Azərbaycan Respublikası İqtisadiyyat və Sənaye Nazirliyi

8 

 

Şimali Amerika regionunun 

ən böyük alüminium istehsalçıları ABŞ və Kanadadır.  

Şimali Amerika regionunun alüminium sənayesi 3 mənbədən təchiz olunur: 



 

Əsas mənbə- gil-torpaqdan yerli ilkin alüminium istehsalı; 



 

Təkrar emal (metal tullantıları); 



 

Alüminium külçə idxalı. 

Ümumi  alüminium  sənayesi  təchizatının  43%-i  yerli  ilkin  alüminiumdan,  41%-i 

materialların  emalından,  16%-i  isə  idxal  olunan  külçə  məhsullardan  ibarətdir.  Şimali 

Amerika regionunun alüminium sənayesində yeni sahə kimi içki qutularının emalı işlərinin 

həyata  keçirilməsini  göstərə  bilərik.  2013-cü  il  ərzində  təxminən  1,72  milyard  dollar 

həcmində içki qutuları emal olunmuşdur. 

 

2013-cü  ildə  Şimali  Amerika  regionunda  alüminium  istehsalı  24,2  milyard  dollar 

təşkil  etmişdir.  Daxili  istehlak  20,4  milyar  dollar  olmuşdur.  Şimali  Amerika  regioununda 

alüminium bazarı üçün ən böyük bazar nəqliyyat daşınma sektoru təşkil edir ki, bunun da 

həcmi  7,4  milyard  dollardır  və  ümumi  daşınmanın  30,6%-ni  təşkil  edir.  ABŞ  və  Kanada 

arasındakı ticarət əlaqəsi istisna olmaqla Şimali Amerika regionunda idxalın ümumi həcmi 

4 621,8 milyon dollar, ixracın həcmi isə 7 888,6 milyon dollar olmuşdur.   

Cədvəl 1. 2013-cü il üzrə ABŞ və Kanadanın alüminium idxalı 

Ümumi idxal 

Milyon dollar 

Faizlə % 

Meksika 

401,6 

8,7 

Cənubi Amerika 

599,6 

13,0 

Avropa İttifaqı 

589,7 

12,8 

Digər Avropa ölkələri 

635,9 

13,8 

Şərqi Asiya 

872,4 

18,9 

Digər Asiya ölkələri 

1 244,4 

26,9 

Okeaniya 

96,9 

2,1 

Afrika 

181,3 

2,1 

Cəmi 

4 621,8 

100.0 

---

9 

 

Cədvəl 2. 2013-cü il üzrə ABŞ və Kanadanın alüminium ixracı. 

Ümumi ixrac 

Milyon dollar 

Faizlə % 

Meksika 

1 947,7 

24,7 

Cənubi Amerika 

192,3 

2,4 

Avropa İttifaqı 

851,9 

10,8 

Digər Avropa ölkələri 

133 

1,7 

Şərqi Asiya 

4 213,5 

53,4 

Digər Asiya ölkələri 

516,2 

6,5 

Okeaniya 

12,7 

0,2 

Afrika 

21,2 

0,3 

Cəmi 

7 888,6 

100.0 

ABŞ

-da  ilkin  alüminium  istehsalı  2014-cü  ilin  mart  ayına  qədər  1,807,562  ton  olduğu 

halda, 2015-ci ilin mart ayına qədərki dövrdə 7,1% azalma olaraq 1,689,768 ton olmuşdur.  

Cədvəl 3. ABŞ-da illik ilkin alüminum istehsalı.  

İllik istehsal 

2013(mart)-2014(mart)  

(min ton) 

2014(mart)-2015(mart) 

(min ton) 

Artım tempi  

%-lə 

 

1 678,8 

1 807,6 

-7,1 

2015-ci  ilin  mart  ayına  faktiki  istehsal  142,5  min  ton  2014-cü  ilin  mart  ayında  isə 

153,5  min  ton  təşkil    etmişdir  bu  isə  7,2  %  azalma  deməkdir.  Bu  müqayisəni  1-ci  rüb 

göstəriciləri  ilə  aparsaq  2015-ci  ildə  414,2  min  ton  2014-cü  ildə  isə  445,8  min  ton 

alüminium istehsal olunmuşdur ki, nəticə də 7,1% azalma müşahidə olunmuşdur. 

Cədvəl 4. ABŞ-da rüblük ilkin alüminum istehsalı. 

 

 

İstehsal 

Gündəlik orta istehsal 

2015-ci il (ton) 

2014-cü il (ton) 

2015-ci il (ton) 

2014-cü il (ton) 

Yanvar 

142 069 

153 264 

4 583 

4 944 

Fevral 

129 626 

139 042 

4 630 

4 966 

Mart 

142 587 

153 519 

4 600 

4 952 

---

10 

 

ABŞ alüminium istehsalında yeni sahə kimi içki qutularnın yığılaraq təkrar emalına 

xüsusi  önəm  verilir.  Bu  həm  ekoloji  cəhətdən,  həm  də  iqtisadi  baxımdan  ucuz  xammal 

bazası  kimi  üstünlüyə  malikdir.  Demək  olar  ki,  hər  dəqiqədə  113 300  qutu  emal  olunur. 

2013-cü  ildə  1,72  milyar  dollar  həcmində  içki  qutuları  toplanmışdır.  ABŞ  alüminium 

sənayesinin  iqtisadiyyata  birbaşa  təsiri  65  milyard  dollardır.  Bütün  təchizatçıları  və  digər 

əlaqədi  işlərlə  birlikdə  alüminium  sənayesinin  iqtisadiyyata  birbaşa  təsiri  152  milyard 

dollardır-bu isətəxminən ÜDM-in 1%-i deməkdir. 

Kanada

 ilkin alüminium istehsalı 2013-cü ilin martından 2014-cü ilin mart ayına qədər 2,9 

mln. ton olmuşdur. 

Cədvəl 5. Kanada illik ilkin alüminum istehsalı.  

İllik istehsal 

2014-cü il  

(min ton) 

2015-ci il 

(min ton) 

Artım tempi  

%-lə 

 

2 879,0 

2 811,4 

-2,3 

 

2015-ci  ilin  mart  ayına  faktiki  istehsal  238,7  min  ton  2014-cü  ilin  mart  ayında  isə 

244,5  min  ton  təşkil    etmişdir  bu  isə  2,4%  azalma  deməkdir.  Bu  müqayisəni  1-ci  rüb 

göstəriciləri  ilə  aparsaq  2015-ci  ildə  698,7  min  ton  2014-cü  ildə  isə  713,1  min  ton 

alüminium istehsal olunmuşdur ki, nəticədə 2,1 % azalma müşahidə olunmuşdur. 

Cədvəl 6. Kanada rüblük ilkin alüminum istehsalı.  

 

 

İstehsal 

Gündəlik orta istehsal 

2015-ci il (ton) 

2014-cü il (ton) 

2015-ci il (ton) 

2014-cü il (ton) 

Yanvar 

241,521 

246,462 

7,791 

7,950 

Fevral 

218,413 

222,162 

7,800 

7,934 

Mart 

238,778 

244,523 

7,703 

7,888 

1-ci rüb 

698,712 

713,147 

7,763 

7,924 

 

 

---