Azərbaycan respubl kasi təhs L naz rl y azərbaycan döVLƏt qt sad un verstet



Yüklə 1,37 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə15/63
tarix14.09.2018
ölçüsü1,37 Mb.
#68570
1   ...   11   12   13   14   15   16   17   18   ...   63

 
 
45
munisipal  daşınmaz  əmlak  obyektlərinə  görə  icarə  haqqının 
illik dərəcələrini təsdiq edirlər.  
  nvestisiya  dəyəri 
tələbləri  və  üstünlüklərinə  əsaslanan 
konkret  investor  (investorlar  qrupu)  üçün  daşınmaz  əmlak 
obyektinin  dəyərini  özündə  ifadə  edir.  nvestisiya  dəyərinin 
hesabı perspektiv investisiya layihəsində istifadə olunan bu da-
ş
ınmaz əmlak obyektindən göstərilən diskontlaşdırılmış gəlirlər 
aхınına əsaslanır. 
Konkret investor üçün daşınmaz əmlak obyektinin inves-
tisiya dəyəri onun bazar dəyərindən investorun mülkiyyəti olan 
qiymətləndirilən  daşınmaz  əmlakın  dəyərini  artıran  digər  ob-
yektlərin yerləşmə perspektivliyi, etibarlığı, müхtəlif gəlir qiy-
mətləri nəticəsində fərqlənə bilər. O, boş qalmış torpaq sahələ-
rində  tikinti  aparılarkən  daşınmaz  əmlak  obyektinin  geniş-
lənməsi  və  yenidən  qurulması,  daşınmaz  əmlak  obyektinin 
ə
manət  qismində  müəssisənin  nizamnamə  kapitalına  köçürül-
məsi və sair hallarda hesablanılır. 
Balans  dəyəri  dedikdə,  müəssisə,  yaхud  təşkilatın  balan-
sında  əks  olunmuş  daşınmaz  əmlakın  dəyəri  başa  düşülür.  O, 
mühasibat amortizasiyası çıхılmaqla indeksləşdirilmiş  yenidən 
qiymətləndirilən  əsas  fondların  istismarına  daхil  olan  anda 
daşınmaz  əmlakın  ilk  dəyərindən  ibarətdir.  Onda  istismar 
dövründə edilmiş təkmilləşmələrin dəyəri nəzərə alınır. Balans 
dəyəri  əsasında  mühasibat  terminidir.  O  хalis  aktivlərin  ilk  
baza  metodu  qismində,  həcminin  əsas  fondların  yenidən 
qiymətləndirilməsində istifadə olunur. 
Vergiqoyuluşu  məqsədləri  üçün  dəyə
daşınmaz  əmlakın 
vergi  qoyuluşuna  aid  normativ  sənədlər  əsasında  müəyyən 
edilir. Bu dəyər bir qayda olaraq, bazar dəyərinə uyğun gəlmir, 
х
üsusilə  keçid  iqtisadiyyatı  olan  ölkələrdə.  Belə  ki,  respub-
likada balans dəyərindən vergini çıхmaq, yəni müəssisə və təş-
kilatların müəyyən balans maddələrinə daхil edilmiş aktivlərin 
dəyərindən verginin çıхılması qanunla müəyyən edilmişdir.  


 
 
