Yenilənmə tarixi:
2014-cü ilin oktyabr ayı
Azərbaycan Respublikası İqtisadiyyat Nazirliyinin
İQTİSADİ İSLAHATLAR ELMİ TƏDQİQAT İNSTİTUTUNA
RƏHBƏRLİK ETMİŞ DİREKTORLAR
Prof., i.e.d. Qorxmaz İMANOV
(1987-1993-cü illər)
Qorxmaz Cahangir oğlu İmanov 1941-ci il aprel ayının 17-də
Bakı şəhərində anadan olmuşdur. 1958-ci ildə Bakı şəhər 199 saylı orta
məktəbi bitirmişdir. 1964-cü ildə Azərbaycan Dövlət Universitetinin
(indiki Bakı Dövlət Universiteti) İqtisad fakültəsini bitirib, iqtisadçı
diplomu almışdır.
1964-1967-ci
illərdə
Moskva
şəhərində
SSRİ
Elmlər
Akademiyasının Mərkəzi İqtisadi-Riyaziyyat İnstitutun aspiranturasında
əyani təhsil almış, 1968-ci ildə həmin institutda iqtisad elmləri namizədi
alimlik dərəcəsi almaq üçün dissertasiya işini müdafiə etmişdir.
1968-ci ilin yanvar ayından 1969-cu ilin mart ayına kimi
Azərbaycan SSR EA Kibernetika institutunda kiçik elmi işçi vəzifəsində
işləmişdir. 1969-1971-ci illərdə D.Bünyadzadə adına Azərbaycan Xalq
Təsərrüfatı İnstitutunda baş müəllim və dosent vəzifələrində çalışmışdır.
1971-ci ilin sentyabrında yenidən Azərbaycan EA Kibernetika institutuna
baş elmi işçi vəzifəsinə gəlmişdir. 1975-ci ildə SSRİ EA Mərkəzi İqtisadi-
Riyaziyyat İnstitutunda iqtisad elmləri doktorluq dissertasiya işini
müdafiə etmişdir.
1974-cü ilin avqust ayından 1987-ci ilin dekabrına qədər
Azərbaycan SSR Elmlər Akademiyasının Kibernetika institutunda
laboratoriya və sonra şöbə müdiri vəzifəsində çalışmışdır.
1983-cü ildə iyun ayından professor elmi adına layiq görülmüşdür.
1987-1993-cü illərdə Azərbaycan SSR Dövlət Plan Komitəsinin və
sonralar İqtisadiyyat Nazirliyinin Elmi Tədqiqat İqtisadiyyat İnstitutunun
direktoru vəzifəsində işləmişdir.
1993-1998-ci illərdə Rusiya Elmlər Akademiyasının Bazar
İqtisadiyyatı Problemləri İnstitutunda aparıcı elmi işçi olmuşdur.
1999-2000-ci illərdə Azərbaycan Respublikası İqtisadiyyat
Nazirliyində baş müşavir vəzifəsində çalışmışdır. 2001-ci ildən hal-
hazırki dövrə qədər AMEA Kibernetika İnstitutunda, baş elmi işçi və
laboratoriya rəhbəri vəzifəsində çalışır.
Q.İmanov 1974-cü ildə Kibernetika İnstitutunda Makroiqtisadi
sistemlərin optimallaşdırılması laboratoriyasını yaradaraq ona rəhbərlik
etmiş, iqtisadiyyatın riyazi üsul və modellərlə tədqiq olunması sahəsində
dünya şöhrətli bir məktəb yaratmışdır. Hazırda bu məktəbin
yetirmələrindən 28 nəfəri elmlər namizədi, 3-ü isə elmlər doktorudur.
