Azərbaycan Respublikası Kənd Təsərrüfatı Nazirliyi Aqrar Elm Mərkəzi



Yüklə 58,26 Kb.
Pdf görüntüsü
tarix11.04.2018
ölçüsü58,26 Kb.
#37839


Azərbaycan Respublikası Kənd Təsərrüfatı Nazirliyi  

 

Aqrar Elm Mərkəzi 

 

  

 

 

 

 

Azərbaycan Elmi-Tədqiqat  

Əkinçilik İnstitutunun 

 

E L M İ   Ə S Ə R L Ə R İ  

M Ə C M U Ə S İ  

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

XXI CİLD 


 

Azərbaycan Respublikası Kənd Təsərrüfatı Nazirliyi  

Aqrar Elm Mərkəzi 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Azərbaycan Elmi-Tədqiqat Əkinçilik İnstitutunun 

 

 

E L M İ   Ə S Ə R L Ə R İ  

M Ə C M U Ə S İ  

 

 

 

 

 

 

 

 

XXI CİLD 

 

 

 

 

 

BAKI-2005 

 

 


Redaksiya heyəti: 

 

 

 

 

 

 

 

Ə.C.Musayev (baş redaktor) 

 

 

 

 

 

 

C.Ə.Əliyev 

 

 

 

 

 

 

C.M.Təlai 

 

 

 

 

 

 

M.Q.Əhmədov 

 

 

 

 

 

 

A.M.Abdullayev  

 

 

 

 

 

 

M.Y.Rzayev 

 

 

 

 

 

 

M.H.Seyidov 

 

 

 

 

 

 

X.H.Rəhimova 

 

 

Məcmuədə  Azərbaycan  Elmi-Tədqiqat  Əkinçilik  İnstitutunun  son  illər  dənli  (bərk  və 



yumşaq  buğda,  arpa,  tritikale,  qarğıdalı),  dənli  paxlalı  (noxud,  mərcimək,  lobya)  və  tütün 

bitkilərinin  seleksiyası  və  toxumçuluğu,  becərmə  texnologiyaları,  əkin  dövriyyələrinin  rolu, 

bitkilərin  xəstəlik  və  zərərvericilərdən  mühafizəsi,  fiziologiya  və  biokimyası,  genetika  və 

biotexnologiyası  və  s.  tətbiqi  və  fundamental  sahələrdə  əldə  etdiyi  nəticələr  öz  əksini 

tapmışdır. Eyni zamanda məcmuədə İnstitututun beynəlxalq əməkdaşlıq çərçivəsində aparılan 

müştərək tədqiqat işlərinin nəticələri də ətraflı işıqlandırılmışdır. 

 

 

 



 

 

 

 

 

 

 

           

        

  

Qrifli nəşr



  

 

 

 

 

 

©Aqrar Elm Mərkəzi, 2005 

 

 


M Ü N D Ə R İ C A T 

 GENETİKA, SELEKSİYA VƏ TOXUMÇULUQ 

C.Ə.Əliyev,  Ə.C.Musayev,C.M.Təlai,  R.U.Mahmudov.  Azərbaycanda  buğda  seleksiyasının 

yeni uğurları……………………….…………………………….........................................6  

Ə.C.Musayev, F.Ş.Mahmudov, S.K.Mehdiyeva,                       ..  . Payızlıq buğdanın intensiv 

və məhsuldar yeni sortlarının yaradılmasında başlanğıc materialın əhəmiyyəti.................9 

A.M.Abdullayev, 

F.Ş.Mahmudov, 

M.Q.Əhmədov, 

S.K.Mehdiyeva. 

Qırmızı  hibrid 

xlorozu…………………………….………………………………………………………...15 

A.M.Abdullayev. Payızlıq yumşaq buğda sortu Azəri………………....………………....17 

E.B.Əliyev.  Buğdalarda  fotoperiodizim  xüsusiyyətinin  genetik  mexanizminin  tədqiqi  ilə 

əlaqədar bəzi nəticələr………………………………………………………………………19 

A.M.Abdullayev,  Ə.C.Musayev,  E.B.Əliyev.  Yumşaq  buğdalarda  hidrid  nekrozunun 

tədqiqi……………………………………………………………………………………....21 

C.M.Təlai,  A.A.Cahangirov,  R.U.Mahmudov,  S.A.Abdulbaqiyeva,  H.N.Həmidov. 

