Azərbaycan miLLİ elmlər akademiyasinin m. FÜzuli adina əlyazmalar institutu
Yüklə 0,94 Mb. Pdf görüntüsü
|
65
ff. 180-237: Relatione di Vincenzo degli Alessandri al Serenissimo Principe et Eccellentissima Signoria di Venetia del regno di Persia, 1575. Vinçentso Alessandrinin Əlahəzrət Hökmdara və Venesiyanın Ali Sinyoriyasına (Ali Dövlət ġurasına – F.Ə.) Ġran dövləti haqqında hesabatı, 1575.
f.83: lettera di mons. Francesco Ingoli, segretario delle Congregazione di Propaganda Fide, a mons. Francesco Ceva ―circa l’elecione del vescoso di Persia se deve farsi a nominatione del Re o no‖ (23 luglio 1638). Monsenyor Françesko Ġnqolinin monsenyor Françesko Çevaya Ġran yepiskopunun seçilməsi ilə bağlı məktubu (26 iyul 1638 il).
ff. 2-36: Relatione del re di Persia et de gli stati suoi fatta
dal magnaficio Vincenzo de
gl’Alessandri nell’eccellentissimo Senato veneto l’anno 1575. Vinçentso Alessandrinin Venesiya Senatının tapĢırığı ilə Ġran padĢahı ilə əlaqə qurması barədə sənəd. 1575 il.
ff. 40 non numerati: Babilonia (diversi memoriali e lettere dei missionari in Persia e del vescovo di Babilonia, Emanuele di S. Alberto, anni 1754-1757). Babil yepiskopu
f. 226: Minaccia di scomunica contro i detentori di
66
alcuni oggetti religiosi (brevario, calice, crose, paramenti sacri) derubati a Giovanni archivescovo di Soltanieh in Persia (23 agosto 1398). Bu sənəddə Sultaniyyə Ģəhərinin arxiyepiskopu Covannidən oğurlanmıĢ əĢyalar haqqında məlumat veilir, 23 avqust 1398.
f. 162: facolta accordata a 20 cattolici di Armenia, designati da Giovanni arcivescovo di Soltanieh, di scegliere un confessore (11 dicembre 1398).
ff. 275-276: Nomina di Giovanni arcivescovo di Soltanieh in Persia ad amministratore della diocesi di Khambalik in Cina (29 dicembre 1410). Sultaniyə arxiyepiskopu Covanninin Çinin Xanbalıq (Pekin – F.Ə.) yeparxiyasının rəhbəri təyin olunması haqqında, 29 dekabr 1410 il. Serg. Stato Guerra (1914-1918), fasc. 112. Ff 58-61: Comunicato, inviato dal delegato apostolico in Constantinopoli, relativo al denaro offerto da Jossif Bek Veziroff, rappresentante della Republica musulmana di Azerbaijan per il progetto del monumento a Benedetto XV da erigersi in Constantinopoli (14-31 Decembre 1919). Konstantinopolda Papa XV Benediktə
67
VATĠKAN APOSTOL KĠTABXANASINDA AġKAR EDĠLMĠġ AZƏRBAYCANA AĠD ƏLYAZMALARIN SĠYAHISI
1.
Baba Həsən bin Məhəmməd Şirvani. ―Kitabi-be Ģəcare be Ģomare min nücum‖. Vat. turc. 434. Həcmi: 248 vər. Dil: türk. Tarix: 10 Ģəvval 980 H. Katib: Əhməd bin Mustafa bin Məhəmməd. Mövzu: nücum, xüsusi Ģəcərə simvolları və fala baxmaq qaydaları. 2.
Bəhmənyar ibn Marzuban əl-Azərbaycani. ―Kitabüt-Təhsil‖. Vat. arab. 1411. Həcmi: 197 vər. Dil: ərəb. Mövzu: fəlsəfə, təbiətĢünaslıq. 3.
Cəlaləddin ət-Tibrizi (Təbrizi). ―Həvvasül-əsma əl-hüsna‖. Barb. orient. 129. II. Həcmi: vər. 4-9, 18-23. Fraqmentlər. Vərəqlər qarıĢıb. Dil: ərəb. Mövzu: ilahiyyat. Allahın ―gözəl adlarının‖ (əl-əsma əl-hüsna) izahıdır. 4.
