Azərbaycan mġLLĠ elmlər akademġyasi məHƏMMƏd füzulġ adına Əlyazmalar ġnstġtutu



Yüklə 3,29 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə1/91
tarix11.07.2018
ölçüsü3,29 Mb.
#54782
  1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   91


 
AZƏRBAYCAN MĠLLĠ ELMLƏR AKADEMĠYASI 
MƏHƏMMƏD FÜZULĠ adına ƏLYAZMALAR ĠNSTĠTUTU 
 
 
 
 
VÜSALƏ MUSALI 
 
 
 
 
AZƏRBAYCAN TƏZKĠRƏÇĠLĠK 
TARĠXĠ 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
“Elm vəTəhsil” 
BAKI – 2012 


Vüsalə Musalı. Azərbaycan təzkirəçilik tarixi 
 

 
 
Azərbaycan  Milli  Elmlər  Akademiyası  Məhəmməd  Füzuli 
adına Əlyazmalar İnstitutu elmi şurasının 23-24 noyabr 2011-
ci il 10 saylı iclasının qərarı ilə nəşr edilir. 
 
Elmi redaktor:                      Azadə MUSAYEVA 
                                        filologiya elmləri doktoru, professor 
 
Rəyçi:                                     Nəsib GÖYÜġOV 
                                          filologiya elmləri doktoru 
                                               
Korrektor:                               Nübar ġÜKÜROVA 
 
Musalı (Səmədova) Vüsalə Azər qızı. Azərbaycan təzkirəçi-
lik tarixi. – Bakı, “Elm və təhsil”, 2012, ___ s. 
 
 
 
Monoqrafiyada  Azərbaycan  ədəbiyyatının  ilkin  və  əvəzsiz  qay-
naqlarından  hesab  olunan  təzkirələr  tədqiqat  obyektinə  çevrilmişdir. 
Burada  Azərbaycan  təzkirələrinin  təsnifatı  aparılmış,  təzkirələrin  dili, 
strukturu, əhatə etdiyi coğrafiya və zaman, tarixi əsərlərin təzkirə hissəsi
təzkirə  xarakterli  əsərlər,  Azərbaycan  təzkirələrinin  nəşri  vəziyyəti  və 
tədqiq tarixi öyrənilmişdir. 
Kitabda ilk dəfə olaraq Azərbaycan təzkirəçiliyinin XVI-XXI əsrlər 
mərhələsi  araşdırılmış  və  azərbaycanlı  təzkirəçilərin  qırxa  yaxın  əsəri 
müəyyən olunaraq təhlil edilmişdir.   
 
 
 
 
 

 AMEA Əlyazmalar İnstitutu 2012
  

 “Elm və Təhsil” 2012 


Vüsalə Musalı. Azərbaycan təzkirəçilik tarixi 
 

MÜNDƏRĠCAT 
 
 
Ön söz...........................................................................................7 
I  Fəsil.  Azərbaycan  təzkirələrinin  nəĢri  vəziyyəti  və  tədqiq 
tarixi...........................................................................................15 
1.1. Təzkirələrin nəĢri vəziyyəti və problemləri........................17 
1.2. Təzkirələrin tədqiq tarixi.....................................................29 
 
II Fəsil. Azərbaycan təzkirələrinin təsnifatı...........................41 
2.1. Təzkirələrin nəzm və nəsr hissələrinin dili.........................43 
2.2. Təzkirələrin strukturu.........................................................44 
Təbəqə üsulu ilə yazılmış təzkirələr.................................................44 
Əlifba prinsipi əsasında tərtiblənmiş təzkirələr................................45 
Coğrafi prinsipə görə yazılmış təzkirələr.........................................46 
Xronoloji prinsip əsasında tərtiblənmiş əsərlər................................47 
Ədəbi nümunələrin janrlarına görə tərtib olunmuş təzkirələr..........48 
Sistemsiz tərtib olunmuş təzkirələr...................................................49 
2.3. Təzkirələrin əhatə etdiyi coğrafiya və dövr........................49 
Ümumşərq coğrafiyasının şairlərini əhatə edən təzkirələr................49 
Ümumazərbaycan təzkirələri............................................................51 
Məhəlli təzkirələr..............................................................................51 
Zümrə təzkirələri...............................................................................51 
Dövr məhdudiyyəti qoyulmayan təzkirələr.......................................52 
Müəyyən zaman dilimini əhatə edən təzkirələr................................53 
2.4. Təzkirələrin yazıldığı zaman və məkan..............................54 
2.5. Tarixi əsərlərin təzkirə hissəsi.............................................59 
2.6. Təzkirə xarakterli əsərlər....................................................68 
 
III  Fəsil.  Azərbaycan  təzkirəçiliyinin  spesifikası  və  Osmanlı 
təzkirələri ilə oxĢar və fərqli xüsusiyyətləti............................71 
3.1. Osmanlı təzkirəçiliyinə bir nəzər........................................73 
3.2.  Azərbaycan  və  Osmanlı  təzkirələrinin  fərqli  və  oxĢar 
xüsusiyyətləri................................................................................82 
Təzkirələrin yazılma dinamikası.......................................................83 
Təzkirələrin strukturundakı oxşarlıqlar və fərqlər............................86 
Təzkirələrin  əhatə  etdiyi  coğrafiya  və  dil  nöqteyi-nəzərindən 
fərqlər................................................................................................88 


Vüsalə Musalı. Azərbaycan təzkirəçilik tarixi 
 

Müəllifliklə bağlı bənzərliklər və fərqlər..........................................89 
 
IV Fəsil. Azərbaycan təzkirəçiliyinin mərhələləri.................91 
XVI əsr 
Sam mirzə Səfəvi...........................................................................95 
Əhdi Bağdadi...............................................................................105 
İbrahim mirzə Səfəvi...................................................................117 
Tövfi Təbrizi................................................................................125 
XVII əsr  
Sadiq bəy Sadiqi..........................................................................131 
Nazim Təbrizi..............................................................................155 
XVIII əsr  
Əliqulu xan Valeh........................................................................165 
Lütfəli bəy Azər...........................................................................169 
İshaq bəy Üzri..............................................................................179 
Sultan Məhəmməd mirzə Bahadır xan Səfəvi.............................183 
Əbu Talib xan Təbrizi..................................................................185  
XIX əsr 
Əbdürrəzzaq bəy Dünbüli Azərbaycani......................................189 
Məhəmməd Fazil xan Gorusi......................................................193 
Mahmud mirzə Qacar..................................................................197 
Seyfüddövlə Sultan Məhəmməd Tağı.........................................203 
Bəhmən mirzə Qacar ..................................................................207 
Məhəmməd Saleh Şamlu.............................................................213 
Hülaku mirzə Qacar.....................................................................215 
Xudaverdi xan Qacar...................................................................219 
Məhəmməd Bağır xan Qacar.......................................................221 
Marağalı Məhəmməd Həsən xan Etimadüssəltənə......................223 
Heydərqulu mirzə Qacar..............................................................227 
Məhəmmədqulu mirzə Qacar......................................................229 
Seyid Əzim Şirvani......................................................................231 
Məhəmməd Kazım Əsrar Əlişah Təbrizi.....................................239 
Əli Rza mirzə Qacar....................................................................243 
Mirzə İsa Xəyali Ziyai Ərdəbili...................................................247 
Əbülqasım Möhtəşəm Şirvani.....................................................257 
Mir Möhsün Nəvvab....................................................................259 
 


Yüklə 3,29 Mb.

Dostları ilə paylaş:
  1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   91




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©genderi.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

    Ana səhifə