Professor Q.İmanovun “İnteqrallaşdırılmış balans modelləri və müttəfiq
respublikaların struktur-funksional modeli” adlı elmi işi 1976 və 1982-ci
illərdə keçmiş SSRİ Elmlər Akademiyasının vacib nəticələr siyahısına
daxil edilmişdir. Elm və texnika Komitəsinin tapşırığı ilə 1999-2000-ci
illərdə yerinə yetirilmiş Azərbaycanın sosial-iqtisadi inkişafının
modelləri” mövzusundakı elmi-tədqiqat işi iqtisadiyyat sahəsində istifadə
edilmək üçün ali icra strukturlarına göndərilmişdir. Əsərləri keçmiş SSRİ-
nin əksər respublikalarında, habelə ABŞ, Türkiyə, Avstraliya, Polşa,
İtaliya, İspaniya və digər ölkələrdə çap olunmuşdur. O, beynəlxalq
konfranslarda məruzələrlə çıxışlar etmişdir.
İqtisadi-riyazi modellər və hesablama texnikası vasitələrinin
yaradılması, onların xalq təsərrüfatında planlaşdırma idarəetmə
məsələlərinin həllində geniş tətbiqi işlərinə görə 1984-cü ildə i.e.d.,
professor Ş.Ə.Səmədzadə ilə birlikdə Azərbaycan Dövlət mükafatına
layiq görülmüşdür.
Q.İmanov 10 monoqrafiyanın, 180-ə yaxın elmi məqalənin
müəllifidir. Hal-hazırda o, Rusiya Elmlər Akademiyasının Mərkəzi
İqtisadi-Riyaziyyat İnstitutu nəzdində yaradılmış N.P. Fedorenko adına
“İqtisadiyyat Elminin İnkişafı” fondunun təsisçilərindəndir və hazırda
fondun vitse-prezidentidir.
Azərbaycanın görkəmli alimi Q.İmanov 2012-ci ilin dekabrın 11-
də İspaniyanın Kral İqtisadiyyat və Maliyyə Akademiyasının ümumi
iclasında gizli səsvermə yolu ilə fəxri xarici üzvü seçilmişdir. 2013-cü ilin
aprelin 25-də İspaniya Kral Akademiyasının növbəti ümumi iclasında
xarici üzv diplomunun təqdimat mərasimində professor Q.İmanov
“Sosial-iqtisadi sistemlərin keyfiyyətinin müəyyən edilməsində fuzzy
yanaşma” mövzusunda məruzə ilə çıxış etmişdir. O, İspaniyanın İqtisadi
və Maliyyə Elmləri üzrə Kral Akademiyasının qızıl nişanı ilə təltif
edilmişdir. İspaniyanın Kral İqtisadiyyat və Maliyyə Akademiyası böyük
tarixə malikdir. Bu Akademiya 1787-ci ildə İspaniya kralı VI Fernando
tərəfindən təsis edilmişdir və İspaniyanın Kataloniya vilayətinin
burjuaziyasının təsərrüfat fəaliyyətinin mötəbər orqanı kimi fəaliyyət
göstərməyə başlamışdır.
Hal-hazırda
İspaniyanın Kral
İqtisadiyyat və Maliyyə
Akademiyası dünya səviyyəli alimlərlə sıx əməkdaşlıq edir. Məsələn,
Akademiyanın xarici üzvləri sırasında iqtisadiyyat üzrə Nobel mükafatı
laureatları F.Kidland, D.Kaneman, J.Stiqlits kimi alimlərin adlarını
çəkmək olar. İspaniyanın Kral İqtisadiyyat və Maliyyə Akademiyasının
fəxri xarici üzvü adına layiq görülməsini Q.İmanovun 50 ilə yaxın
apardığı tədqiqatların nəticəsi kimi səciyyələndirmək olar. O, 1965-ci
ildən etibarən sosial-iqtisadi sistemlərin modelləşdirilməsi sahəsində çox
əhəmiyyətli elmi nəticələr əldə etmişdir.
Nəqliyyat sistemində stoxastik proseslərin modelləşdirilməsi;
İqtisadi
komplekslərin
fəaliyyətinin
qiymətləndirilməsi
modelləri;
Müttəfiq respublikaların xalq təsərrüfatının proqnozlaşdırılması
və planlaşdırılması modelləri;
İqtisadi sistemlərin struktur-funksional modelləri.