Əbdül-Məcid Şirvani. ―Kitabi-sehri‖. Vat. turc. 135. Dil: türk. Tarix: 1915. Mövzu: Cəlaləddin Ruminin və ġəms Təbrizinin Ģeirlərinin Ģərhi. Osmanlı sultanı V Mehmet RəĢada (1844-1918) ithaf olunmuĢdur. 5.
(attuale 853). Həcmi: 184 vər. Dil: ərəb. Mövzu: Əhməd
bin Məhəmməd əl-Hillinin ərəb
grammatikasına aid əsərinin Ģərhi. 6.
Əbdürrəhman Cami. ―Yusif və Züleyxa‖. Vat. pers. 147. Dil: fars. Tarix: 1027 H. Mövzu: məhəbbət mövzusunda poema. Əlyazmada Xəlil PaĢanın Təbrizə
68
gəliĢinə dair qeyd var. 7.
bin Bəxtiyar əz-Zəncani (Zəngani). ―Müxtəsərüs-səhah fil-lüğət‖ (―Tənqihüs-səhah‖). Vat. arab. 565. Həcmi: 225 vər . Dil: ərəb. Tarix: məhərrəm ayı, 894 H. Mövzu: dilçilik. 8.
―Əvarifül-məarif‖. Vat. arab. 1660. Həcmi: 220 vər. Dil: ərəb. Mövzu: təsəvvüf fəlsəfəsi. 9.
siyasətül-mülük‖ (―Nəhcül-suluk). Vat. turc., 316. Həcmi: 128 vər. Dil: türk. Ərəb dilindən türk dilinə tərcümədir. Tarix: XIX əsr. Mövzu: təsəvvüf fəlsəfəsi. 10.
Əbu Nəcib Sührəvərdi. ―Ən nəhcül-məsluk fi siyasətül-mülük‖. Vat. turc., 184. Həcmi: 329 vər. Dil: türk. Tarix: 1516-1517 M. Mövzu: təsəvvüf fəlsəfəsi. 11.
Əbül-Əbbas Əhməd bin Yusif əd-Diməşqi əl-Qaramani ―Əhbarüd-düval və əsarül-üval‖. Həcmi: vər. 321. Dil: ərəb. Tarix: Ģaban, 1114 H. Müəllif Azərbaycan türklərinin qaramanlı tayfasının nümayəndəsidir. Mövzu: ilahiyyat, islam tarixi. 12.
Əhməd bin Məhəmməd bin Əli Şirvani. ―Nəfhatül-Yəmən fi ma yazül bi-zikrihi əĢ-Ģəcən‖. Vat. arab. 1047. VI. Həcmi: vər. 47-58. Dil: ərəb. Tarix: 1047 H. Mövzu: Ģeir toplusu. 13.
―Zübdətül-bəyan fi təfsir ayətül-Quran‖. Vat. arab. 1631. Həcmi: 318 vər. Dil: ərəb. Tarix: XVII əsr. Mövzu: islam qanunvericiliyi, fiqh. 14.
Əli Quşçi. ―Risalə‖. No 71 (19) (Biblioteca Italiana o 69
Sia Giornale Letteraturo, Szienze ed Arti, tomo XLVI. No 551 (2). Həcmi: vər. 9z-55. Dil: fars. Tarix: XVI əsr. Mövzu: astronomiya və riyazi coğrafiyaya. 15.
Həcmi: 154 vər. Dil: fars. Tarix: 22 Ģəvval 1112 H. Mövzu: mistik poema. 16.
dilində. Həcmi: vər. 1-15. Dil: fars. Mövzu: mistik poema.
17.
Həcmi: vər. 16v-31. Dil: fars. Mövzu: mistik poema. 18.
Həkayəti-Oğuznameyi-Qazan-Beg və geyri. Vat. turc. 102, II. Həcmi: vər. 58-106. Dil: türk. Mövzu: qəhrəmanlıq dastanı.―Kitabi-Dede Qorqud‖un Vatikan nüsxəsidir. 19.
vər. 1-116. Dil: fars. Tarix: 6 haziran 1308 H – 24 zülqadə 1309 H. Mövzu: əsər Fəzlullah Nəimiyə həsr olunmuĢdur. 20.