Müxtəlif aqroekoloji şəraitlərdə yeni buğda sortlarınm inkişafının xüsusiyyətləri...........25 

M.Q.Əhmədov,  V.F.İbadov,  F.Ş.Mahmudov,  A.A.Cahangirov,  A.N.Məmmədova. 

Müxtəlif perspektiv sort və sortnümunələrinin aqroekoloji smağı....................................31   

M.Ş.Şükürov, Q.M.Əliyev, A.N.Məmmədova. İntensiv sortlar yaratmaq məqsəd ilə Şəki-

Balakən bölgəsi üçün payızlıq yumşaq buğdaların dəmyə şəraitində öyrənilməsi...........36 

M.Ş.Şükürov,  Q.M.Əliyev,  A.N.Məmmədova.  Şəki-Balakən  bölgəsinin  dəmyə  şəraiti 

üçün  payızlıq  yumşaq  buğda  sortları  yaratmaq  məqsədilə  öyrənilmiş  kolleksiya 

nümunələrinin bioloji və təsərrüfat xüsusiyyətləri...........................................................41  

C.Ə.Bayramova. Kəmiyyət əlamətlərinin F1-F2 bərk buğda hibridlərində öyrənilməsi..43 

A.Dj.Musaev,  M.A.Babaev.  Oüenka    mestnıx  obrazüov    əçmenə  kak  isxodnıy  material  dlə  seleküii  na 

ustoyçivostğ 

osnovnım 



zabolevaniəm 

usloviəx 



Karabaxskoy 

Nizmennosti……………………………………………………………………………………………...

48  

Z.A.Məmmədov. Tritikale seleksiyasımn Azərbaycanda perspektivləri..........................53  



L.Ə.Əmirov, R.S.Mirzəyev, Z.İ.Əkpərov. Dənli paxlalı bitkilərin seleksiyası................55 

L.A.Amirov, Dj.Bayramova. Novıy sort fasoli «AzNİİZ-352»……………………………..……

59  

H.C.Həşimova. Toxumların vaxtından əvvəl yetişmə səbəbləri......................................60 



X.M.Xəlilov,  M.G.Şükürov.  Basdırılma  dərinliyinin  payızlıq  buğda  toxumlarının 

cücərməsinə, məhsuldarlığma və kondisiyalı toxum çıxımına təsiri................................. 62 

M.G.Şükürov.  Dağlıq  Şirvan  şəraitində  payızlıq  buğda  toxumlarınm  basdırılma 

dərinliyi...........................................................................................................................68  

B.H.Abbasov. Azərbaycanda tütünçülüyün inkişafı........................................................72 

 

II. BİTKİLƏRİN FİZİOLOGİYA VƏ BİOTEXNOLOGİYASI 

A.A.Zamanov,  T.H.Təmrazov,  A.Ə.Əhmədov.  Buğda  bitkisinin  müxtəlif  orqanlarında 

fotosintezin intensivliyinə quraqlığın təsiri....................................................................... 75 

A.Ə.Əhmədov,  T.H.Təmrazov,  F.Ə.Əhmədova.  Quraqlıq  şəraitində  donor-akseptor 

nisbətləri müxtəlif olan buğda sortlarınm bəzi fotosintetik əlamətləri..............................79 

П.С.Гарайев 



H.N.Həmidov,  A.A.Cahangirov,  C.M.Təlai,  R.U.Mahmudov.  Dəmyə  şəraitində  müxtəlif 

buğda sortlarmm inkişaf xüsusiyyətləri........................................................................... 89 

A.A.Zamanov,  A.Ə.Əhmədov.  Müxtəlif  buğda  genotiplərində  transpirasiyanm 

intensivliyinə quraqlığın təsiri.......................................................................................... 94 

A.Ə.Əhmədov,  T.H.Təmrazov,  F.Ə.Əhmədova.  Müxtəlif  suvarma  rejimində  payızlıq 

buğda sortlarında karbon qaz mübadiləsinə donor-akseptor nisbətinin təsiri...................97 

C.Ə.Bayramova.  Buğda  hibridlərində  və  onlarm  valideyn  formalarmda  su  rejimi 

göstəricilərinin müqayisəli xüsusiyyətləri........................................................................105 

A.A.Zamanov,  F.H.Əlibaxşiyeva.  Buğda  bitkisinin  arxitektonikasından  asılı  olaraq 

transpirasiyanm intensivliyinə quraqlığın təsiri..............................................................108 

S.Ö.Suleymanov.  Formirovanie  i  sborka  svetosobiraöhix  kompleksov  pri  razvitii  xloroplastov  v  listğəx 

pşeniüı…


………………………………………………………………………….111 

T.N.Allaxverdiev. 

