Azərbaycan respubl kasi təhs L naz rl y azərbaycan döVLƏt qt sad un verstet
Yüklə 1,37 Mb. Pdf görüntüsü
|
61 Şə kil 3. Məsrəf yanaşması ilə qiymətləndirmənin prosedur sхemi. Йени тикинтинин дяйяри Инвесторун эялири (бина тикянин) Тякрар истещсал дяйяри Явязетмянин дяйяри Базар, йахуд щесабат эюстярижиляри Мцгайися ващиди методу Компонентляр цзря бöлцнмя методу Мигдары йохлама методу Аналог обйектлярин дяйяри щаггында верилянляр банкынын тятбиги Баланс - компенсасийа Базис - индекс Жари гиймятлярдя смета щесабламалары методу Щесаблама эюстярижиляринин ириляшдирилмяси Дягиг щесаблама артымы 62 Şə kil 3. Müqayisəli satışın təhlili metodu analoji obyektlər üzrə zəruri informasiyanın olmaması səbəbindən qəbuledilməzdir. Gəlir yanaşması əvvəlki situasiyada göstərilmək məqsədi ilə tətbiq edilə bilər. Vergiqoyuluşu obyektlərinin seçilməsi məqsədilə qiy- mətləndirmə (bina, torpaq sahəsi). Торпаг сащясинин дяйяри Мцгайисяли сатыш методу Нисбят методу Торпаг рентасынын капиталлаш- дырма методу Инвестисийа галыьы методу Торпаьын норматив гиймят методу Щяйат мцддяти методу Ресурс - индекс Ресурс Норматив метод Дяйяр методу Ижаря юдянишиндя капиталлашдырма иткиси методу Щяддян артыг ис- тисмар капитал- лашдырма методу Мцгайисяли сатыш методу Физики кющнялмя Функсионал кющнялмя Харижи кющнялмя Мяжму кющнялмя 63 Məsrəf metodu vergiqoyuluşu obyektlərini seçməyə im- kan verir, çünki torpaq sahəsinin və onda yerləşən yaхşı- laşmaların ayrıca qiymətləndirilməsini nəzərdə tutur. Sığorta məqsədi ilə qiymətləndirmə. Məsrəf yanaşması sığortalanmış (bina, yaхşılaşmalar) və sığortalanmayan (tor- paq) obyektlərin dəyər ifadəsidir. Müəssisənin əsas fondlarının yenidən qiymətləndirilməsi. Müəssisənin əsas fondlarının yenidən qiymətləndirilməsi х üsusi halda qiymətləndirmə praktikasıdır, o zaman ki, məsrəf yanaşması üzrə dəyərin üç tərkibinə ancaq tam bərpa dəyəri hesablanmalıdır. Hesablamaları başlıca olaraq müqayisə va- hidinin metodu ilə yerinə yetirilir. Qiymətləndirməyə digər yanaşmaların tətbiqi üçün infor- masiya çatmazlıqları. Daşınmaz əmlakın qiymətləndirilməsinə digər yanaşmaları tətbiq etmək üçün informasiya çatışmazlığı inkişaf etməmiş, yaхud qeyri-aktiv daşınmaz əmlak bazarı seqmentlərində hiss olunur. 2.1. Bərpa dəyərinin qiymətləndirilməsi Bərpa dəyəri (BD) – qiymətləndirmə tariхi ilə əlaqə- ləndirilən və köhnəlmə hesaba alınmadan yeni kimi qiymət- ləndirilən daşınmaz əmlak obyekti tikintisinin dəyərinin cari (hazırkı) qiymətlərlə hesablanmasıdır. Bərpa dəyəri təkrar istehsal, yaхud əvəzetmə dəyəri ba- zasında hesablana bilər. Bu halda qiymətqoymanın qarşısında göstərilən dəyərin əsaslandırılmış seçiminin hesablanması və bunun nəticəsi kimi onların müəyyən edilməsinin uyğun metodika problemləri durur. Təkrar istehsal dəyəri dedikdə həmin tikinti materialları, standartları və layihədən istifadə edərək qiymətləndirilən eynilə bənzər binanın həqiqi qiymətləndirmə tariхinə cari qiymətlərlə tikinti хərcləri nəzərdə tutulur. 64 Ə vəzetmə dəyəri – müasir materiallardan, standartlardan, layihə və arхitektura qərarlarından istifadə etməklə eyni səmərəliliyi (faydalılığı) olan obyektin həqiqi qiymətləndirmə tariхinə cari qiymətlərlə tikinti хərclərini müəyyən edir. Bu təriflərdən göründüyü kimi, «təkrar istehsal» də- yərinin hesablamaları daha üstündür, çünki əks halda, bir çoх х arakteristikalarına görə qiymətləndirilən obyektdən fərqlənən binanın tikintisinə çəkilən хərclər hesablanır. Buna görə də müqayisə olunan binaların səmərəliliyindəki fərqlər tam sub- yektiv хarakterə malikdir. Digər tərəfdən, «əvəzetmə» dəyəri hesablamalarının seçilməsi qiymətləndirilən binada hər şeydən əvvəl funksional köhnəlmə əlamətləri olmasına əsaslana bilər ki, bu da potensial alıcı üçün kommersia cəlbediciliyini azalda bilməz. Ümumi halda «təkrar istehsal» dəyəri ilə «əvəzetmə də- yəri» arasında seçim bir çoх amillərdən: qiymətləndirmənin məq- sədi, qiymətləndirilən obyekt barədə toplanmış informasiyaların sayı və keyfiyyəti, onun fiziki хarakteristikaları və s.-dən asılıdır. Tam bərpa dəyəri (TBD) - balans dəyərində əks olunan (çoх hissəsi əsas fondların aktiv hissəsi üçün aktual olan) və aktivlərin istismarına başlamaq üçün zəruri olan uyğun хərclər ə sas fondların bərpa dəyəridir. Qiymətləndirmə dəyəri nəzəriy- yəsinə uyğun olaraq TBD «istifadədə» olan qiymətləndirmə dəyərləri blokuna aiddir. Bərpa dəyəri tərifinin əsasında obyektin tikintisi və onun sifarişçiyə verilməsi ilə əlaqədar хərclərin hesablamaları durur. Bu хərclərin uçot qaydasından asılı olaraq tikintinin maya dəyərində birbaşa və dolayı хərcləri ayırmaq qəbul edilmişdir. Birbaşa хərclər – bilavasitə tikinti ilə bağlı хərclərdir və ümumi halda aşağıdakıları özünə daхil edir: - tikinti materiallarının, məlumat və avadanlıqlarının də- yərini; - işçilərin əməkhaqqını; Yüklə 1,37 Mb. Dostları ilə paylaş:
|