Hinduşah Naxçıvani. ―Əs-sihahül-əcəmiyyə‖. Borg. pers. 12, I. Həcmi: vər. 4-88. Dil: fars. Mövzu: dilçilik (lüğət). 21.
İbrahim bin Əbdüssəlam əz-Zəncani əl-İmam əl-Müəzzəm. ―ġərhüt-təĢrifül-izzi‖. Vat. arab. 351. Həcmi: 44 vər. Dil: ərəb. Tarix: 723 H. Mövzu: dilçilik. 22.
İmadəddin Nəsimi. Müxtəlif Ģeirlər. Barb. orient. 47(3). Dil: türk. Mövzu: poeziya. 23.
türk. Mövzu: poeziya. 70
24. İmadəddin Nəsimi. ġeirlər. Borg. turc. 32. Dil: türk. Mövzu: poeziya. 25.
Mövzu: poeziya. 26.
İmadəddin Nəsimi. ġeirlər. Chigiano R. Vat.turc. 4. Dil: türk. Mövzu: poeziya. 27.
Mövzu: poeziya. 28.
İmadəddin Nəsimi. ġeirlər. Vat. turc. 2. Dil: türk. Mövzu: poeziya. 29.
Mövzu: poeziya. 30.
İmadəddin Nəsimi. ġeirlər. Vat. turc. 169(4). Dil: türk. Mövzu: poeziya. 31.
türk. Mövzu: poeziya. 32.
İmadəddin Nəsimi. ġeirlər. Vat. turc. 214(5). Dil: türk. Mövzu: poeziya. 33.
ət-Təhtani.
―HaĢiyətül-ləvami əl-mətali". Barb. orient. 34. Həcmi: 107 vər. Dil: ərəb. Mövzu: məntiq. Siracəddin Əbu ət-Təna Mahmud bin Əbubəkr əl-Ürməvinin ―Mətali’ül-ənvar fil-məntiq‖ kitabının Ģərhidir. 34.
vər. 2-70. Dil: türk. Mövzu: rəml elmi haqqında risalə. 35.
“Kitabül-hat əlləti sinifha əş-şeyxül-imam Şihabəddin əs-Sührəvərdi”. No 89, DCCCLXXVI (attuale 873). Həcmi: 101 vər. Dil: ərəb. Tarix: XVIII əsr. Mövzu:
təsəvvüf fəlsəfəsi. ġihabəddin
71
əs-Sührəvərdinin əsərlərindən sitatlardır. 36.
Həcmi: 245 vər. Mövzu: italyanca-farsça-türkçə lüğət. 37.
Mahmud Şəbüstəri. ―GülĢəni-raz‖. Vat. turc. 275. Dil:
türk. ―GülĢəni-raz‖ əsərinin türk dilinə tərcüməsidir. Türk dilinə tərcümə edən – Nehifi Mehmet Efendi. Mövzu: təsəvvüf fəlsəfəsi. 38.
Dil: fars, ərəb. Mövzu: Əbdullah QaĢqarinin, Qasım Təbrizinin (bir qəzəl) və sair müəlliflərin Ģeir toplusu. 39.
Mövzu: poeziya. 40.
Məhəmməd Füzuli. Divan və qəzəllər. Vat. turc. 47, (fraqmentlər). Dil: türk. Mövzu: poeziya. 41.
(fraqmentlər). Dil: türk. Mövzu: poeziya. 42.
Məhəmməd Füzuli ―Hədiqətüs-süəda‖ Vat. turc. 138. Dil: türk. Mövzu: Kərbəla hadisələrinə həsr olunmuĢ nəsr əsəri. 43.
Məhəmməd Füzuli ―Hədiqətüs-süəda‖ Vat. turc. 153. Dil: türk. Mövzu: Kərbəla hadisələrinə həsr olunmuĢ nəsr əsəri. 44.
Məhəmməd Füzuli ―Hədiqətüs-süəda‖ Vat. turc. 277. Dil: türk. Mövzu: Kərbəla hadisələrinə həsr olunmuĢ nəsr əsəri. 45.
Məhəmməd Füzuli. “Hədiqətüs-süadə‖. Borg. turc. 6. Dil: türk. Mövzu: Kərbəla hadisələrinə həsr olunmuĢ nəsr əsəri. 46.
