİTUTU ____________________________________ FƏRİD ƏLƏKBƏRLİ
VATİKAN ARXİVLƏRİNDƏ SAXLANAN AZƏRBAYCANA AID ƏLYAZMALAR “Elm və təhsil” Bakı – 2014 2
Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının Məhəmməd Füzuli adına Əlyazmalar İnstitutu elmi şurasının 24 yanvar 2014-cü il tarixli 1 №-li iclasının qərarı ilə nəşr edilir.
Elmi redaktoru:
Kitabda Vatikanın Məxfi Arxivində və Apostol Kitabxanasında mühafizə olunan Azərbaycan əlyazmaları haqqında ilkin məlumat verilir. Bu məlumatları müəllif Fərid Ələkbərli 2010-2014 illər ərzində baĢ tutmuĢ Vatikana ezamiyyətləri zamanı əldə etmiĢdir.
Ezamiyyətin məqsədi Vatikan
kitabxanalarındakı Azərbaycana aid tarixi sənədlərin aĢkar edilməsi və ilkin araĢdırmaya cəlb edilməsi idi. AparılmıĢ araĢdırmalar zamanı Vatikan Məxfi Arxivlərində 700-dən çox sənəd araĢdırılmıĢ və Azərbaycan tarixinə aid 85 sənəd aĢkar edilmiĢdir. Vatikan Apostol Kitabxanasında da araĢdırmalar aparılmıĢdır. Orada 400-dən çox qədim əlyazma əsəri tədqiqata cəlb edilmiĢ və həmin kitabxanada orta əsr Azərbaycan müəlliflərinə məxsus 80 qədim əlyazma əsəri aĢkar edilmisdir.
© Fərid Ələkbərli, 2014
3
MÜNDƏRĠCAT
Müqəddimə...................................................................... 4 Tarixi icmal: Romada kitabxana mədəniyyəti…………. 5 Vatikan kitabxanaları haqqında..................................... 12 Vatikanda saxlanan Qafqaz Albaniyasına dair əsərlər..... 15 Azərbaycan nestorianlarının Vatikanla əlaqələrinə dair sənədlər............................................................................
17 Orta əsr Azərbaycan hökmdarlarının Roma papaları ilə yazıĢmaları.......................................................................
20
Vatikanin müstəqil Azərbaycan Respublikası ilə 1918-1920 illərdə əlaqələrinə dair sənədlər.....................
24
Vatikanın XIX əsrin sonu – XX əsrin əvvəllərində Azərbaycanda apardığı dini siyasətlə bağlı məxfi arxiv sənədləri..........................................................................
26 Azərbaycan qədim xəritələrdə........................................ 29 Vatikandakı orta əsr Azərbaycan əlyazmaları................. 31 Vatikan Apostol Kitabxanasında ilk dəfə təsvir etdiyi- miz türkdilli əlyazmalar…………………………..
37 Əlavə I. Vatıkanın Məxfi Arxivlərində aĢkar edilmiĢ Azərbaycana aid sənədlərin siyahısı...............................
Əlavə II. Vatikan Apostol Kitabxanasında aĢkar edilmiĢ Azərbaycana aid əlyazmaların sıyahısı...........................
4
MÜQƏDDĠMƏ
Vatikan arxivlərində Azərbaycan tarixi ilə bağlı qiymətli mənbələr mühafizə olunur. Son zamanlar Azərbaycan hökuməti və Heydər Əliyev Fondu tərəfindən Azərbaycanla Vatikan arasında hərtərəfli mədəni əməkdaĢlıq inkiĢaf etməkdədir. 4 noyabr 2013 ilin tarixində Heydər Əliyev Fondunun prezidenti Mehriban Əliyeva Vatikan Dövlətinin mədəniyyət üzrə pontifik Ģurasının prezidenti kardinal Canfranko Ravazi ilə görüĢmüĢdür. Azərbaycan ilə Vatikan arasındakı əməkdaĢlığın uzunmüddətli olduğunu vurğulayan birinci xanım həyata keçirilən birgə layihələrin davam etdirilməsində Heydər Əliyev Fondunun maraqlı olduğunu demiĢdir. ,
Bu əməkdaĢlığın çərçivəsində 2010-2014 illər müddətində Heydər Əliyev Fondunun və Azərbaycan Mədəniyyət Nazirliyinin tapĢırığı ilə
Vatikanda ezamiyyətlərdə olmuĢuq. Səfərlərin əsas məqsədi Vatikan Məxfi Arxivlərində Azərbaycana aid tarixi sənədlərin aĢkar edilməsi və ilkin araĢdırmaya cəlb olunması idi. AparılmıĢ araĢdırmalar zamanı Vatikan Məxfi Arxivlərində 700-dən çox sənəd araĢdırılmıĢ və, nəticədə, Azərbaycan tarixinə aid 85 sənəd aĢkar olunmuĢdur. Onların arasında Qafqaz Albaniyasına aid 4 sənəd də vardır. Bu sənədlər italyan, latın, yunan, fransız, ərəb, fars, türk, monqol, erməni və sair dillərdədir. Tədqiqatlar nəticəsində aĢkar olunmuĢ əsərlər X-XX əsrləri, yəni Azərbaycan tarixinin minillik dövrünü əhatə edir. AĢkar olunmuĢ sənədlərin arasında orta əsr Azərbaycan hökmdarlarının
Yüklə 0,94 Mb. Dostları ilə paylaş:
|