Fosfoqliüeratkinaza 

listğev 


S

4

-rasteniə 



amaranta. 

(Amararıthus 

Cruerıtus 

L.)………………………………………………………………………………………………………..….

115 

R.S.Mirzoev. Raspredelenie fotosintetiçeski aktivnoy radiaüii i intensivnostğ fotosinteza listğev razliçnıx 

ərusov soi

……………………………………………………………… 118  

M.Q.Mamedova,T.Q.Karaqezov. 

Biotexnoloqiçeskie 

osnovı 


kulğtivirovaniə 

pşeniüı 


in 

vitro


……………………………………………………………….............................……123  

S.Ş.Asadova,  İ.V.Azizov.  İzmenenie  fotosintetiçeskoy  aktivnosti  somatiçeskix  gmbrioidov  löüernı  na 

fone stressornıx faktorov

………………………………………………….…131 

Ə.Bayramova, R.U.Mahmudov. Buğda bitkisinin morfofızioloji  əlamətlərinin valideyn və 

hibrid nəsillərində öyrənilməsi …………………………………………………………  142 

 

III. BİTKİ MÜHAFİZƏSİ 

M.H.Seyidov,                      , R.U.Mahmudov. Azərbaycanda sarı pas epidemiyası.....151 

 

                   ,  B.H.  Abbasov.  Məhsuldar,  zərərverici  və  xəstəliklərə  davamlı  tütün 



sortlarmm yaradılması və tətbiqi......................................................................................158 

M.H.Seyidov, B.M.Əhmədov. Dağlıq-Şirvan zonasmda buğdanm seleksiya materiallarmın 

göbələk xəstəliklərinə davamlılığı.............................................................. ....................161 

R.İbrahimov. Sarı pasa davamlı buğda sortlarmm yaradılması……………………….162 

F.X.Quliev. 

Biogkoloqiə 

Opomizi 

vreditelə 

ozimıx 

zernovıx 



Azerbaydjane

………………................................................................................... ……165 

N.H.Əzizova.  Qırmızıdöş  zəlicə  böcəyinin  (Oulema  melanopus)  bioloji  xüsusiyyətləri  və 

ona qarşı davamlı payızlıq buğda sortlarmm öyrənilməsi...............................................167 

 

IV. KEYFİYYƏT 

Q.M.Həsənova,  R.U.Mahnıudov,  S.A.Abdulbagiyeva.Yumşaq  buğdanın  selekesiyasmda 

zülal markerləri.................................................................................. .............................169 

R.U.Mahmudov, İ.Q.Kərimova. Yeni intensiv buğda sortlarmm dən keyfiyyəti............172 

Q.M.Həsənova, M.H.Seyidov. Hibridləşmədə keyfiyyət və xəstəliklərə davamlılığma görə 

P.S.Qarayev                   

P.S.Qarayev                                           




valideyn formalarmm donorluq xüsusiyyətlərinin öyrənilməsi.....................................175 

S.M.Məmmədova.Aminolevunil  turşusunun  dənli  taxıl  bitkiləri  məhsulunun  struktur 

elementlərinə və dənin keyfiyyət göstəricilərinə təsirinin tədqiqi...................................178 

Ş.Mahmudov,S.M.Məmmədova,S.K.Mehdiyeva.Yüksək 

keyfıyyətli 

yeni 


sortlann 

yaradılması istiqamətində başlanğıc materialm öyrənilməsi.......................................... 182 

T.H.Tənırazov,  F.Ə.Əhmədova, A.Ə.Əhmədov. Payızlıq buğda sortlarmda donor-akseptor 

nisbətinin dəyişməsinin quraqlıq şəraitində dənin keyfiyyətinə təsiri...............................185 

R.U.Mahmudov.  Buğda  dəninin  qliadin  zülalları  və  seleksiyada  ondan  istifadə 

imkanları........................................................................................... ...............................191  

S.İ.Hüseynov, C.M.Təlai, C.Ə.Bayramova. Yumşaq buğda sortlarının xəstəliyə davamlılığı 

və dəninin texnoloji keyfiyyəti......................................................................... ..............198 