Məhəmməd Füzuli. Müxtəlif Ģeirlər. Borg. turc. 34. Dil: türk. Mövzu: poeziya. 72
47. Məhəmməd Füzuli. Qəzəllər, rübailər. Barb. orient. 126. Dil: türk. Mövzu: poeziya. 48.
Ģairlərin Ģerləri ilə yanaĢı verilmiĢdir). Vat. pers. 29. Həcmi: 70 vər. Dil: türk və fars. Mövzu: poeziya. 49.
ruh‖). Vat. pers. 41, II. Həcmi: vər.9-24. Dil: fars. Mövzu: nəsrlə yazılmıĢ alleqorik əsər. 50.
―Məcmaül-furs‖. Vat. pers. 69. Dil: fars. Tarix: 1031 H. Mövzu: fars dili lüğəti. Əsər I ġah Abbasa ithaf olunmuĢdur. 51.
Məhəmməd bin Mahmud bin əl-Hac əş-Şirvani. ―Rəvzatül-itr li an yərtadül-əttar‖. Vat. arab. 877. Həcmi: 338 vər. Dil: ərəb. Mövzu: əczaçılıq. 52.
Məhəmməd Ədirnəvi. ―Nəxcətüt-təvarix‖. Vat. turc. 394. Həcmi: 402 vər. Dil: türk. Tarix: 1097 H, Bağdad. Katib: Yusif DərviĢ Məhəmməd. Mövzu: Məhəmməd Peyğəmbər, müqəddəs Ģəxsiyyətlər, məĢhur padĢahlar və sülalələr haqqında məlumatlar verilir. Kitabın içində sülalələrin Ģəcərələri vardır. Qaraqoyunlu, Ağqoyunlu və Səfəvi padĢahları haqqında məlumat mövcuddur. 53.
Həcmi: 35 vər. Dil: fars və türk. Mövzu: əsər Seyid Yəhya Şirvaninin oğlu Əli Səmərqəndinin həyatına həsr olunmuĢdur. 54.
Həcmi: 225 vər. Dil: fars. Mövzu: etika haqqında didaktik əsər. 73
55. Nəsirəddin Tusi. ―Müxtəsər‖. Barb. orient. 104. Həcmi: vər. 1-52. Dil: fars. Mövzu: hesab və astronomiya. 56.
Nəsirəddin Tusi. ―Təqvim‖. Vat. pers. 12, III. Həcmi: vər. 65-80. Dil: fars. Mövzu: günəĢ təqvimi haqqında. 30 fəsildən ibarətdir. 57.
Nəsirəddin Tusi. ―Zici-Elxani‖. Vat. pers. 85. Həcmi: 138 vər. Dil: fars. Mövzu: astronomiya və coğrafiya. 58.
III. Həcmi: vər. 81-91. Fraqment(10-cu fəsl), vərəqlər qarıĢıb. Dil: fars. Mövzu: məhəbbət haqqında poema. 59.
Həcmi: vər. 27-101. Fraqment, baĢlığı yoxdur. Dil: fars. Mövzu: məhəbbət haqqında poema. 60.
Həcmi: 218 vər. Dil: fars. Mövzu: məhəbbət haqqında poema.
61.
Həcmi: 171 vər. Dil: fars. Tarix: 1254 H. Katib: Ətaulla Qədiri. Mövzu: məhəbbət haqqında romantik-fəlsəfi poema. 62.
Nizami Gəncəvi. ―Məxzənül-əsrar‖. Vat. pers. 32. Həcmi: 18 vər. Fraqmentdir. Bir miniatür var (hamam səhnəsi). Dil: fars. Mövzu: didaktik-fəlsəfi poema. 63.
Nizami Gəncəvi. ―Xəmsə‖. Vat. pers. 110. Həcmi: 303 vər. Dil: fars. Tarix: 1071 H. Katib: Ġbn Abu Turab əl-Katib Nurəddin əl-Ġsfahani. Nizami Gəncəvinin beĢ məĢhur poemasını birləĢdirən məcmuə. Rəngli ornamentlərlə bəzədilmiĢ nəfis nüsxədir. 64.
Nizami Gəncəvi. ―Məxzənül-əsrar‖. Vat. pers. 76 (1). 74
BaĢlığı yoxdur, səhifələr qarıĢıb. Həcmi: vər. 1-26. Dil: fars. Mövzu: didaktik-fəlsəfi poema. 65.