Bu tədqiqatlar nəticəsində respublikada Makroiqtisadi sistemlərin
modelləşdirilməsi elmi istiqamətinin məktəbi yaradılmışdır.
2001-ci ildən başlayaraq Q
.İmanov qeyri-səlis çoxluqlar
nəzəriyyəsinin və qeyri-səlis məntiqin sosial-iqtisadi sistemlərin
qiymətləndirilməsində və fəaliyyətlərinin təhlilində istifadəsi sahəsində
elmi fəaliyyətini davam etdirir. O, professor Lütfi Zadənin qeyri-səlis
nəzəriyyəsini humanistik sistemlərin, o cümlədən, sosial-iqtisadi
sistemlərin fəaliyyətinin təhlilində və çoxsaylı ölçülməyən, ya da
keyfiyyət xarakteri daşıyan göstəriciləri hesablama prosesinə tətbiq
etməklə sosial-iqtisadi sistemlərin modelləşdirilməsində daha adekvat
üsulları təklif edib. Qeyri-müəyyənlik fenomeni və sosial-iqtisadi
sistemlərin təsviri zamanı çoxsaylı qeyri-müəyyənlik faktorlarının aradan
qaldırılması problemi də onun tədqiqatlarına daxildir.
2007-ci ildə Lütfi Zadənin təşəbbüsü ilə Q
.İmanov İspaniyanın
Kral İqtisadiyyat və Maliyyə Akademiyasının prezidenti, prof. G.M.Aluxa
ilə birgə əməkdaşlığa başlamışdır. Onun İspaniya Kral Akademiyası ilə
əməkdaşlığı
sayəsində
sosial-iqtisadi
sistemlərin
fəaliyyətinin
qiymətləndirilməsi üçün bir sıra qeyri-səlis modellər işlənilmişdir.
Məsələn, “Həyat keyfiyyəti” indeksinin hesablanmasında fuzzy yanaşma
(“Fuzzy İqtisadiyyat” jurnalı, Barselona, İspaniya, 2007-ci il); Regionların
sosial-iqtisadi səviyyəsinin müəyyən edilməsinin qeyri-səlis modeli
(“Müasir Rusiyanın iqtisadiyyat elmi jurnalı”, Moskva, RF, 2009-cu il);
Ətraf mühitin dayanıqlıq indeksinin Fuzzy modeli (İspaniyanın Kral
İqtisadiyyat və Maliyyə Akademiyasının jurnalı, Barselona, İspaniya,
2007-ci il); Şirkətlərin maliyyə dayanıqlığının müəyyən edilməsində
qeyri-səlis üsullar (Afina, Yunanıstan, 2009-cu il); İqtisadiyyatın
aktivləşdirilməsinin yeni bazarları – Azərbaycan. (Nobel mükafatı
laureatı, professor F.Kindlendlə birlikdə, İspaniyanın Kral İqtisadiyyat və
Maliyyə Akademiyası, Barselona, İspaniya, 2007-ci il), monoqrafiya;
İqtisadi qeyri-müəyyənlik problemləri və Fuzzy modellər (Bakı, Elm,
2011-ci il), Sosial sistemlərin keyfiyyətinin qiymətləndirilməsinin qeyri-
səlis modelləri (Lambert Akademik Publishing, Almaniya, 2013).
Qeyd edilən tədqiqatların yekun nəticəsində respublikada Fuzzy
iqtisadiyyatı kimi elmi istiqamətin əsası qoyulmuş və Q.İmanov hazırda
eyni adlı laboratoriyaya rəhbərlik edir.
Professor İmanov Azərbaycanın müstəqilliyini, dövlət və
dövlətçiliyini hər şeydən uca tutan elm fədaisidir. O, əsl ziyalı, eyni
zamanda, ədalətli və müdrik insandır. Q
.İmanov Azərbaycanda iqtisadi-
riyazi üsullar elminin yaradıcılarından biri, tələbkar elm təşkilatçısı,
zəngin
mənəviyyatlı,
geniş dünyagörüşü ilə ad-san qazanan
şəxsiyyətlərdəndir.