S.A.Abdulbaqieva.Fraküionnıy sostav belkov zerna pşeniüı pri zasuxe ………202 

S.İ.Hüseynov,  C.M.Təlai,  R.U.Mahmudov,  S.A.Abdulbaqiyeva.  Dəmyə  şəraiti  üçün 

məhsuldarlıq  və  keyfiyyət  göstəricilərinə  görə  fərqlənən  perspektivli  buğda  sortlarının 

seçilməsi.................................................................................................................... .......206 

 

V. BECƏRMƏ TEXNOLOGİYASI 

M.Y.Rzayev,  Z.M.Abdullayeva.  İxtisaslaşdırılmış  əkin  dövriyyələrində  qarğıdalınm  əkin 

sıxlığının və suvarma rejimlərinin məhsuldarlığa təsiri...................................................211 

M.Y.Rzayev,  S.Ə.Dünyamalıyev.  Müxtəlif  becərmə  üsullarınm  qarğıdalının  dən 

məhsuldarlığına və alaq otlarının miqdarına təsiri......................................................... 213 

M.Y.Rzayev,  R.U.Mahmudov.  Azərbaycanm  müxtəlif  bölgələrinin  taxıl  əkinlərində 

alaqlarm yayılması..........................................................................................................217 

İ.M.Cümşüdov,  V.F.İbadov,  M.Q.Əhmədov.  Qarabağ  düzənliyinin  suvarma  şəraitində 

payızlıq buğdanm tirəli səpini............................................................ .............................221 

Ş.İ.Sarıyev.  Şirvan  bölgəsinin  Qobustan  Dağlıq  dəmyə  şəraitində  buğda  istehsalınm 

artırılmasınm səmərəli texnologiyası.............................................................................. 226 

İ.M.Hacıməmmədov,  A.H.Əsədov.  Sələf  bitkisinin  və  qida  rejiminin  payızlıq  buğdanm 

məhsuldarlığma və səmərəliliyinə təsiri............................................. .............................230 

N.H.Həsənov.Ətirli 

tütün 

sortlarınm 



məhsludarlığınm 

və 


keyfiyyətinin 

yaxşılaşdırılmasında 

sələf 

bitkilərin 



və 

azot 


gübrəsinin 

əhəmiyyətli 

rolu................................................................................................................................ 238 

S.A.Quliyeva.  Şəki  rayonu  şəraitində  azot  gübrəsinin  tütünün  məhsuldarlığına  və 

keyfıyyətinə təsiri.............................................................................. ............................242 

T.D.Qölaliev.  Vliənie  vidovıx  osobennostey  rasteniy  na  nakoplenie 

90

Sr  i 


137

Cs  v 


urojae………………………………………………………………………….………... 246 

T.C.Güləliyev. Növ müxtəlifliyinin bitkilərdə 

238

U və 


232

Th toplanmasına təsiri………250 

 

 

 



VI. BEYNƏLXALQ ƏMƏKDAŞLIQ 

 

Dj.M.Talai.Rolğ 

mejdunarodnıx  pitomnikov  v  uluçşenii  ozimoy  pşeniüı  v 

Azerbaydjane…………………………………………………………………………   254 

C.M.Təlai, 

R.U.Mahmudov. 

Azərbaycanda 

beynəlxalq 

seleksiya 

mərkəz- 


lərindən introduksiya olunmuş dənli taxıl bitkiləri genofondunun öyrənilməsi.........   257 

A.A.Cahangirov,  C.M.Təlai,  S.A.Abdulbaqiyeva,  R.U.Mahmudov,  H.N.Həmidov, 

B.M.Əhmədov.  Beynəlxalq  seleksiya  mərkəzlərindən  alınmış  buğda  genotiplərinin 

öyrənilməsi........................................................................................ ........................   263 

 

                     ,  Z.A.Məmmədov.  Azərbaycanda  arpa  bitkisinin  seleksiyası  və  beynəlxalq 



əməkdaşlığm perspektivləri............................................................... ........................   267 

Z.A.Məmmədov.  Azərbaycanda  tritikale  bitkisinin  seleksiyası  sahəsində  beynəlxalq 

seleksiya mərkəzlərinin rolu......................................................................................   270 

R.S.Mirzəyev, 

L.Ə.Əmirov, 

Z.İ.Əkpərov. 

Noxudun 

dünya 


genofondunun 

öyrənilməsi...............................................................................................................    272  



 

  

Q.H.Orucov 



Yüklə 58,26 Kb.

Dostları ilə paylaş:




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©genderi.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

    Ana səhifə