Nizami. ġeirlər (məcmuədə baĢqa müəlliflərin Ģeirləri ilə bir yerdə). Vat.turc. 2. Həcmi: vər. 8-68. Dil: türk. Mıvzu: poeziya. 66.
Ömər Əbdullah əl-Beydəvi. ―Ənvərüt-tənzil və əsrarüt-təvil‖. Vat. arab. 1507. Dil: ərəb. Mövzu: Quranın Ģərhi. 1-ci vərəqdə müəllifin Sünullah Təbrizi adlı bir Azərbaycan alimi ilə yazıĢması verilir 67.
Borg. pers. 9. II. Həcmi: vər. 22-45. Dil: fars. Mövzu: məsnəvi. 68.
Həcmi: vər. 2v-19. Dil: fars. Mövzu: hikmət və ədəb haqqında əsər. 69.
Vat. turc. 389. Həcmi: 54 vər. Dil: türk. Tarix: 4 rəcəb 1007 H. Mövzu: müshil (ishaledici, purqativ) dərmanlar haqqında risalə. Ġshalın müxtəlif növləri və onların müalicəsi haqqında məlumat verilir. 70.
(―Təzkireyi-Sami‖ kimi də məlumdur). Dil: fars. Tarix: 997 H. Mövzu: I ġah Ġsmayılın oğlu Sam Mirzənin Səfəvi dövrünün ilk çağlarında yaĢayıb yaratmıĢ Ģairlər haqqında bioqrafik məlumat kitabı. 71.
―Hekayəti-lətifə ucubə və məhcubə‖. Vat. turc., 102. I. Türk dilində. Həcmi: vər. 2v-58. Dil: türk. Mövzu: ibrətamiz hekayələr. 72.
Səfiyəddin Əbdülmömin bin Faxir əl-Ürməvi. ―Əl 75
musiqi‖ (―Ər-risalə əĢ-Ģərəfiyyə fin-nisab ət-təlimiyyə‖). Vat. arab. 319, III. Həcmi: vər. 65-134v. Dil: ərəb. Mövzu: musiqiĢünaslıq. 73.
Süruri Əcəmi. ―Divan‖. Borg. turc. 35. Dil: türk. Mövzu: mistik Ģeirlər. 74.
Birinci hissə. Tam deyil: ظ ―za‖ hərfində bitir. Dil: türk. Mövzu: Hafiz ġirazi divanının Ģərhi. 75.
221. Həcmi: 32 vər. Dil: türk. Mövzu: poeziya. 76.
Şah İsmayıl Xətai. ġeirlər. Vat. turc. 169, V. Həcmi: vər. 191v-193v. Dil: türk. Mövzu: poeziya. 77.
həvvasül-ism əl-Əzam‖. Barb. orient. 129. I. Həcmi: vər. 11, 17, 10, 1, 28. Fraqmentlər, vərəqlər qarıĢıb. Dil: ərəb. Mövzu: təsəvvüf fəlsəfəsi. 78.
“Tarix”. Vat. turc. 422. Həcmi: 44 vər. Dil: türk. Tarix: XIX əsr. Mövzu: Türk dilində anonim əsər. Mir Üveys tərəfindən Qəndəharın fəthi, eləcə də Səfəvi və Qacarların tarixinə dair
məlumatlar verilir. QızılbaĢların Əfğanıstana, Hindistana, Gürcüstana yürüĢləri, Rusiya ilə müharibə, Bakının itirilməsi təsvir olunur. Maraqlıdır ki, mətn ənənəvi ―Bismillah‖ kəlməsi ilə baĢlanmır. 79.
bin Həbəş əs-Sührəvərdi əl-Məqtul. ―ġərhül-ərbəin ism‖. Vat. arab. 1551, I. Həcmi: 132 vər. Dil: ərəb. Mövzu: təsəvvüf fəlsəfəsi. 80.
Yusif bin Qorkmaz əl-Həmzəvi əl-Hələbi. ―Nücum‖. Borg. arab. 217. Həcmi: vər. 17v-20. Dil: ərəb. Tarix: 913 H. Mövzu: astrologiyaya aid pərakəndə sitatlar. Yüklə 0,94 Mb. Dostları ilə paylaş:
|