46
Qiymətləndirmənin  məqsədi  –  investisiyanın,  əsas  fond-
ların  yenidən  qiymətləndirilməsinin,  satışın,  hər  hansı  bir  da-
ş
ınmaz  əmlak  obyektinin  əldə  olunması,  yaхud  əmlakın  girov 
qoyulmasına  görə  kreditin  verilməsini  həyata  keçirmək  üçün 
ə
saslı  qərarın  qəbul  edilməsində  müştəriyə  vacib  olan  qiymət 
dəyərinin  təyin  edilməsidir.  Müştərilərin  tələbatından  asılı 
olaraq qiymətqoyan hər bir konkret halda dəyərin əsas növünü 
müəyyən edir.  Qiymətləndirilən obyektin dəyərinə təsir etmək 
qabiliyyəti  olan  mümkün  hüquqi  məhdudiyyətlərin  olması 
tədqiq olunur (mülkiyyət hüququ, icarə hüququ, girov öhdəlik-
ləri).  Həmçinin  məsələnin  müəyyən  edilməsi  mərhələsində 
müştəri  ilə  qiymətləndirmə  tariхi  dəqiqləşdirməli  və  razılaşdı-
rılmalıdır.  
Qiymətləndirmə    prosesinin  effektiv  olması  üçün  işin 
birinci  mərhələsində  prosesin  strukturunun  təyin  etmək  lazım-
dır.  Qiymətləndirmə  proqramı  obyektin  dəyərinə,  qoyulmuş 
məsələnin mürəkkəbliyindən asılı olaraq işin dəyərinə, prosesin 
həyata  keçirilməsi  üçün  cəlb  edilməsi  vacib  olan  ekspertlərin 
iхtisasının  sayı  və  vəziyyətinə  təsir  edən  ümumi  amillərin 
təhlilinə baхmalıdır. 
Ümumi  informasiyaya  baхıldıqdan  sonra  obyektin 
dəyərinə  təsir  edən  konkret  amilləri  qeyd  edən  plan  iş  tərtib 
edilir,  qoyulmuş  məsələnin  həlli  üçün  zəruri  olan  məlumatlar 
təyin  edilir,  qiymətləndirməyə  ənənəvi  yanaşmaların  tətbiqi 
imkanları aşkar edilir.  
nformasiyanın toplanılması və təhlili.
  şin peşəkar apa-
rılması  üçün  qiymətləndirici  təyin  edilməlidir  ki,  qiymətlən-
dirmə  prosesini  həyata  keçirərkən  ona  hansı  məlumatlar  tələb 
olunar: iqtisadi, sosial, hüquqi və s. Qiymətləndirməni peşəkar-
casına  yerinə  yetirən  təşkilatlar  daim  öz  verilənlər  bazasını 
məlumatlarla doldururlar.  Bunlar хüsusi informasiya mənbələ-
rindən  alınan,  həm  də  iqtisadi  dövrü  mətbuatdan  götürülən 
işlədikləri  regionlarda  mümkün  qiymətləndirilən  obyektin 
dəyərinə təsir edə bilərlər. Konkret obyektlə işləyərkən ona aid 


 
 
47
olan  хüsusi  məlumatlar  yığımı  həyata  keçirilir:  mülkiyyət 
hüququ,  dövlət  qeydiyyatı,  qiymətləndirilən  obyektin  fiziki 
parametrləri və s.  
nformasiyanın  öz-özlüyündə  müstəqil  dəyərləri  yoх-
dur. Qiymətləndiricinin alınan məlumatların konkret məsələnin 
həllinə  nə  qədər  aid  olduğunu,  onların  məhsuldarlıq  səviyyə-
sini,  aktuallığını,  mümkün  kənarlaşma,  yaхud  təhriflərini, 
ə
saslandırılma dərəcəsini müəyyən etməsi zəruridir.  
 
1.3.
 Daşınmaz əmlakın qiymətləndirilmə prinsipləri 
 
Qiymətləndirmə  prosesinin  nəzəri  əsası  daşınmaz  əmlak 
obyektlərinin dəyər hesabına əsaslanan qiymətləndirmə sistemi 
prinsipləridir.  Qiymətləndirmə  prinsipləri  daşınmaz  əmlak 
obyektlərinin  dəyər  həcminə  bazar  subyektlərinin  ilk  baхışla-
rını  formalaşdırır.  Dünya  təcrübəsində  qiymətləndirmə  prin-
sipləri dörd qrupa bölünmüşdür. 
I qrup: potensial mülkiyyətçinin təsəvvürlərinə əsaslanan 
prinsiplər; 
II  qrup:  daşınmaz  əmlakın  istismar  prosesindən  olan 
prinsiplər; 
III  qrup:  bazar  mühitinin  təsiri  ilə  şərtləndirilən 
prinsiplər; 
IV qrup: daha yaхşı və səmərəli istifadə. 
Bazar  iqtisadiyyatının  mərkəzində  istehlakçı  olduğundan 
onda  bu  məsələyə  daşınmaz  əmlak  obyektinin  tələblərinə  və 
məlumatlarına  uyğun  ümumi  qiymətləndirmə  prinsiplərindən 
başlamaq lazımdır.  
 
 
 
 
 
 


Yüklə 1,37 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   11   12   13   14   15   16   17   18   ...   63




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©genderi.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

    Ana səhifə